Texts

adhunā raudrarasaṃ lakṣayati atha raudro nāmeti // (1) Par.?

ātmagrahaṇasyāyamāśayaḥ // (2) Par.?

anyāyakāritā prādhānyena krodhasya viṣayaḥ // (3) Par.?

tādṛśi ca jane sarvo 'pi manorathairapi rudhirapānamapi nāmādriyante // (4) Par.?

tathā cāha lokaḥ tādṛśo yadi labhyate tattadīyaṃ rudhiramapi pītvā na tṛpyate // (5) Par.?

mahākavinā bhāsenāpi svaprabandha uktaḥ / (6.1) Par.?

tretāyugaṃ taddhi na maithilī sā rāmasya rāgapadavī mṛdu cāsya cetaḥ / (6.2) Par.?

labdhā janastu yadi rāvaṇasya kāyaṃ protkṛtya tanna tilaśo na vitṛptigāmī // (6.3) Par.?

iti // (7) Par.?

tena hāsyavat sādhāraṇavibhāvatvāccarvaṇāpi krodhamayyeveti tadrasanācaraṇau raudraḥ krodhātmaka eva // (8) Par.?

udriktaṃ hantṛtvaṃ yeṣāṃ ta uddhatāḥ // (9) Par.?

tadveṣadhāriṇo ye naṭāste // (10) Par.?

prakṛtiścarvaṇodayahetur asya // (11) Par.?

atra vyācakṣate yuddhahetuka uddhatamanuṣyeṣu bhīmasenādiṣu rudhirapānādilakṣaṇaḥ // (12) Par.?

rakṣodānavāstu svabhāvaraudrā iti // (13) Par.?

tadasat // (14) Par.?

bhīmasya rudhirapānaṃ na yuddhahetukam // (15) Par.?

api tu viparyayeṇa // (16) Par.?

uddhatasvabhāvatvādeva hyasau krodhaparavaśaḥ sann anucitamapi pratijñātavān // (17) Par.?

tannirvāhāyaiva ca rākṣasādhiṣṭhānamasya kavinā veṇīsaṃhāre varṇitam // (18) Par.?

tasmātsarva evaite svabhāvāt krodhanāḥ // (19) Par.?

tadanusāriṇi naṭe raudra āsvādyata iti manuṣyaprakṛtiḥ // (20) Par.?

saṅgrāmahetuka iti cāyamarthaḥ yuddhasya kavinaṭapradarśyamānasya hetukaḥ kustitahetudhīrohitaḥ // (21) Par.?

tasyocito heturna krodhaḥ // (22) Par.?

tathā ca prādhānyena yuddhena vīra eva vyapadekṣyate // (23) Par.?

nanvete svabhāvakrodhanā api kim uddīpanam apekṣante // (24) Par.?

omityāha sa ceti // (25) Par.?

krodhādi parakartṛkam // (26) Par.?

āgharṣaṇaṃ dārādikhalīkaraṇam // (27) Par.?

avikṣepo deśajātyabhijanavidyākarmanindā // (28) Par.?

anṛtasya kasyāpyapasatyasya vacanam // (29) Par.?

upaghāto gṛhabhṛtyādyupamardanam // (30) Par.?

vākpāruṣyaṃ vadhādyupanyāsena tarjanam // (31) Par.?

abhidroho jighāṃsā // (32) Par.?

mātsaryaṃ guṇeṣvasūyā // (33) Par.?

ādigrahaṇād rājyāpaharaṇādi // (34) Par.?

etairutpadyate kavinā vibhāvatvena varṇyamānaiḥ // (35) Par.?

asya tāḍanādīni karmāṇi raktanayanādayo'nubhāvā iti pṛthaṅnirūpaṇaṃ tulye 'pyanubhāvatve viśeṣakhyāpanārtham // (36) Par.?

viśeṣastu pūrveṣāṃ vacanamātreṇa vyāvarṇanam // (37) Par.?

raṅge pratyakṣato 'pradarśanīyatvāt // (38) Par.?

yadvakṣyate / (39.1) Par.?

yuddhaṃ rājyabhraṃśo maraṇaṃ nagaroparodhanaṃ caiva // (39.2) Par.?

apratyakṣakṛtāni praveśakaiḥ saṃvidheyāni // (40) Par.?

iti // (41) Par.?

raktanayanādi raṅge pratyakṣeṇa kṛtam // (42) Par.?

praharaṇāharaṇaṃ tu pūrvatra pramādapaṭhitamiti kecit // (43) Par.?

idaṃ tu pṛthagabhidhāne tucchaṃ prayojanam // (44) Par.?

ayaṃ cātrāśayaḥ rakṣodānavoddhatamanuṣyā uddīpanahetubhir vināpi ceṣṭitamātraṃ yadapi kurvate narmagoṣṭhyādyapi ca tatra tāḍanādi pradhānam // (45) Par.?

tadvakṣyati yacca kiṃcidārabhante iti // (46) Par.?

uddīpanasambhave tāḍanādigrasta eva raktanayanādyadhikībhavati // (47) Par.?

ata eva punaḥśabdaḥ // (48) Par.?

tatra tāḍanaṃ talādyabhighātaḥ // (49) Par.?

pāṭanaṃ dvidhākaraṇam // (50) Par.?

pīḍanaṃ mardanam // (51) Par.?

chedanaṃ kartanam // (52) Par.?

bhedanaṃ parasparamityādiviyojanam // (53) Par.?

bhāve ṇyadantau // (54) Par.?

praharaṇānām ā samantāddharaṇam // (55) Par.?