UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 6013
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
vaiśaṃpāyana uvāca / (1.1)
Par.?
tūṣṇīṃbhūtaṃ tu rājānaṃ punar evārjuno 'bravīt / (1.2)
Par.?
saṃtaptaḥ śokaduḥkhābhyāṃ rājño vākśalyapīḍitaḥ // (1.3)
Par.?
kathayanti purāvṛttam itihāsam imaṃ janāḥ / (2.1)
Par.?
videharājñaḥ saṃvādaṃ bhāryayā saha bhārata // (2.2)
Par.?
utsṛjya rājyaṃ bhaikṣārthaṃ kṛtabuddhiṃ janeśvaram / (3.1)
Par.?
videharājaṃ mahiṣī duḥkhitā pratyabhāṣata // (3.2)
Par.?
dhanānyapatyaṃ mitrāṇi ratnāni vividhāni ca / (4.1)
Par.?
panthānaṃ pāvanaṃ hitvā janako mauṇḍyam āsthitaḥ // (4.2)
Par.?
taṃ dadarśa priyā bhāryā bhaikṣyavṛttim akiṃcanam / (5.1)
Par.?
dhānāmuṣṭim upāsīnaṃ nirīhaṃ gatamatsaram // (5.2)
Par.?
tam uvāca samāgamya bhartāram akutobhayam / (6.1)
Par.?
kruddhā manasvinī bhāryā vivikte hetumad vacaḥ // (6.2)
Par.?
katham utsṛjya rājyaṃ svaṃ dhanadhānyasamācitam / (7.1)
Par.?
kāpālīṃ vṛttim āsthāya dhānāmuṣṭir vane 'caraḥ // (7.2)
Par.?
pratijñā te 'nyathā rājan viceṣṭā cānyathā tava / (8.1)
Par.?
yad rājyaṃ mahad utsṛjya svalpe tuṣyasi pārthiva // (8.2)
Par.?
naitenātithayo rājan devarṣipitarastathā / (9.1)
Par.?
śakyam adya tvayā bhartuṃ moghaste 'yaṃ pariśramaḥ // (9.2)
Par.?
devatātithibhiścaiva pitṛbhiścaiva pārthiva / (10.1)
Par.?
sarvair etaiḥ parityaktaḥ parivrajasi niṣkriyaḥ // (10.2)
Par.?
yastvaṃ traividyavṛddhānāṃ brāhmaṇānāṃ sahasraśaḥ / (11.1)
Par.?
bhartā bhūtvā ca lokasya so 'dyānyair bhṛtim icchasi // (11.2)
Par.?
śriyaṃ hitvā pradīptāṃ tvaṃ śvavat saṃprati vīkṣyase / (12.1)
Par.?
aputrā jananī te 'dya kausalyā cāpatistvayā // (12.2)
Par.?
aśītir dharmakāmāstvāṃ kṣatriyāḥ paryupāsate / (13.1)
Par.?
tvadāśām abhikāṅkṣantyaḥ kṛpaṇāḥ phalahetukāḥ // (13.2)
Par.?
tāśca tvaṃ viphalāḥ kurvan kāṃl lokānnu gamiṣyasi / (14.1)
Par.?
rājan saṃśayite mokṣe paratantreṣu dehiṣu // (14.2)
Par.?
naiva te 'sti paro loko nāparaḥ pāpakarmaṇaḥ / (15.1)
Par.?
dharmyān dārān parityajya yastvam icchasi jīvitum // (15.2)
Par.?
srajo gandhān alaṃkārān vāsāṃsi vividhāni ca / (16.1)
Par.?
kimartham abhisaṃtyajya parivrajasi niṣkriyaḥ // (16.2)
Par.?
nipānaṃ sarvabhūtānāṃ bhūtvā tvaṃ pāvanaṃ mahat / (17.1)
Par.?
āḍhyo vanaspatir bhūtvā so 'dyānyān paryupāsase // (17.2)
Par.?
khādanti hastinaṃ nyāse kravyādā bahavo 'pyuta / (18.1)
Par.?
bahavaḥ kṛmayaścaiva kiṃ punastvām anarthakam // (18.2)
Par.?
ya imāṃ kuṇḍikāṃ bhindyāt triviṣṭabdhaṃ ca te haret / (19.1)
Par.?
vāsaścāpaharet tasmin kathaṃ te mānasaṃ bhavet // (19.2)
Par.?
yastvayaṃ sarvam utsṛjya dhānāmuṣṭiparigrahaḥ / (20.1)
Par.?
yadānena samaṃ sarvaṃ kim idaṃ mama dīyate / (20.2)
Par.?
dhānāmuṣṭir ihārthaścet pratijñā te vinaśyati // (20.3)
Par.?
kā vāhaṃ tava ko me tvaṃ ko 'dya te mayyanugrahaḥ / (21.1)
Par.?
praśādhi pṛthivīṃ rājan yatra te 'nugraho bhavet / (21.2)
Par.?
prāsādaṃ śayanaṃ yānaṃ vāsāṃsyābharaṇāni ca // (21.3)
Par.?
