Texts

sahasraśīrṣā puruṣaḥ sahasrākṣaḥ sahasrapāt / (1.1) Par.?

sa bhūmiṃ viśvato vṛtvāty atiṣṭhad daśāṅgulam // (1.2) Par.?

puruṣa evedaṃ sarvaṃ yad bhūtaṃ yac ca bhavyam / (2.1) Par.?

utāmṛtatvasyeśāno yad annenātirohati // (2.2) Par.?

etāvān asya mahimāto jyāyāṃś ca pūruṣaḥ / (3.1) Par.?

pādo 'sya viśvā bhūtāni tripād asyāmṛtaṃ divi // (3.2) Par.?

tripād ūrdhva ud ait puruṣaḥ pādo 'syehābhavat punaḥ / (4.1) Par.?

tato viṣvaṅ vy akrāmat sāśanānaśane abhi // (4.2) Par.?

tasmād virāḍ ajāyata virājo adhi pūruṣaḥ / (5.1) Par.?

sa jāto aty aricyata paścād bhūmim atho puraḥ // (5.2) Par.?

yat puruṣeṇa haviṣā devā yajñam atanvata / (6.1) Par.?

vasanto asyāsīd ājyaṃ grīṣma idhmaḥ śaraddhaviḥ // (6.2) Par.?

taṃ yajñam barhiṣi praukṣan puruṣaṃ jātam agrataḥ / (7.1) Par.?

tena devā ayajanta sādhyā ṛṣayaś ca ye // (7.2) Par.?

tasmād yajñāt sarvahutaḥ saṃbhṛtam pṛṣadājyam / (8.1) Par.?

paśūn tāṃś cakre vāyavyān āraṇyān grāmyāś ca ye // (8.2) Par.?

tasmād yajñāt sarvahuta ṛcaḥ sāmāni jajñire / (9.1) Par.?

chandāṃsi jajñire tasmād yajus tasmād ajāyata // (9.2) Par.?

tasmād aśvā ajāyanta ye ke cobhayādataḥ / (10.1) Par.?

gāvo ha jajñire tasmāt tasmāj jātā ajāvayaḥ // (10.2) Par.?

yat puruṣaṃ vy adadhuḥ katidhā vy akalpayan / (11.1) Par.?

mukhaṃ kim asya kau bāhū kā ūrū pādā ucyete // (11.2) Par.?

brāhmaṇo 'sya mukham āsīd bāhū rājanyaḥ kṛtaḥ / (12.1) Par.?

ūrū tad asya yad vaiśyaḥ padbhyāṃ śūdro ajāyata // (12.2) Par.?

candramā manaso jātaś cakṣoḥ sūryo ajāyata / (13.1) Par.?

mukhād indraś cāgniś ca prāṇād vāyur ajāyata // (13.2) Par.?

nābhyā āsīd antarikṣaṃ śīrṣṇo dyauḥ sam avartata / (14.1) Par.?

padbhyām bhūmir diśaḥ śrotrāt tathā lokāṁ akalpayan // (14.2) Par.?

saptāsyāsan paridhayas triḥ sapta samidhaḥ kṛtāḥ / (15.1) Par.?

devā yad yajñaṃ tanvānā abadhnan puruṣam paśum // (15.2) Par.?

yajñena yajñam ayajanta devās tāni dharmāṇi prathamāny āsan / (16.1) Par.?

te ha nākam mahimānaḥ sacanta yatra pūrve sādhyāḥ santi devāḥ // (16.2) Par.?