UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 1184
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
kṣmāmbho'gnikṣmāmbutejaḥkhavāyvagnyanilago'nilaiḥ / (1.1)
Par.?
dvayolbaṇaiḥ kramād bhūtair madhurādirasodbhavaḥ // (1.2)
Par.?
teṣāṃ vidyād rasaṃ svāduṃ yo vaktram anulimpati / (2.1)
Par.?
āsvādyamāno dehasya hlādano 'kṣaprasādanaḥ // (2.2)
Par.?
priyaḥ pipīlikādīnām amlaḥ kṣālayate mukham / (3.1)
Par.?
harṣaṇo romadantānām akṣibhruvanikocanaḥ // (3.2)
Par.?
lavaṇaḥ syandayaty āsyaṃ kapolagaladāhakṛt / (4.1)
Par.?
tikto viśadayaty āsyaṃ rasanaṃ pratihanti ca // (4.2)
Par.?
udvejayati jihvāgraṃ kurvaṃś cimicimāṃ kaṭuḥ / (5.1)
Par.?
srāvayaty akṣināsāsyaṃ kapolaṃ dahatīva ca // (5.2)
Par.?
kaṣāyo jaḍayej jihvāṃ kaṇṭhasrotovibandhakṛt / (6.1)
Par.?
rasānām iti rūpāṇi karmāṇi madhuro rasaḥ // (6.2)
Par.?
ājanmasātmyāt kurute dhātūnāṃ prabalaṃ balam / (7.1)
Par.?
bālavṛddhakṣatakṣīṇavarṇakeśendriyaujasām // (7.2)
Par.?
praśasto bṛṃhaṇaḥ kaṇṭhyaḥ stanyasaṃdhānakṛd guruḥ / (8.1)
Par.?
āyuṣyo jīvanaḥ snigdhaḥ pittānilaviṣāpahaḥ // (8.2)
Par.?
kurute 'tyupayogena sa medaḥśleṣmajān gadān / (9.1)
Par.?
sthaulyāgnisādasaṃnyāsamehagaṇḍārbudādikān // (9.2)
Par.?
amlo 'gnidīptikṛt snigdho hṛdyaḥ pācanarocanaḥ / (10.1)
Par.?
uṣṇavīryo himasparśaḥ prīṇanaḥ kledano laghuḥ // (10.2)
Par.?
karoti kaphapittāsraṃ mūḍhavātānulomanaḥ / (11.1)
Par.?
so 'tyabhyastas tanoḥ kuryāc chaithilyaṃ timiraṃ bhramam // (11.2)
Par.?
kaṇḍūpāṇḍutvavīsarpaśophavisphoṭatṛḍjvarān / (12.1)
Par.?
lavaṇaḥ stambhasaṃghātabandhavidhmāpano 'gnikṛt // (12.2)
Par.?
snehanaḥ svedanas tīkṣṇo rocanaś chedabhedakṛt / (13.1)
Par.?
so 'tiyukto 'srapavanaṃ khalatiṃ palitaṃ valīm // (13.2)
Par.?
tṛṭkuṣṭhaviṣavīsarpān janayet kṣapayed balam / (14.1)
Par.?
tiktaḥ svayam arociṣṇur aruciṃ kṛmitṛḍviṣam // (14.2)
Par.?
kuṣṭhamūrchājvarotkleśadāhapittakaphāñ jayet / (15.1)
Par.?
kledamedovasāmajjaśakṛnmūtropaśoṣaṇaḥ // (15.2)
Par.?
laghur medhyo himo rūkṣaḥ stanyakaṇṭhaviśodhanaḥ / (16.1)
Par.?
dhātukṣayānilavyādhīn atiyogāt karoti saḥ // (16.2)
Par.?
kaṭur galāmayodardakuṣṭhālasakaśophajit / (17.1)
Par.?
vraṇāvasādanaḥ snehamedaḥkledopaśoṣaṇaḥ // (17.2)
Par.?
dīpanaḥ pācano rucyaḥ śodhano 'nnasya śoṣaṇaḥ / (18.1)
Par.?
chinatti bandhān srotāṃsi vivṛṇoti kaphāpahaḥ // (18.2)
Par.?
kurute so 'tiyogena tṛṣṇāṃ śukrabalakṣayam / (19.1)
Par.?
mūrchām ākuñcanaṃ kampaṃ kaṭīpṛṣṭhādiṣu vyathām // (19.2)
Par.?
kaṣāyaḥ pittakaphahā gurur asraviśodhanaḥ / (20.1)
Par.?
pīḍano ropaṇaḥ śītaḥ kledamedoviśoṣaṇaḥ // (20.2)
Par.?
