UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 3634
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
athātaḥ kṣudrarogacikitsitaṃ vyākhyāsyāmaḥ // (1)
Par.?
yathovāca bhagavān dhanvantariḥ // (2)
Par.?
ajagallikā
tatrājagallikāmāmāṃ jalaukobhir upācaret / (3.1)
Par.?
śuktiśrughnīyavakṣārakalkaiścālepayedbhiṣak // (3.2)
Par.?
śyāmālāṅgalakipāṭhākalkair vāpi vicakṣaṇaḥ / (4.1)
Par.?
pakvāṃ vraṇavidhānena yathoktena prasādhayet // (4.2)
Par.?
andhālajī
andhālajīṃ yavaprakhyāṃ panasīṃ kacchapīṃ tathā / (5.1)
Par.?
pāṣāṇagardabhaṃ caiva pūrvaṃ svedena yojayet // (5.2)
Par.?
manaḥśilātālakuṣṭhadārukalkaiḥ pralepayet / (6.1)
Par.?
paripākagatān bhittvā vraṇavat samupācaret // (6.2)
Par.?
vivṛtāmindravṛddhāṃ ca gardabhīṃ jālagardabham / (7.1)
Par.?
irivellīṃ gandhanāmnīṃ kakṣāṃ visphoṭakāṃstathā // (7.2)
Par.?
pittajasya visarpasya kriyayā sādhayedbhiṣak / (8.1) Par.?
ropayet sarpiṣā pakvān siddhena madhurauṣadhaiḥ // (8.2)
Par.?
cipyam uṣṇāmbunā siktamutkṛtya srāvayedbhiṣak / (9.1)
Par.?
cakratailena cābhyajya sarjacūrṇena cūrṇayet // (9.2)
Par.?
bandhenopacareccainamaśakyaṃ cāgninā dahet / (10.1)
Par.?
madhurauṣadhasiddhena tatastailena ropayet // (10.2)
Par.?
kunakhe vidhirapyeṣa kāryo hi bhiṣajā bhavet / (11.1)
Par.?
upācaredanuśayīṃ śleṣmavidradhivadbhiṣak // (11.2)
Par.?
vidārikāṃ samabhyajya svinnāṃ vimlāpya lepayet / (12.1)
Par.?
nagavṛttikavarṣābhūbilvamūlaiḥ supeṣitaiḥ // (12.2)
Par.?
vraṇabhāvagatāyāṃ vā kṛtvā saṃśodhanakriyām / (13.1)
Par.?
ropaṇārthaṃ hitaṃ tailaṃ kaṣāyamadhuraiḥ śṛtam // (13.2)
Par.?
pracchānair vā jalaukobhiḥ srāvyāpakvā vidārikā / (14.1)
Par.?
ajakarṇaiḥ sapālāśamūlakalkaiḥ pralepayet // (14.2)
Par.?
pakvāṃ vidārya śastreṇa paṭolapicumardayoḥ / (15.1)
Par.?
kalkena tilayuktena sarpirmiśreṇa lepayet // (15.2)
Par.?
baddhvā ca kṣīravṛkṣasya kaṣāyaiḥ khadirasya ca / (16.1)
Par.?
vraṇaṃ prakṣālayecchuddhāṃ tatastāṃ ropayet punaḥ // (16.2)
Par.?
medo'rbudavidhānena sādhayeccharkarārbudam / (17.1)
Par.?
kacchūṃ vicarcikāṃ pāmāṃ kuṣṭhavat samupācaret // (17.2)
Par.?
lepaśca śasyate sikthaśatāhvāgaurasarṣapaiḥ / (18.1)
Par.?
vacādārvīsarṣapair vā tailaṃ vā naktamālajam // (18.2)
Par.?
sāratailamathābhyaṅge kurvīta kaṭukaiḥ śṛtam / (19.1)
Par.?
pādadāryāṃ sirāṃ viddhvā svedābhyaṅgau prayojayet // (19.2)
Par.?
madhūcchiṣṭavasāmajjasarjacūrṇaghṛtaiḥ kṛtaḥ / (20.1)
Par.?
yavāhvagairikonmiśraiḥ pādalepaḥ praśasyate // (20.2)
Par.?
pādau siktvāranālena lepanaṃ hy alase hitam / (21.1)
Par.?
kalkīkṛtair nimbatilakāsīsālaiḥ sasaindhavaiḥ // (21.2)
Par.?
lākṣāraso 'bhayā vāpi kāryaṃ syādraktamokṣaṇam / (22.1)
Par.?
siddhaṃ rase kaṇṭakāryāstailaṃ vā sārṣapaṃ hitam // (22.2)
Par.?
