Texts

ākarādhyakṣaḥ śulbadhātuśāstrarasapākamaṇirāgajñas tajjñasakho vā tajjātakarmakaropakaraṇasampannaḥ kiṭṭamūṣāṅgārabhasmaliṅgaṃ vākaraṃ bhūtapūrvam abhūtapūrvaṃ vā bhūmiprastararasadhātum atyarthavarṇagauravam ugragandharasaṃ parīkṣeta // (1.1) Par.?

parvatānām abhijñātoddeśānāṃ bilaguhopatyakālayanagūḍhakhāteṣvantaḥ prasyandino jambūcūtatālaphalapakvaharidrābhedaguḍaharitālamanaḥśilākṣaudrahiṅgulukapuṇḍarīkaśukamayūrapattravarṇāḥ savarṇodakauṣadhiparyantāścikkaṇā viśadā bhārikāśca rasāḥ kāñcanikāḥ // (2.1) Par.?

apsu niṣṭhyūtāstailavadvisarpiṇaḥ paṅkamalagrāhiṇaśca tāmrarūpyayoḥ śatād upari veddhāraḥ // (3.1) Par.?

tatpratirūpakam ugragandharasaṃ śilājatu vidyāt // (4.1) Par.?

pītakās tāmrakāstāmrapītakā vā bhūmiprastaradhātavo bhinnā nīlarājīvanto mudgamāṣakṛsaravarṇā vā dadhibindupiṇḍacitrā haridrāharītakīpadmapattraśaivalayakṛtplīhānavadyavarṇā bhinnāś cuñcuvālukālekhābindusvastikavantaḥ sugulikā arciṣmantastāpyamānā na bhidyante bahuphenadhūmāśca suvarṇadhātavaḥ pratīvāpārthās tāmrarūpyavedhanāḥ // (5.1) Par.?

śaṅkhakarpūrasphaṭikanavanītakapotapārāvatavimalakamayūragrīvāvarṇāḥ sasyakagomedakaguḍamatsyaṇḍikāvarṇāḥ kovidārapadmapāṭalīkalāyakṣaumātasīpuṣpavarṇāḥ sasīsāḥ sāñjanā visrā bhinnāḥ śvetābhāḥ kṛṣṇāḥ kṛṣṇābhāḥ śvetāḥ sarve vā lekhābinducitrā mṛdavo dhmāyamānā na sphuṭanti bahuphenadhūmāśca rūpyadhātavaḥ // (6.1) Par.?

sarvadhātūnāṃ gauravavṛddhau sattvavṛddhiḥ // (7.1) Par.?

teṣām aśuddhā mūḍhagarbhā vā tīkṣṇamūtrakṣārabhāvitā rājavṛkṣavaṭapīlugopittarocanāmahiṣakharakarabhamūtraleṇḍapiṇḍabaddhās tatpratīvāpāstadavalepā vā viśuddhāḥ sravanti // (8.1) Par.?

yavamāṣatilapalāśapīlukṣārair gokṣīrājakṣīrair vā kadalīvajrakandapratīvāpo mārdavakaraḥ // (9.1) Par.?

madhumadhukam ajāpayaḥ satailaṃ ghṛtaguḍakiṇvayutaṃ sakandalīkam / (10.1) Par.?

yad api śatasahasradhā vibhinnaṃ bhavati mṛdu tribhir eva tanniṣekaiḥ // (10.2) Par.?

godantaśṛṅgapratīvāpo mṛdustambhanaḥ // (11.1) Par.?

bhārikaḥ snigdho mṛduśca prastaradhātur bhūmibhāgo vā piṅgalo haritaḥ pāṭalo lohito vā tāmradhātuḥ // (12.1) Par.?

kākamecakaḥ kapotarocanāvarṇaḥ śvetarājinaddho vā visraḥ sīsadhātuḥ // (13.1) Par.?

