UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 8419
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
dhanvantariruvāca / (1.1)
Par.?
pramehāṇāṃ nidānaṃ te vakṣye 'haṃ śṛṇu suśruta / (1.2)
Par.?
pramehā viṃśatistatra śleṣmaṇo daśa pittataḥ // (1.3)
Par.?
ṣaṭcatvāro 'nilātte ca
medomūtrakaphāvahāḥ / (2.1)
Par.?
hāridramehī kaṭukaṃ haridrāsannibhaṃ śakṛt // (2.2)
Par.?
visraṃ māñjiṣṭhamehe ca mañjiṣṭhā salilopamam / (3.1)
Par.?
visram uṣṇaṃ salavaṇaṃ raktābhaṃ raktamehataḥ // (3.2)
Par.?
vasāmehī vasāmiśraṃ vasābhaṃ mūtrayenmuhuḥ / (4.1)
Par.?
majjābhaṃ majjamiśraṃ vā majjamehī muhurmuhuḥ // (4.2)
Par.?
hastī matta ivājasraṃ mūtraṃ vegavivarjitam / (5.1)
Par.?
salasīkaṃ vibaddhaṃ ca hastimehī pramehati // (5.2)
Par.?
madhumehī madhusamaṃ jāyate sa kila dvidhā / (6.1)
Par.?
kruddhe dhātukṣayādvāyau doṣāvṛtapathe yadā // (6.2)
Par.?
āvṛto doṣaliṅgāni so 'nimittaṃ pradarśayet / (7.1)
Par.?
kṣaṇātkṣīṇaḥ kṣaṇātpūrṇo bhajate
kṛcchrasādhyatām // (7.2)
Par.?
kālenopekṣitaḥ sarvo hyāyāti madhumehatām / (8.1)
Par.?
madhuraṃ yacca meheṣu prāyo madhviva mehati // (8.2)
Par.?
sarve te madhumehākhyā mādhuryācca tanoryataḥ / (9.1)
Par.?
avipāko 'ruciśchardirnidrā kāsaḥ sapīnasaḥ // (9.2)
Par.?
upadravāḥ prajāyante mehānāṃ kaphajanmanām / (10.1)
Par.?
bastimehanayostodomuṣkāvadaraṇaṃ jvaraḥ // (10.2)
Par.?
dāhastṛṣṇāmlikā mūrchā viḍbhedaḥ pittajanmanām / (11.1)
Par.?
vātajānāmudāvartaḥ kampahṛdgrahalolatāḥ // (11.2)
Par.?
śūlam
unnidratā śoṣaḥ śvāsaḥ
kāsaṃ ca jāyate / (12.1)
Par.?
śarāvikā kacchapikā jvālinī vinatālajī // (12.2)
Par.?
masūrikā sarṣapikā putriṇī savidārikā / (13.1)
Par.?
vidradhiśceti piḍikāḥ pramehopekṣayā daśa // (13.2)
Par.?
annasya kaphasaṃśleṣātprāyastatra pravartanam / (14.1)
Par.?
svādvamlalavaṇasnigdhagurupicchilaśītam // (14.2)
Par.?
navaṃ dhānyaṃ surāsūpamāṃsekṣuguḍagorasam / (15.1)
Par.?
ekasthānāsanavati śayanaṃ vinivartanam // (15.2)
Par.?
bastimāśritya kurute pramehāddūṣitaḥ kaphaḥ / (16.1)
Par.?
dūṣayitvā vapuḥ kledaṃ svedamedovasāmiṣam // (16.2)
Par.?
pittaṃ raktamatikṣīṇe kaphādau mūtrasaṃśrayam / (17.1)
Par.?
dhātuṃ bastimupānīya tat kṣayeccaiva mārutaḥ // (17.2)
Par.?
sādhyāsādhyapratītyādyāḥ mehāstenaiva tadbhavāḥ / (18.1)
Par.?
same samakṛtā doṣe paramatvāttathāpi ca // (18.2) Par.?
sāmānyalakṣaṇaṃ teṣāṃ prabhūtāvilamūtratā / (19.1)
Par.?
doṣadūṣyā viśeṣe 'pi tatsaṃyogaviśeṣataḥ // (19.2)
Par.?
mūtravarṇādibhedena bhedo meheṣu kalpyate / (20.1)
Par.?
acchaṃ bahusitaṃ śītaṃ nirgandhamudakopamam // (20.2)
Par.?
mehatyudakamehena kiṃcid āvilapicchilam / (21.1)
Par.?
ikṣo rasamivātyarthaṃ madhuraṃ cekṣumehataḥ // (21.2)
Par.?
sāndrībhavet paryuṣitaṃ sāndramehena mehati / (22.1)
Par.?
surāmehī surātulyamuparyacchamadhoghanam // (22.2)
Par.?
sahṛṣṭaromā piṣṭena piṣṭavad bahulaṃ sitam / (23.1)
Par.?