kāsīsarocanaśilācūrṇair vā pratisāraṇam / (23.1)
Par.?
utkṛtya dagdhvā snehena jayet kadarasaṃjñakam // (23.2)
Par.?
indralupte sirāṃ mūrdhni snigdhasvinnasya mokṣayet / (24.1)
Par.?
kalkaiḥ samaricair dihyācchilākāsīsatutthakaiḥ // (24.2)
Par.?
kuṭannaṭadārukalkair lepanaṃ vā praśasyate / (25.1)
Par.?
pracchayitvāvagāḍhaṃ vā guñjākalkair muhurmuhuḥ // (25.2)
Par.?
lepayedupaśāntyarthaṃ kuryādvāpi rasāyanam / (26.1)
Par.?
mālatīkaravīrāgninaktamālavipācitam // (26.2)
Par.?
tailamabhyañjane śastamindraluptāpahaṃ param / (27.1)
Par.?
arūṃṣikāṃ hṛte rakte secayennimbavāriṇā // (27.2)
Par.?
dihyāt saindhavayuktena vājiviṣṭhārasena tu / (28.1)
Par.?
haritālaniśānimbakalkair vā sapaṭolajaiḥ // (28.2)
Par.?
yaṣṭīnīlotpalairaṇḍamārkavair vā pralepayet / (29.1)
Par.?
indraluptāpahaṃ tailamabhyaṅge ca praśasyate / (29.2)
Par.?
sirāṃ dāruṇake viddhvā snigdhasvinnasya mūrdhani // (29.3)
Par.?
avapīḍaṃ śirobastimabhyaṅgaṃ ca prayojayet / (30.1)
Par.?
kṣālane kodravatṛṇakṣāratoyaṃ praśasyate // (30.2)
Par.?
upariṣṭāt pravakṣyāmi vidhiṃ palitanāśanam / (31.1)
Par.?
masūrikāyāṃ kuṣṭhaghnalepanādikriyā hitā // (31.2)
Par.?
pittaśleṣmavisarpoktā kriyā vā saṃpraśasyate / (32.1)
Par.?
jatumaṇiṃ samutkṛtya maṣakaṃ tilakālakam // (32.2)
Par.?
kṣāreṇa pradahedyuktyā vahninā vā śanaiḥ śanaiḥ / (33.1)
Par.?
nyacche vyaṅge sirāmokṣo nīlikāyāṃ ca śasyate // (33.2)
Par.?
yathānyāyaṃ yathābhyāsaṃ lālāṭyādisirāvyadhaḥ / (34.1)
Par.?
ghṛṣṭvā dihyāttvacaṃ piṣṭvā kṣīriṇāṃ kṣīrasaṃyutām // (34.2)
Par.?
balātibalayaṣṭyāhvarajanīrvā pralepanam / (35.1)
Par.?
payasyāgurukālīyalepanaṃ vā sagairikam // (35.2)
Par.?
kṣaudrājyayuktayā limpeddaṃṣṭrayā śūkarasya ca / (36.1)
Par.?
kapittharājādanayoḥ kalkaṃ vā hitam ucyate // (36.2)
Par.?
yauvane piḍakāsveṣa viśeṣācchardanaṃ hitam / (37.1)
Par.?
lepanaṃ ca vacārodhrasaindhavaiḥ sarṣapānvitaiḥ // (37.2)
Par.?
kustumburuvacālodhrakuṣṭhairvā lepanaṃ hitam / (38.1)
Par.?
padminīkaṇṭake roge chardayennimbavāriṇā // (38.2)
Par.?
tenaiva siddhaṃ sakṣaudraṃ sarpiḥ pānaṃ pradāpayet / (39.1)
Par.?
nimbāragvadhayoḥ kalko hita utsādane bhavet // (39.2)
Par.?
parivṛttiṃ ghṛtābhyaktāṃ susvinnām upanāhayet / (40.1)
Par.?
tato 'bhyajya śanaiścarma cānayet pīḍayenmaṇim // (40.2)
Par.?
praviṣṭe ca maṇau carma svedayedupanāhanaiḥ / (41.1)
Par.?
trirātraṃ pañcarātraṃ vā vātaghnaiḥ sālvaṇādibhiḥ // (41.2)
Par.?
dadyādvātaharān bastīn snigdhānyannāni bhojayet / (42.1)
Par.?
vapāṭikāṃ jayedevaṃ yathādoṣaṃ cikitsakaḥ // (42.2)
Par.?
niruddhaprakaśe nāḍīṃ lauhīmubhayatomukhīm / (43.1)
Par.?
