Texts

śrīkūrma uvāca / (1.1) Par.?

svayaṃbhuvo vivṛttasya kālasaṃkhyā dvijottamāḥ / (1.2) Par.?

na śakyate samākhyātuṃ bahuvarṣairapi svayam // (1.3) Par.?

kālasaṃkhyā samāsena parārdhadvayakalpitā / (2.1) Par.?

sa eva syāt paraḥ kālaḥ tadante pratisṛjyate // (2.2) Par.?

nijena tasya mānena āyurvarṣaśataṃ smṛtam / (3.1) Par.?

tat parākhyaṃ tadardhaṃ ca parārdhamabhidīyate // (3.2) Par.?

kāṣṭhā pañcadaśa khyātā nimeṣā dvijasattamāḥ / (4.1) Par.?

kāṣṭhāstriṃśat kalā triṃśat kalā mauhūrtikī gatiḥ // (4.2) Par.?

tāvatsaṃkhyairahorātraṃ muhūrtairmānuṣaṃ smṛtam / (5.1) Par.?

ahorātrāṇi tāvanti māsaḥ pakṣadvayātmakaḥ // (5.2) Par.?

taiḥ ṣaḍbhirayanaṃ varṣaṃ dve 'yane dakṣiṇottare / (6.1) Par.?

ayanaṃ dakṣiṇaṃ rātrirdevānāmuttaraṃ dinam // (6.2) Par.?

divyair varṣasahasraistu kṛtatretādisaṃjñitam / (7.1) Par.?

caturyugaṃ dvādaśabhiḥ tadvibhāgaṃ nibodhata // (7.2) Par.?

catvāryāhuḥ sahasrāṇi varṣāṇāṃ tatkṛtaṃ yugam / (8.1) Par.?

tasya tāvacchatī sandhyā saṃdhyāṃśaśca kṛtasya tu // (8.2) Par.?

triśatī dviśatī sandhyā tathā caikaśatī kramāt / (9.1) Par.?

aṃśakaṃ ṣaṭśataṃ tasmāt kṛtasaṃdhyāṃśakaṃ vinā // (9.2) Par.?

tridvyekasāhasram ato vinā sandhyāṃśakena tu / (10.1) Par.?

tretādvāparatiṣyāṇāṃ kālajñāne prakīrtitam // (10.2) Par.?

etad dvādaśasāhasraṃ sādhikaṃ parikalpitam / (11.1) Par.?

tadekasaptatiguṇaṃ manorantaramucyate // (11.2) Par.?

brahmaṇo divase viprā manavaḥ syuścaturdaśa / (12.1) Par.?

svāyaṃbhuvādayaḥ sarve tataḥ sāvarṇikādayaḥ // (12.2) Par.?

tairiyaṃ pṛthivī sarvā saptadvīpā saparvatā / (13.1) Par.?

pūrṇaṃ yugasahasraṃ vai paripālyā nareśvaraiḥ // (13.2) Par.?

manvantareṇa caikena sarvāṇyevāntarāṇi vai / (14.1) Par.?

vyākhyātāni na saṃdehaḥ kalpaṃ kalpena caiva hi // (14.2) Par.?

brāhmamekamahaḥ kalpastāvatī rātririṣyate / (15.1) Par.?

caturyugasahasraṃ tu kalpamāhurmanīṣiṇaḥ // (15.2) Par.?

trīṇi kalpaśatāni syuḥ tathā ṣaṣṭirdvijottamāḥ / (16.1) Par.?

brahmaṇaḥ kathitaṃ varṣaṃ parākhyaṃ tacchataṃ viduḥ // (16.2) Par.?

tasyānte sarvatattvānāṃ svahetau prakṛtau layaḥ / (17.1) Par.?

tenāyaṃ procyate sadbhiḥ prākṛtaḥ pratisaṃcaraḥ // (17.2) Par.?

brahmanārāyaṇeśānāṃ trayāṇāṃ prakṛtau layaḥ / (18.1) Par.?

procyate kālayogena punareva ca saṃbhavaḥ // (18.2) Par.?

evaṃ brahmā ca bhūtāni vāsudevo 'pi śaṅkaraḥ / (19.1) Par.?

kālenaiva tu sṛjyante sa eva grasate punaḥ // (19.2) Par.?

anādireṣa bhagavān kālo 'nanto 'jaro 'maraḥ / (20.1) Par.?

sarvagatvāt svatantratvāt sarvātmāsau maheśvaraḥ // (20.2) Par.?

brahmāṇo bahavo rudrā hyanye nārāyaṇādayaḥ / (21.1) Par.?

eko hi bhagavānīśaḥ kālaḥ kaviriti śrutiḥ // (21.2) Par.?

ekamatra vyatītaṃ tu parārdhaṃ brahmaṇo dvijāḥ / (22.1) Par.?

sāṃprataṃ vartate tadvat tasya kalpo 'yamaṣṭamaḥ // (22.2) Par.?

yo 'tītaḥ saptamaḥ kalpaḥ pādma ityucyate budhaiḥ / (23.1) Par.?

vārāho vartate kalpaḥ tasya vakṣyāmi vistaram // (23.2) Par.?

iti śrīkūrmapurāṇe ṣaṭsāhasryāṃ saṃhitāyāṃ pūrvavibhāge pañcamo 'dhyāyaḥ // (24.1) Par.?