āmasaṃstambhano grāhī rūkṣo 'ti tvakprasādanaḥ / (21.1)
Par.?
karoti śīlitaḥ so 'ti viṣṭambhādhmānahṛdrujaḥ // (21.2)
Par.?
tṛṭkārśyapauruṣabhraṃśasrotorodhamalagrahān / (22.1)
Par.?
ghṛtahemaguḍākṣoṭamocacocaparūṣakam // (22.2)
Par.?
abhīruvīrāpanasarājādanabalātrayam / (23.1)
Par.?
mede catasraḥ parṇinyo jīvantī jīvakarṣabhau // (23.2)
Par.?
madhūkaṃ madhukaṃ bimbī vidārī śrāvaṇīyugam / (24.1)
Par.?
kṣīraśuklā tugākṣīrī kṣīriṇyau kāśmarī sahe // (24.2)
Par.?
kṣīrekṣugokṣurakṣaudradrākṣādir madhuro gaṇaḥ / (25.1)
Par.?
amlo dhātrīphalāmlīkāmātuluṅgāmlavetasam // (25.2)
Par.?
dāḍimaṃ rajataṃ takraṃ cukraṃ pālevataṃ dadhi / (26.1)
Par.?
āmram āmrātakaṃ bhavyaṃ kapitthaṃ karamardakam // (26.2)
Par.?
varaṃ sauvarcalaṃ kṛṣṇaṃ viḍaṃ sāmudram audbhidam / (27.1)
Par.?
romakaṃ pāṃsujaṃ sīsaṃ kṣāraś ca lavaṇo gaṇaḥ // (27.2)
Par.?
tiktaḥ paṭolī trāyantī vālakośīracandanam / (28.1)
Par.?
bhūnimbanimbakaṭukātagarāguruvatsakam // (28.2)
Par.?
naktamāladvirajanīmustamūrvāṭarūṣakam / (29.1)
Par.?
pāṭhāpāmārgakāṃsyāyoguḍūcīdhanvayāsakam // (29.2)
Par.?
pañcamūlaṃ mahad vyāghryau viśālātiviṣā vacā / (30.1)
Par.?
kaṭuko hiṅgumaricakṛmijitpañcakolakam // (30.2)
Par.?
kuṭherādyā haritakāḥ pittaṃ mūtram aruṣkaram / (31.1)
Par.?
vargaḥ kaṣāyaḥ pathyākṣaṃ śirīṣaḥ khadiro madhu // (31.2)
Par.?
kadambodumbaraṃ muktāpravālāñjanagairikam / (32.1)
Par.?
bālaṃ kapitthaṃ kharjūraṃ bisapadmotpalādi ca // (32.2)
Par.?
madhuraṃ śleṣmalaṃ prāyo jīrṇāc chāliyavād ṛte / (33.1)
Par.?
mudgād godhūmataḥ kṣaudrāt sitāyā jāṅgalāmiṣāt // (33.2)
Par.?
prāyo 'mlaṃ pittajananaṃ dāḍimāmalakād ṛte / (34.1)
Par.?
apathyaṃ lavaṇaṃ prāyaś cakṣuṣo 'nyatra saindhavāt // (34.2)
Par.?
tiktaṃ kaṭu ca bhūyiṣṭham avṛṣyaṃ vātakopanam / (35.1)
Par.?
ṛte 'mṛtāpaṭolībhyāṃ śuṇṭhīkṛṣṇārasonataḥ // (35.2)
Par.?
kaṣāyaṃ prāyaśaḥ śītaṃ stambhanaṃ cābhayāṃ vinā / (36.1)
Par.?
rasāḥ kaṭvamlalavaṇā vīryeṇoṣṇā yathottaram // (36.2)
Par.?
tiktaḥ kaṣāyo madhuras tadvad eva ca śītalāḥ / (37.1)
Par.?
tiktaḥ kaṭuḥ kaṣāyaś ca rūkṣā baddhamalās tathā // (37.2)
Par.?
paṭvamlamadhurāḥ snigdhāḥ sṛṣṭaviṇmūtramārutāḥ / (38.1)
Par.?
paṭoḥ kaṣāyas tasmāc ca madhuraḥ paramaṃ guruḥ // (38.2)
Par.?
laghur amlaḥ kaṭus tasmāt tasmād api ca tiktakaḥ / (39.1)
Par.?
saṃyogāḥ saptapañcāśat kalpanā tu triṣaṣṭidhā // (39.2)
Par.?
rasānāṃ yaugikatvena yathāsthūlaṃ vibhajyate / (40.1)
Par.?
ekaikahīnās tān pañcadaśa yānti rasā dvike // (40.2)
Par.?
trike svādur daśāmlaḥ ṣaṭ trīn paṭus tikta ekakam / (41.1)
Par.?
catuṣkeṣu daśa svāduś caturo 'mlaḥ paṭuḥ sakṛt // (41.2)
Par.?
pañcakeṣv ekam evāmlo madhuraḥ pañca sevate / (42.1)
Par.?
dravyam ekaṃ ṣaḍāsvādam asaṃyuktāś ca ṣaḍ rasāḥ // (42.2) Par.?
ṣaṭ pañcakā ṣaṭ ca pṛthag rasāḥ syuś caturdvikau pañcadaśaprakārau / (43.1)
Par.?
bhedās trikā viṃśatir ekam eva dravyaṃ ṣaḍāsvādam iti triṣaṣṭiḥ // (43.2)
Par.?
te rasānurasato rasabhedās tāratamyaparikalpanayā ca / (44.1)
Par.?
sambhavanti gaṇanāṃ samatītā doṣabheṣajavaśād upayojyāḥ // (44.2)
Par.?
Duration=0.25589203834534 secs.