Texts

athāto dundubhisvanīyaṃ kalpaṃ vyākhyāsyāmaḥ // (1.1) Par.?

yathovāca bhagavān dhanvantariḥ // (2.1) Par.?

dhavāśvakarṇaśirīṣatiniśapalāśapicumardapāṭalipāribhadrakāmrodumbarakarahāṭakārjunakakubhasarjakapītanaśleṣmātakāṅkoṭhāmalakapragrahakuṭajaśamīkapitthāśmantakārkacirabilvamahāvṛkṣāruṣkarāralumadhukamadhuśigruśākagojīmūrvābhūrjatilvakekṣurakagopaghoṇṭārimedānāṃ bhasmānyāhṛtya gavāṃ mūtreṇa kṣārakalpena parisrāvya vipacet dadyāccātra pippalīmūlataṇḍulīyakavarāṅgacocamañjiṣṭhākarañjikāhastipippalīmaricaviḍaṅgagṛhadhūmānantāsomasaralābāhlīkaguhākośāmra śvetasarṣapavaruṇalavaṇaplakṣaniculakavañjulavakrālavardhamānaputraśreṇīsaptaparṇaṭuṇṭukailavālukanāgadantyativiṣābhayābhadradārukuṣṭhaharidrāvacācūrṇāni lohānāṃ ca samabhāgāni tataḥ kṣāravadāgatapākamavatārya lohakumbhe nidadhyāt // (3.1) Par.?

anena dundubhiṃ limpet patākāṃ toraṇāni ca / (4.1) Par.?

śravaṇāddarśanāt sparśāt viṣāt saṃpratimucyate // (4.2) Par.?

eṣa kṣārāgado nāma śarkarāsvaśmarīṣu ca / (5.1) Par.?

arśaḥsu vātagulmeṣu kāsaśūlodareṣu ca // (5.2) Par.?

ajīrṇe grahaṇīdoṣe bhaktadveṣe ca dāruṇe / (6.1) Par.?

śophe sarvasare cāpi deyaḥ śvāse ca dāruṇe // (6.2) Par.?

sadā sarvaviṣārtānāṃ sarvathaivopayujyate / (7.1) Par.?

eṣa takṣakamukhyānām api darpāṅkuśo 'gadaḥ // (7.2) Par.?

viḍaṅgatriphalādantībhadradāruhareṇavaḥ / (8.1) Par.?

tālīśapatramañjiṣṭhākeśarotpalapadmakam // (8.2) Par.?

dāḍimaṃ mālatīpuṣpaṃ rajanyau sārive sthire / (9.1) Par.?

priyaṅgustagaraṃ kuṣṭhaṃ bṛhatyau cailavālukam // (9.2) Par.?

sacandanagavākṣībhir etaiḥ siddhaṃ viṣāpaham / (10.1) Par.?

sarpiḥ kalyāṇakaṃ hyetadgrahāpasmāranāśanam // (10.2) Par.?

pāṇḍvāmayagaraśvāsamandāgnijvarakāsanut / (11.1) Par.?

śoṣiṇāmalpaśukrāṇāṃ vandhyānāṃ ca praśasyate // (11.2) Par.?

apāmārgasya bījāni śirīṣasya ca māṣakān / (12.1) Par.?

śvete dve kākamācīṃ ca gavāṃ mūtreṇa peṣayet // (12.2) Par.?

sarpiretaistu saṃsiddhaṃ viṣasaṃśamanaṃ param / (13.1) Par.?

amṛtaṃ nāma vikhyātam api saṃjīvayenmṛtam // (13.2) Par.?

candanāguruṇī kuṣṭhaṃ tagaraṃ tilaparṇikam / (14.1) Par.?

prapauṇḍarīkaṃ naladaṃ saralaṃ devadāru ca // (14.2) Par.?

bhadraśriyaṃ yavaphalāṃ bhārgīṃ nīlīṃ sugandhikām / (15.1) Par.?

kāleyakaṃ padmakaṃ ca madhukaṃ nāgaraṃ jaṭām // (15.2) Par.?

puṃnāgailailavālūni gairikaṃ dhyāmakaṃ balām / (16.1) Par.?

toyaṃ sarjarasaṃ māṃsīṃ śatapuṣpāṃ hareṇukām // (16.2) Par.?

tālīśapatraṃ kṣudrailāṃ priyaṅguṃ sakuṭannaṭam / (17.1) Par.?

