Texts

dhṛtarāṣṭra uvāca / (1.1) Par.?

saṃdhivigraham apyatra paśyethā rājasattama / (1.2) Par.?

dviyoniṃ trividhopāyaṃ bahukalpaṃ yudhiṣṭhira // (1.3) Par.?

rājendra paryupāsīthāśchittvā dvaividhyam ātmanaḥ / (2.1) Par.?

tuṣṭapuṣṭabalaḥ śatrur ātmavān iti ca smaret // (2.2) Par.?

paryupāsanakāle tu viparītaṃ vidhīyate / (3.1) Par.?

āmardakāle rājendra vyapasarpastato varaḥ // (3.2) Par.?

vyasanaṃ bhedanaṃ caiva śatrūṇāṃ kārayet tataḥ / (4.1) Par.?

karśanaṃ bhīṣaṇaṃ caiva yuddhe cāpi bahukṣayam // (4.2) Par.?

prayāsyamāno nṛpatistrividhaṃ paricintayet / (5.1) Par.?

ātmanaścaiva śatrośca śaktiṃ śāstraviśāradaḥ // (5.2) Par.?

utsāhaprabhuśaktibhyāṃ mantraśaktyā ca bhārata / (6.1) Par.?

upapanno naro yāyād viparītam ato 'nyathā // (6.2) Par.?

ādadīta balaṃ rājā maulaṃ mitrabalaṃ tathā / (7.1) Par.?

aṭavībalaṃ bhṛtaṃ caiva tathā śreṇībalaṃ ca yat // (7.2) Par.?

tatra mitrabalaṃ rājanmaulena na viśiṣyate / (8.1) Par.?

śreṇībalaṃ bhṛtaṃ caiva tulya eveti me matiḥ // (8.2) Par.?

tathā cārabalaṃ caiva parasparasamaṃ nṛpa / (9.1) Par.?

vijñeyaṃ balakāleṣu rājñā kāla upasthite // (9.2) Par.?

āpadaścāpi boddhavyā bahurūpā narādhipa / (10.1) Par.?

bhavanti rājñāṃ kauravya yāstāḥ pṛthag ataḥ śṛṇu // (10.2) Par.?

vikalpā bahavo rājann āpadāṃ pāṇḍunandana / (11.1) Par.?

sāmādibhir upanyasya śamayet tānnṛpaḥ sadā // (11.2) Par.?

yātrāṃ yāyād balair yukto rājā ṣaḍbhiḥ paraṃtapa / (12.1) Par.?

saṃyukto deśakālābhyāṃ balair ātmaguṇaistathā // (12.2) Par.?

tuṣṭapuṣṭabalo yāyād rājā vṛddhyudaye rataḥ / (13.1) Par.?

āhūtaścāpyatho yāyād anṛtāvapi pārthivaḥ // (13.2) Par.?

sthūṇāśmānaṃ vājirathapradhānāṃ dhvajadrumaiḥ saṃvṛtakūlarodhasam / (14.1) Par.?

padātināgair bahukardamāṃ nadīṃ sapatnanāśe nṛpatiḥ prayāyāt // (14.2) Par.?

athopapattyā śakaṭaṃ padmaṃ vajraṃ ca bhārata / (15.1) Par.?

uśanā veda yacchāstraṃ tatraitad vihitaṃ vibho // (15.2) Par.?

sādayitvā parabalaṃ kṛtvā ca balaharṣaṇam / (16.1) Par.?

svabhūmau yojayed yuddhaṃ parabhūmau tathaiva ca // (16.2) Par.?

labdhaṃ praśamayed rājā nikṣiped dhanino narān / (17.1) Par.?

jñātvā svaviṣayaṃ taṃ ca sāmādibhir upakramet // (17.2) Par.?

sarvathaiva mahārāja śarīraṃ dhārayed iha / (18.1) Par.?

pretyeha caiva kartavyam ātmaniḥśreyasaṃ param // (18.2) Par.?

evaṃ kurvañśubhā vāco loke 'smiñśṛṇute nṛpaḥ / (19.1) Par.?

pretya svargaṃ tathāpnoti prajā dharmeṇa pālayan // (19.2) Par.?

evaṃ tvayā kuruśreṣṭha vartitavyaṃ prajāhitam / (20.1) Par.?

ubhayor lokayostāta prāptaye nityam eva ca // (20.2) Par.?

bhīṣmeṇa pūrvam ukto 'si kṛṣṇena vidureṇa ca / (21.1) Par.?

mayāpyavaśyaṃ vaktavyaṃ prītyā te nṛpasattama // (21.2) Par.?

etat sarvaṃ yathānyāyaṃ kurvīthā bhūridakṣiṇa / (22.1) Par.?

priyastathā prajānāṃ tvaṃ svarge sukham avāpsyasi // (22.2) Par.?

aśvamedhasahasreṇa yo yajet pṛthivīpatiḥ / (23.1) Par.?

pālayed vāpi dharmeṇa prajāstulyaṃ phalaṃ labhet // (23.2) Par.?