Texts

ṣaṭkarmāṇi pūrvoktāni yajanādīni sandhyādīni ca // (1) Par.?

taiḥ sahito vipraḥ śuśrūṣakaiḥ śūdraiḥ kṛṣiṃ kārayet // (2) Par.?

na ca yājanādīnāṃ jīvanahetutvāt kim anayā kṛṣyā iti vācyam // (3) Par.?

kalau jīvanaparyāptatayā yājanādīnāṃ durlabhatvāt // (4) Par.?

yat tu manunoktam / (5.1) Par.?

vaiśyavṛttyāpi jīvaṃstu brāhmaṇaḥ kṣatriyo'pi vā / (5.2) Par.?

hiṃsāprāyāṃ parādhīnāṃ kṛṣiṃ yatnena varjayet // (5.3) Par.?

kṛṣiṃ sādhviti manyante sā vṛttiḥ sadvigarhitā / (6.1) Par.?

bhūmiṃ bhūmiśayāṃścaiva hanti kāṣṭham ayomukham // (6.2) Par.?

iti // (7) Par.?

tat svayaṃkṛtābhiprāyam // (8) Par.?

anyathā manoḥ svavacanavirodhāt // (9) Par.?

yataḥ tenaiva kṛṣirabhyupagatā / (10.1) Par.?

ubhābhyām apy ajīvaṃs tu kathaṃ syāditi cedbhavet / (10.2) Par.?

kṛṣigorakṣam āsthāya jīvedvaiśyasya jīvikām // (10.3) Par.?

iti // (11) Par.?

nanu kūrmapurāṇe svayaṃkṛtā kṛṣirabhyupagatā / (12.1) Par.?

svayaṃ vā karṣaṇaṃ kuryādvāṇijyaṃ vā kusīdakam / (12.2) Par.?

kaṣṭā pāpīyasī vṛttiḥ kusīdaṃ tadvivarjayet // (12.3) Par.?

iti // (13) Par.?

tanna // (14) Par.?

asya vacanasya kusīdanindāparatvāt // (15) Par.?

ata eva nāradaḥ / (16.1) Par.?

āpatsv api ca kaṣṭāsu brāhmaṇasya na vārddhuṣam // (16.2) Par.?

iti // (17) Par.?

nanu bṛhaspatiḥ svayaṃkartṛkāṃ kṛṣim aṅgīcakāra / (18.1) Par.?

kusīdakṛṣivāṇijyaṃ prakurvītāsvayaṃkṛtam / (18.2) Par.?

āpatkāle svayaṃ kurvannainasā yujyate dvijaḥ // (18.3) Par.?

iti // (19) Par.?

bāḍham // (20) Par.?

kārayitumapyaśaktasya tatkartṛtvam // (21) Par.?

āpatkāle iti viśeṣitatvāt // (22) Par.?

nanu kārayitṛtvam apyāpadviṣayam eva // (23) Par.?

kṛṣervaiśyadharmatvāt viprasya yājanādīnāmeva mukhyajīvanahetutvāt // (24) Par.?

evaṃ tarhyāpattāratamyena vyavasthāstu // (25) Par.?

alpāpadi kārayitṛtvaṃ atyantāpadi kartṛtvamiti // (26) Par.?

athavā yugabhedena vyavasthāpyatām // (27) Par.?

yugāntareṣu kārayitṛtvamāpaddharmaḥ kalau mukhyadharmaḥ // (28) Par.?

prādhānyenopakramya pratipādanāt // (29) Par.?

tatra kṛṣau halasya ekasya balīvardasaṃkhyāniyamam āha hārītaḥ / (30.1) Par.?

aṣṭāgavaṃ dharmyahalaṃ ṣaḍgavaṃ jīvitārthinām / (30.2) Par.?

caturgavaṃ nṛśaṃsānāṃ dvigavaṃ brahmaghātinām // (30.3) Par.?

iti // (31) Par.?

tatrāntyau pakṣau heyau itarāvapi krameṇa mukhyānukalpau draṣṭavyau // (32) Par.?

kṛṣau varjyān balīvardānāha // (33.1) Par.?