dāravīṃ vā jatukṛtāṃ ghṛtābhyaktāṃ praveśayet // (43.2)
Par.?
pariṣeke vasāmajjaśiśumāravarāhayoḥ / (44.1)
Par.?
cakratailaṃ tathā yojyaṃ vātaghnadravyasaṃyutam // (44.2)
Par.?
tryahāt tryahāt sthūlatarāṃ samyaṅnāḍīṃ praveśayet / (45.1)
Par.?
sroto vivardhayedevaṃ snigdhamannaṃ ca bhojayet // (45.2)
Par.?
bhittvā vā sevanīṃ muktvā sadyaḥkṣatavadācaret / (46.1)
Par.?
saṃniruddhagudaṃ rogaṃ valmīkaṃ vahnirohiṇīm // (46.2)
Par.?
pratyākhyāya yathāyogaṃ cikitsitamathācaret / (47.1)
Par.?
visarpoktena vidhinā sādhayedagnirohiṇīm // (47.2)
Par.?
saṃniruddhagude yojyā niruddhaprakaśakriyā / (48.1)
Par.?
śastreṇotkṛtya valmīkaṃ kṣārāgnibhyāṃ prasādhayet // (48.2)
Par.?
vidhānenārbudoktena śodhayitvā ca ropayet / (49.1)
Par.?
valmīkaṃ tu bhavedyasya nātivṛddhamamarmajam // (49.2)
Par.?
tatra saṃśodhanaṃ kṛtvā śoṇitaṃ mokṣayedbhiṣak / (50.1)
Par.?
kulatthikāyā mūlaiśca guḍūcyā lavaṇena ca // (50.2)
Par.?
ārevatasya mūlaiśca dantīmūlaistathaiva ca / (51.1)
Par.?
śyāmāmūlaiḥ sapalalaiḥ śaktumiśraiḥ pralepayet // (51.2)
Par.?
susnigdhaiśca sukhoṣṇaiśca bhiṣak tam upanāhayet / (52.1)
Par.?
pakvaṃ vā tadvijānīyādgatīḥ sarvā yathākramam // (52.2)
Par.?
abhijñāya tataśchittvā pradahenmatimān bhiṣak / (53.1)
Par.?
saṃśodhya duṣṭamāṃsāni kṣāreṇa pratisārayet // (53.2)
Par.?
vraṇaṃ viśuddhaṃ vijñāya ropayenmatimān bhiṣak / (54.1)
Par.?
sumanā granthayaścaiva bhallātakamanaḥśile // (54.2)
Par.?
kālānusārī sūkṣmailā candanāguruṇī tathā / (55.1)
Par.?
etaiḥ siddhaṃ nimbatailaṃ valmīke ropaṇaṃ hitam // (55.2)
Par.?
pāṇipādopariṣṭāttu chidrair bahubhir āvṛtam / (56.1)
Par.?
valmīkaṃ yat saśophaṃ syādvarjyaṃ tattu vijānatā // (56.2)
Par.?
dhātryāḥ stanyaṃ śodhayitvā bāle sādhyāhipūtanā / (57.1)
Par.?
paṭolapatratriphalārasāñjanavipācitam // (57.2)
Par.?
pītaṃ ghṛtaṃ nāśayati kṛcchrāmapyahipūtanām / (58.1)
Par.?
triphalākolakhadirakaṣāyaṃ vraṇaropaṇam // (58.2)
Par.?
kāsīsarocanātutthaharitālarasāñjanaiḥ / (59.1)
Par.?
lepo 'mlapiṣṭo badarītvagvā saindhavasaṃyutā // (59.2)
Par.?
kapālatutthajaṃ cūrṇaṃ cūrṇakāle prayojayet / (60.1)
Par.?
cikitsenmuṣkakacchūṃ cāpy ahipūtanapāmavat // (60.2)
Par.?
gudabhraṃśe gudaṃ svinnaṃ snehābhyaktaṃ praveśayet / (61.1)
Par.?
kārayedgophaṇābandhaṃ madhyacchidreṇa carmaṇā // (61.2)
Par.?
vinirgamārthaṃ vāyośca svedayecca muhurmuhuḥ / (62.1)
Par.?
kṣīre mahatpañcamūlaṃ mūṣikāṃ cāntravarjitām // (62.2)
Par.?
paktvā tasmin pacettailaṃ vātaghnauṣadhasaṃyutam / (63.1)
Par.?
gudabhraṃśamidaṃ kṛcchraṃ pānābhyaṅgāt prasādhayet // (63.2)
Par.?
Duration=0.48415899276733 secs.