śriyā nirāśair adhanaistyaktamitrair akiṃcanaiḥ / (22.1)
Par.?
saukhikaiḥ saṃbhṛtān arthān yaḥ saṃtyajasi kiṃ nu tat // (22.2)
Par.?
yo 'tyantaṃ pratigṛhṇīyād yaśca dadyāt sadaiva hi / (23.1)
Par.?
tayostvam antaraṃ viddhi śreyāṃstābhyāṃ ka ucyate // (23.2)
Par.?
sadaiva yācamāneṣu satsu
dambhavivarjiṣu / (24.1)
Par.?
eteṣu dakṣiṇā dattā dāvāgnāviva durhutam // (24.2)
Par.?
jātavedā yathā rājann ādagdhvaivopaśāmyati / (25.1)
Par.?
sadaiva yācamāno vai tathā śāmyati na dvijaḥ // (25.2)
Par.?
satāṃ ca vedā annaṃ ca loke 'smin prakṛtir dhruvā / (26.1)
Par.?
na ced dātā bhaved dātā kutaḥ syur mokṣakāṅkṣiṇaḥ // (26.2)
Par.?
annād gṛhasthā loke 'smin bhikṣavastata eva ca / (27.1)
Par.?
annāt prāṇaḥ prabhavati annadaḥ prāṇado bhavet // (27.2)
Par.?
gṛhasthebhyo 'bhinirvṛttā gṛhasthān eva saṃśritāḥ / (28.1)
Par.?
prabhavaṃ ca pratiṣṭhāṃ ca dāntā nindanta āsate // (28.2)
Par.?
tyāgānna bhikṣukaṃ vidyānna mauṇḍyānna ca yācanāt / (29.1)
Par.?
ṛjustu yo 'rthaṃ tyajati taṃ sukhaṃ viddhi bhikṣukam // (29.2)
Par.?
asaktaḥ saktavad gacchanniḥsaṅgo muktabandhanaḥ / (30.1)
Par.?
samaḥ śatrau ca mitre ca sa vai mukto mahīpate // (30.2)
Par.?
parivrajanti dānārthaṃ muṇḍāḥ kāṣāyavāsasaḥ / (31.1)
Par.?
sitā bahuvidhaiḥ pāśaiḥ saṃcinvanto vṛthāmiṣam // (31.2)
Par.?
trayīṃ ca nāma vārtāṃ ca tyaktvā putrāṃstyajanti ye / (32.1)
Par.?
triviṣṭabdhaṃ ca vāsaśca pratigṛhṇantyabuddhayaḥ // (32.2)
Par.?
aniṣkaṣāye kāṣāyam īhārtham iti viddhi tat / (33.1)
Par.?
dharmadhvajānāṃ muṇḍānāṃ vṛttyartham iti me matiḥ // (33.2)
Par.?
kāṣāyair ajinaiścīrair nagnānmuṇḍāñ jaṭādharān / (34.1)
Par.?
bibhrat sādhūnmahārāja jaya lokāñ jitendriyaḥ // (34.2)
Par.?
agnyādheyāni gurvarthān kratūn sapaśudakṣiṇān / (35.1) Par.?
dadātyaharahaḥ pūrvaṃ ko nu dharmatarastataḥ // (35.2)
Par.?
tattvajño janako rājā loke 'sminn iti gīyate / (36.1)
Par.?
so 'pyāsīnmohasampanno mā mohavaśam anvagāḥ // (36.2)
Par.?
evaṃ dharmam anukrāntaṃ sadā dānaparair naraiḥ / (37.1)
Par.?
ānṛśaṃsyaguṇopetaiḥ kāmakrodhavivarjitāḥ // (37.2)
Par.?
pālayantaḥ prajāścaiva dānam uttamam āsthitāḥ / (38.1)
Par.?
iṣṭāṃl lokān avāpsyāmo brahmaṇyāḥ satyavādinaḥ // (38.2)
Par.?
Duration=0.86682319641113 secs.