śukrābhaṃ śukramiśraṃ vā śukramehī pramehati // (23.2)
Par.?
mūtrayetsikatāmehī sikatārūpiṇo malān / (24.1)
Par.?
śītamehī subahuśo madhuraṃ bhṛśaśītalam // (24.2)
Par.?
śanaiḥ śanaiḥ śanairmehī mandaṃ mandaṃ pramehati / (25.1)
Par.?
lālātantuyutaṃ mūtraṃ lālāmehena picchilam // (25.2)
Par.?
gandhavarṇarasasparśaiḥ kṣāreṇa kṣāratoyavat / (26.1)
Par.?
nīlamehena nīlābhaṃ kālamehī masīnibham // (26.2)
Par.?
sandhimarmasu jāyante māṃsaleṣu ca dhāmasu / (27.1)
Par.?
antonnatā madhyanimnā akledasurujānvitā // (27.2)
Par.?
śarāvamānasaṃsthānā piḍikā syāccharāvikā / (28.1)
Par.?
sadāhā kūrmasaṃsthānā jñeyā kacchapikā budhaiḥ // (28.2)
Par.?
mahatī piḍikā nīlā vinatā nāma sā smṛtā / (29.1)
Par.?
dahati tvacamutthāne jvālinī kaṣṭadāyinī // (29.2)
Par.?
raktā sitā sphoṭacitā dāruṇā tvalajī bhavet / (30.1)
Par.?
masūrākṛtisaṃsthānā vijñeyā tu masūrikā // (30.2)
Par.?
sarṣapopamasaṃsthānā jihvāpākamahārujā / (31.1)
Par.?
putriṇī mahatī cālpā susūkṣmā piḍikā smṛtā // (31.2)
Par.?
vidārīkandavadvṛttā kaṭhinā ca vidārikā / (32.1)
Par.?
vidradherlakṣaṇairyuktā jñeyā vidradhikā tu sā // (32.2)
Par.?
putriṇī ca vidārī ca duḥsahā bahumedasaḥ / (33.1)
Par.?
sadyaḥ pittolbaṇāstvanyāḥ sambhavantyalpamedasaḥ // (33.2)
Par.?
piḍikāstā bhaveyuḥ syāddoṣodreko yathāyatham / (34.1)
Par.?
prameheṇa vināpyetā jāyante duṣṭamedasaḥ // (34.2)
Par.?
tāvacca nopalakṣyante yāvad varṇaṃ ca varjitam / (35.1)
Par.?
hāridraṃ raktavarṇaṃ vā mehaprāgrūpavarjitam // (35.2)
Par.?
yo mūtrayeta tan mehaṃ raktapittaṃ tu tadviduḥ / (36.1)
Par.?
svedo
'ṅgagandhaḥ śithilatvamaṅge
śayyāśanasvapnasukhābhiṣaṅgaḥ / (36.2)
Par.?
hṛnnetrajihvāśravaṇopadāhā ghanogratā keśanakhābhivṛddhiḥ // (36.3)
Par.?
śītapriyatvaṃ galatāluśoṣo mādhuryam āsye karapādadāhaḥ / (37.1)
Par.?
bhaviṣyato mehagaṇasya rūpaṃ mūtre 'pi dhāvanti pipīlikāśca // (37.2)
Par.?
tṛṣṇā pramehe madhuraṃ
prapicchaṃ madhvāmaye syād vividho vikāraḥ / (38.1)
Par.?
sampūraṇādvā kaphasambhavaḥ syātkṣīṇeṣu doṣeṣvanilātmako vā // (38.2)
Par.?
sampūrṇarūpāḥ kaphapittamehāḥ krameṇa ye vai ratisambhavāśca / (39.1)
Par.?
sakrāmate pittakṛtāstu yāpyāḥ sādhyo 'sti meho yadi nāsti diṣṭam // (39.2)
Par.?
iti śrīgāruḍe mahāpurāṇe pūrvakhaṇḍe prathamāṃśākhye ācārakāṇḍe pramehanidānaṃ nāmaikonaṣaṣṭyuttaraśatatamo 'dhyāyaḥ // (40.1)
Par.?
Duration=0.13787603378296 secs.