Texts

bhīṣma uvāca / (1.1) Par.?

atraiva cedam avyagraḥ śṛṇvākhyānam anuttamam / (1.2) Par.?

dīrghasūtraṃ samāśritya kāryākāryaviniścaye // (1.3) Par.?

nātigādhe jalasthāye suhṛdaḥ śakulāstrayaḥ / (2.1) Par.?

prabhūtamatsye kaunteya babhūvuḥ sahacāriṇaḥ // (2.2) Par.?

atraikaḥ prāptakālajño dīrghadarśī tathāparaḥ / (3.1) Par.?

dīrghasūtraśca tatraikastrayāṇāṃ jalacāriṇām // (3.2) Par.?

kadācit tajjalasthāyaṃ matsyabandhāḥ samantataḥ / (4.1) Par.?

niḥsrāvayāmāsur atho nimneṣu vividhair mukhaiḥ // (4.2) Par.?

prakṣīyamāṇaṃ taṃ buddhvā jalasthāyaṃ bhayāgame / (5.1) Par.?

abravīd dīrghadarśī tu tāvubhau suhṛdau tadā // (5.2) Par.?

iyam āpat samutpannā sarveṣāṃ salilaukasām / (6.1) Par.?

śīghram anyatra gacchāmaḥ panthā yāvanna duṣyati // (6.2) Par.?

anāgatam anarthaṃ hi sunayair yaḥ prabādhate / (7.1) Par.?

na sa saṃśayam āpnoti rocatāṃ vāṃ vrajāmahe // (7.2) Par.?

dīrghasūtrastu yastatra so 'bravīt samyag ucyate / (8.1) Par.?

na tu kāryā tvarā yāvad iti me niścitā matiḥ // (8.2) Par.?

atha saṃpratipattijñaḥ prābravīd dīrghadarśinam / (9.1) Par.?

prāpte kāle na me kiṃcinnyāyataḥ parihāsyate // (9.2) Par.?

evam ukto nirākrāmad dīrghadarśī mahāmatiḥ / (10.1) Par.?

jagāma srotasaikena gambhīrasalilāśayam // (10.2) Par.?

tataḥ prasrutatoyaṃ taṃ samīkṣya salilāśayam / (11.1) Par.?

babandhur vividhair yogair matsyānmatsyopajīvinaḥ // (11.2) Par.?

viloḍyamāne tasmiṃstu srutatoye jalāśaye / (12.1) Par.?

agacchad grahaṇaṃ tatra dīrghasūtraḥ sahāparaiḥ // (12.2) Par.?

uddānaṃ kriyamāṇaṃ ca matsyānāṃ vīkṣya rajjubhiḥ / (13.1) Par.?

praviśyāntaram anyeṣām agrasat pratipattimān // (13.2) Par.?

grastam eva tad uddānaṃ gṛhītvāsta tathaiva saḥ / (14.1) Par.?

sarvān eva tu tāṃstatra te vidur grathitā iti // (14.2) Par.?

tataḥ prakṣālyamāneṣu matsyeṣu vimale jale / (15.1) Par.?

tyaktvā rajjuṃ vimukto 'bhūcchīghraṃ saṃpratipattimān // (15.2) Par.?

dīrghasūtrastu mandātmā hīnabuddhir acetanaḥ / (16.1) Par.?

maraṇaṃ prāptavānmūḍho yathaivopahatendriyaḥ // (16.2) Par.?

evaṃ prāptatamaṃ kālaṃ yo mohānnāvabudhyate / (17.1) Par.?

sa vinaśyati vai kṣipraṃ dīrghasūtro yathā jhaṣaḥ // (17.2) Par.?

ādau na kurute śreyaḥ kuśalo 'smīti yaḥ pumān / (18.1) Par.?

sa saṃśayam avāpnoti yathā saṃpratipattimān // (18.2) Par.?

anāgatavidhānaṃ tu yo naraḥ kurute kṣamam / (19.1) Par.?

śreyaḥ prāpnoti so 'tyarthaṃ dīrghadarśī yathā hyasau // (19.2) Par.?

kalāḥ kāṣṭhā muhūrtāśca dinā nāḍyaḥ kṣaṇā lavāḥ / (20.1) Par.?

pakṣā māsāśca ṛtavastulyāḥ saṃvatsarāṇi ca // (20.2) Par.?

pṛthivī deśa ityuktaḥ kālaḥ sa ca na dṛśyate / (21.1) Par.?

abhipretārthasiddhyarthaṃ nyāyato yacca tat tathā // (21.2) Par.?

etau dharmārthaśāstreṣu mokṣaśāstreṣu carṣibhiḥ / (22.1) Par.?

pradhānāviti nirdiṣṭau kāmeśābhimatau nṛṇām // (22.2) Par.?

parīkṣyakārī yuktastu samyak samupapādayet / (23.1) Par.?

deśakālāvabhipretau tābhyāṃ phalam avāpnuyāt // (23.2) Par.?