Texts

atra śiva ityetadapi bhagavato nāma // (1) Par.?

śivaḥ kasmāt // (2) Par.?

paripūrṇaparitṛptatvācchivaḥ // (3) Par.?

tasmāt sadāśivopadeśān nityo duḥkhāntaḥ // (4) Par.?

kāraṇādhikāranivṛttiḥ // (5) Par.?

tadarthaṃ nityo duḥkhānta iti siddham // (6) Par.?

evamete pañca padārthāḥ kāryakāraṇayogavidhiduḥkhāntāḥ samāsavistaravibhāgaviśeṣopasaṃhāranigamanataś ca vyākhyātāḥ // (7) Par.?

uktaṃ hi // (8) Par.?

ādau yad bhavati samāsoktaṃ madhye tasya vistarataś ca vibhāgataś copanayanigamanena satāmapyeṣa niścayaḥ // (9) Par.?

iti // (10) Par.?

atra tāvat patiriti kāraṇapadārthasyopadeśaḥ samāsena // (11) Par.?

vistarastu vāmo devo jyeṣṭho rudraḥ kāmaḥ śaṃkaraḥ kālaḥ kalavikaraṇo balavikaraṇo'ghoro ghorataraḥ sarvaḥ śarva tatpuruṣo mahādeva oṃkāra ṛṣir vipro mahānīśa īśāna īśvaro 'dhipatirbrahmā śiva ityevamādyo vistaraḥ // (12) Par.?

vibhāgo'pi anyat patitvam anyad ajātatvam anyad bhavodbhavatvamityādyo vibhāgaḥ // (13) Par.?

viśeṣaḥ anyeṣāṃ pradhānādīni asmākaṃ tadvyatirikto bhagavānīśvaraḥ // (14) Par.?

kāraṇādhikāre yasmādāha īśvaraḥ sarvabhūtānāmiti // (15) Par.?

eṣa upasaṃhāraḥ sārvakāmika ityācakṣate // (16) Par.?

nigamanam īśa īśāna īśvaro'dhipatirbrahmā śiva iti // (17) Par.?

tathā paśuriti kāryapadārthasyoddeśaḥ // (18) Par.?

tasya vistaro vidyā kalā paśavaḥ // (19) Par.?

utpādyā anugrāhyās tirobhāvyakālpyavikāryam aspadasya bodhyadhiṣṭheyatve cetyevam ādyaḥ sūtravidyādharmārthakāmair bhedair duḥkhāntaḥ vidyā // (20) Par.?

kalā dvividhāḥ // (21) Par.?

kāryākhyāḥ karaṇākhyāś ca // (22) Par.?

tatra kāryākhyāḥ pṛthivyādyāḥ // (23) Par.?

karaṇākhyā buddhyādyāḥ // (24) Par.?

paśavaś ca trividhāḥ // (25) Par.?

devā manuṣyās tiryañcaḥ // (26) Par.?

tatra devā aṣṭavidhā brahmādyāḥ // (27) Par.?

mānuṣyaṃ cānekavidhaṃ brāhmaṇādyam // (28) Par.?

tiryagyoni ca pañcavidhaṃ paśumṛgādyam // (29) Par.?

paśavaḥ sāñjanā nirañjanāś ca // (30) Par.?

evamādyo vistaraḥ // (31) Par.?

vibhāgo'pi anyā vidyā anyāḥ kalāḥ anye ca paśava ityevamādyo vibhāgaḥ // (32) Par.?

viśeṣaḥ anyeṣāṃ pradhānādīni kāraṇāni tānīha śāstre kāryatvena vyākhyātāni // (33) Par.?

tatra pradhānaṃ kāraṇam anyeṣāṃ tadiha śāstre paśyanāt pāśakatvāt kāryatvena vyākhyātam // (34) Par.?

tathā puruṣaḥ kāraṇamanyatra iha śāstre paśutvāt kāryatvena vyākhyātaḥ // (35.1) Par.?

tathā karmamadhyatvāt kālaḥ svabhāvaḥ upasaṃhāravat // (36) Par.?

bhūtāni vikāryatvāt kāryatvena vyākhyātāni // (37) Par.?

ityeṣa viśeṣaḥ // (38) Par.?

upasaṃhāraḥ sārvakāmika ityarthaḥ // (39) Par.?

nigamanaṃ vidyākalābhūtāni brahmeti // (40) Par.?

tathā yogamiti yogapadārthasyoddeśaḥ // (41) Par.?

tasyaivaṃ carataḥ yogaḥ pravartate ubhayathā yaṣṭavyaḥ atyāgatiṃ gamayate nānyabhaktistu śaṃkare evaṃ devanityatānityayuktatā adhyayanaṃ dhyānaṃ smaraṇaṃ nityasāyujyamiti vistaraḥ vibhāgaḥ kriyālakṣaṇaṃ kriyoparamalakṣaṇaṃ dūradarśanaśravaṇamananavijñānāni gaṇapatiḥ bhūyiṣṭhaṃ sampravartate siddhaḥ gacched duḥkhānāmantam ityevamādyo vibhāgaḥ // (42) Par.?

jñānaśaktiḥ kriyāśaktiśca // (43) Par.?

tatra jñānaśaktiḥ śravaṇādyā // (44) Par.?

kriyāśaktiḥ manojavitvādyā // (45) Par.?

ityevamādyo vibhāgaḥ // (46) Par.?

viśeṣaḥ anyeṣāṃ kaivalyam iha tu viśeṣo vikaraṇamiti // (47) Par.?

pratikaraṇa iti kaivalyadharmātiśaktir niṣkalam aiśvaryamityeṣa viśeṣaḥ // (48) Par.?

upasaṃhāraḥ ity ebhir guṇairyukta iti // (49) Par.?

ato yāvanti vākyaviśeṣāṇi saṃnikṛṣṭaviprakṛṣṭāni nirvacanāni tāni ca sarvanirvacanānīti kṛtvā yuktamuktam // (50) Par.?

evamatra śrībhagavatkauṇḍinyaviracite śrīmadyogapāśupataśāstrasūtravyākhyāne pañcārthabhāṣye pañcamo'dhyāyaḥ saha brahmaṇā granthato 'rthataśca parisamāpta iti // (51) Par.?

śubham // (52) Par.?