Texts

janako ha vaideho bahudakṣiṇena yajñeneje / (1.1) Par.?

tatra ha kurupañcālānāṃ brāhmaṇā abhisametā babhūvuḥ / (1.2) Par.?

tasya ha janakasya vaidehasya vijijñāsā babhūva kaḥ svid eṣāṃ brāhmaṇānām anūcānatama iti / (1.3) Par.?

sa ha gavāṃ sahasram avarurodha / (1.4) Par.?

daśa daśa pādā ekaikasyāḥ śṛṅgayor ābaddhā babhūvuḥ // (1.5) Par.?

tān hovāca brāhmaṇā bhagavanto yo vo brahmiṣṭhaḥ sa etā gā udajatām iti / (2.1) Par.?

te ha brāhmaṇā na dadhṛṣuḥ / (2.2) Par.?

atha ha yājñavalkyaḥ svam eva brahmacāriṇam uvāca etāḥ saumyodaja sāmaśravā3 iti / (2.3) Par.?

tā hodācakāra / (2.4) Par.?

te ha brāhmaṇāś cukrudhuḥ kathaṃ nu no brahmiṣṭho bruvīteti / (2.5) Par.?

atha ha janakasya vaidehasya hotāśvalo babhūva / (2.6) Par.?

sa hainaṃ papraccha tvaṃ nu khalu no yājñavalkya brahmiṣṭho 'sī3 iti / (2.7) Par.?

sa hovāca namo vayaṃ brahmiṣṭhāya kurmo gokāmā eva vayaṃ sma iti / (2.8) Par.?

taṃ ha tata eva praṣṭuṃ dadhre hotāśvalaḥ // (2.9) Par.?

yājñavalkyeti hovāca yad idaṃ sarvaṃ mṛtyunāptaṃ sarvaṃ mṛtyunābhipannaṃ kena yajamāno mṛtyor āptim atimucyata iti / (3.1) Par.?

hotrartvijāgninā vācā / (3.2) Par.?

vāg vai yajñasya hotā / (3.3) Par.?

tad yeyaṃ vāk so 'yam agniḥ sa hotā sā muktiḥ sātimuktiḥ // (3.4) Par.?

yājñavalkyeti hovāca yad idaṃ sarvam ahorātrābhyām āptaṃ sarvam ahorātrābhyām abhipannaṃ kena yajamāno 'horātrayor āptim atimucyata iti / (4.1) Par.?

adhvaryuṇartvijā cakṣuṣādityena / (4.2) Par.?

cakṣur vai yajñasyādhvaryuḥ / (4.3) Par.?

tad yad idaṃ cakṣuḥ so 'sāv ādityaḥ so 'dhvaryuḥ sā muktiḥ sātimuktiḥ // (4.4) Par.?

yājñavalkyeti hovāca yad idaṃ sarvaṃ pūrvapakṣāparapakṣābhyām āptaṃ sarvaṃ pūrvapakṣāparapakṣābhyām abhipannaṃ kena yajamānaḥ pūrvapakṣāparapakṣayor āptim atimucyata iti / (5.1) Par.?

udgātrartvijā vāyunā prāṇena / (5.2) Par.?

prāṇo vai yajñasyodgātā / (5.3) Par.?

tad yo 'yaṃ prāṇaḥ sa vāyuḥ sa udgātā / (5.4) Par.?

sa muktiḥ sātimuktiḥ // (5.5) Par.?

yājñavalkyeti hovāca yad idam antarikṣam anārambaṇam iva kenākrameṇa yajamānaḥ svargaṃ lokam ākramata iti / (6.1) Par.?

brahmaṇartvijā manasā candreṇa / (6.2) Par.?

mano vai yajñasya brahmā / (6.3) Par.?

tad yad idaṃ manaḥ so 'sau candraḥ sa brahmā sa muktiḥ sātimuktir ity atimokṣāḥ / (6.4) Par.?

atha saṃpadaḥ // (6.5) Par.?

yājñavalkyeti hovāca katibhir ayam adyargbhir hotāsmin yajñe kariṣyatīti / (7.1) Par.?

tisṛbhir iti / (7.2) Par.?

katamās tās tisra iti / (7.3) Par.?

puronuvākyā ca yājyā ca śasyaiva tṛtīyā / (7.4) Par.?

kiṃ tābhir jayatīti / (7.5) Par.?

yat kiṃcedaṃ prāṇabhṛd iti // (7.6) Par.?

yājñavalkyeti hovāca katy ayam adyādhvaryur asmin yajña āhutīr hoṣyatīti / (8.1) Par.?

tisra iti / (8.2) Par.?

katamās tās tisra iti / (8.3) Par.?

yā hutā ujjvalanti yā hutā atinedanti yā hutā adhiśerate / (8.4) Par.?

kiṃ tābhir jayatīti / (8.5) Par.?

yā hutā ujjvalanti devalokam eva tābhir jayati / (8.6) Par.?

dīpyata iva hi devalokaḥ / (8.7) Par.?

yā hutā atinedante pitṛlokam eva tābhir jayati / (8.8) Par.?

atīva hi pitṛlokaḥ / (8.9) Par.?

yā hutā adhiśerate manuṣyalokam eva tābhir jayati / (8.10) Par.?

adha iva hi manuṣyalokaḥ // (8.11) Par.?

yājñavalkyeti hovāca katibhir ayam adya brahmā yajñaṃ dakṣiṇato devatābhir gopāyatīti / (9.1) Par.?

ekayeti / (9.2) Par.?

katamā saiketi / (9.3) Par.?

mana eveti / (9.4) Par.?

anantaṃ vai mano 'nantā viśve devāḥ / (9.5) Par.?

anantam eva sa tena lokaṃ jayati // (9.6) Par.?

yājñavalkyeti hovāca katy ayam adyodgātāsmin yajñe stotriyāḥ stoṣyatīti / (10.1) Par.?

tisra iti / (10.2) Par.?

katamās tās tisra iti / (10.3) Par.?

puronuvākyā ca yājyā ca śasyaiva tṛtīyā / (10.4) Par.?

katamās tā yā adhyātmam iti / (10.5) Par.?

prāṇa eva puronuvākyāpāno yājyā vyānaḥ śasyā / (10.6) Par.?

kiṃ tābhir jayatīti / (10.7) Par.?

pṛthivīlokam eva puronuvākyayā jayaty antarikṣalokaṃ yājyayā dyulokaṃ śasyayā / (10.8) Par.?

tato ha hotāśvala upararāma // (10.9) Par.?