śilāpuṣpaṃ saśaileyaṃ patraṃ kālānusārivām // (17.2) Par.?

kaṭutrikaṃ śītaśivaṃ kāśmaryaṃ kaṭurohiṇīm / (18.1) Par.?

somarājīmativiṣāṃ pṛthvikāmindravāruṇīm // (18.2) Par.?

uśīraṃ varuṇaṃ mustaṃ kustumburu nakhaṃ tathā / (19.1) Par.?

śvete haridre sthauṇeyaṃ lākṣāṃ ca lavaṇāni ca // (19.2) Par.?

kumudotpalapadmāni puṣpaṃ cāpi tathārkajam / (20.1) Par.?

campakāśokasumanastilvakaprasavāni ca // (20.2) Par.?

pāṭalīśālmalīśailuśirīṣāṇāṃ tathaiva ca / (21.1) Par.?

kusumaṃ tṛṇamūlyāśca surabhīsindhuvārajam // (21.2) Par.?

dhavāśvakarṇapārthānāṃ puṣpāṇi tiniśasya ca / (22.1) Par.?

gugguluṃ kuṅkumaṃ bimbīṃ sarpākṣīṃ gandhanākulīm // (22.2) Par.?

etat saṃbhṛtya saṃbhāraṃ sūkṣmacūrṇāni kārayet / (23.1) Par.?

gopittamadhusarpirbhir yuktaṃ śṛṅge nidhāpayet // (23.2) Par.?

bhagnaskandhaṃ vivṛtākṣaṃ mṛtyor daṃṣṭrāntaraṃ gatam / (24.1) Par.?

anenāgadamukhyena manuṣyaṃ punarāharet // (24.2) Par.?

eṣo 'gnikalpaṃ durvāraṃ kruddhasyāmitatejasaḥ / (25.1) Par.?

viṣaṃ nāgapaterhanyāt prasabhaṃ vāsuker api // (25.2) Par.?

mahāsugandhināmāyaṃ pañcāśītyaṅgasaṃyutaḥ / (26.1) Par.?

rājāgadānāṃ sarveṣāṃ rājño haste bhavet sadā // (26.2) Par.?

snātānuliptastu nṛpo bhavet sarvajanapriyaḥ / (27.1) Par.?

bhrājiṣṇutāṃ ca labhate śatrumadhyagato 'pi san // (27.2) Par.?

uṣṇavarjyo vidhiḥ kāryo viṣārtānāṃ vijānatā / (28.1) Par.?

muktvā kīṭaviṣaṃ taddhi śītenābhipravardhate // (28.2) Par.?

annapānavidhāvuktam upadhārya śubhāśubham / (29.1) Par.?

śubhaṃ deyaṃ viṣārtebhyo viruddhebhyaśca vārayet // (29.2) Par.?

phāṇitaṃ śigrusauvīram ajīrṇādhyaśanaṃ tathā / (30.1) Par.?

varjayecca samāsena navadhānyādikaṃ gaṇam // (30.2) Par.?

divāsvapnaṃ vyavāyaṃ ca vyāyāmaṃ krodhamātapam / (31.1) Par.?

surātilakulatthāṃśca varjayeddhi viṣāturaḥ // (31.2) Par.?

prasannadoṣaṃ prakṛtisthadhātum annābhikāṅkṣaṃ samasūtrajihvam / (32.1) Par.?

prasannavarṇendriyacittaceṣṭaṃ vaidyo 'vagacchedaviṣaṃ manuṣyam // (32.2) Par.?