ūṣarakarburaḥ pakvaloṣṭavarṇo vā trapudhātuḥ // (14.1) Par.?

khurumbaḥ pāṇḍurohitaḥ sinduvārapuṣpavarṇo vā tīkṣṇadhātuḥ // (15.1) Par.?

kākāṇḍabhujapattravarṇo vā vaikṛntakadhātuḥ // (16.1) Par.?

acchaḥ snigdhaḥ saprabho ghoṣavān śītastīvrastanurāgaśca maṇidhātuḥ // (17.1) Par.?

dhātusamutthaṃ tajjātakarmānteṣu prayojayet // (18.1) Par.?

kṛtabhāṇḍavyavahāram ekamukham atyayaṃ cānyatra kartṛkretṛvikretṝṇāṃ sthāpayet // (19.1) Par.?

ākarikam apaharantam aṣṭaguṇaṃ dāpayed anyatra ratnebhyaḥ // (20.1) Par.?

stenam anisṛṣṭopajīvinaṃ ca baddhaṃ karma kārayet daṇḍopakāriṇaṃ ca // (21.1) Par.?

vyayakriyābhārikam ākaraṃ bhāgena prakrayeṇa vā dadyāl lāghavikam ātmanā kārayet // (22.1) Par.?

lohādhyakṣas tāmrasīsatrapuvaikṛntakārakūṭavṛttakaṃsatālalohakarmāntān kārayet lohabhāṇḍavyavahāraṃ ca // (23.1) Par.?

lakṣaṇādhyakṣaścaturbhāgatāmraṃ rūpyarūpaṃ tīkṣṇatrapusīsāñjanānām anyatamamāṣabījayuktaṃ kārayet paṇam ardhapaṇaṃ pādam aṣṭabhāgam iti pādājīvaṃ tāmrarūpaṃ māṣakam ardhamāṣakaṃ kākaṇīm ardhakākaṇīm iti // (24.1) Par.?

rūpadarśakaḥ paṇayātrāṃ vyāvahārikīṃ kośapraveśyāṃ ca sthāpayet // (25.1) Par.?

rūpikam aṣṭakaṃ śataṃ pañcakaṃ śataṃ vyājīm pārīkṣikam aṣṭabhāgikaṃ śatam pañcaviṃśatipaṇam atyayaṃ ca anyatrakartṛkretṛvikretṛparīkṣitṛbhyaḥ // (26.1) Par.?

khanyadhyakṣaḥ śaṅkhavajramaṇimuktāpravālakṣārakarmāntān kārayet paṇanavyavahāraṃ ca // (27.1) Par.?

lavaṇādhyakṣaḥ pākamuktaṃ lavaṇabhāgaṃ prakrayaṃ ca yathākālaṃ saṃgṛhṇīyād vikrayācca mūlyaṃ rūpaṃ vyājīṃ ca // (28.1) Par.?

āgantulavaṇaṃ ṣaḍbhāgaṃ dadyāt // (29.1) Par.?

dattabhāgavibhāgasya vikrayaḥ pañcakaṃ śataṃ vyājīṃ rūpaṃ rūpikaṃ ca // (30.1) Par.?

kretā śulkaṃ rājapaṇyacchedānurūpaṃ ca vaidharaṇaṃ dadyāt anyatra kretā ṣaṭchatam atyayaṃ ca // (31.1) Par.?

vilavaṇam uttamaṃ daṇḍaṃ dadyād anisṛṣṭopajīvī cānyatra vānaprasthebhyaḥ // (32.1) Par.?

śrotriyāstapasvino viṣṭayaśca bhaktalavaṇaṃ hareyuḥ // (33.1) Par.?

ato 'nyo lavaṇakṣāravargaḥ śulkaṃ dadyāt // (34.1) Par.?

evaṃ mūlyaṃ ca bhāgaṃ ca vyājīṃ parigham atyayam / (35.1) Par.?

śulkaṃ vaidharaṇaṃ daṇḍaṃ rūpaṃ rūpikam eva ca // (35.2) Par.?

khanibhyo dvādaśavidhaṃ dhātuṃ paṇyaṃ ca saṃharet / (36.1) Par.?

evaṃ sarveṣu paṇyeṣu sthāpayen mukhasaṃgraham // (36.2) Par.?

ākaraprabhaḥ kośaḥ kośād daṇḍaḥ prajāyate / (37.1) Par.?

pṛthivī kośadaṇḍābhyāṃ prāpyate kośabhūṣaṇā // (37.2) Par.?