Texts

loke prakṛteḥ sukumārataraṃ na kiṃcid astītyevaṃ me matir bhavati / (1.1) Par.?

yena parārtha evaṃ matirutpannā / (1.2) Par.?

kasmāt / (1.3) Par.?

aham anena puruṣeṇa dṛṣṭāsmītyasya puṃsaḥ punardarśanaṃ nopaiti puruṣasyādarśanam upayātītyarthaḥ / (1.4) Par.?

tatra sukumārataraṃ varṇayati / (1.5) Par.?

kecid īśvaraṃ kāraṇaṃ bruvate / (1.6) Par.?

ajño jantur anīśo 'yam ātmanaḥ sukhaduḥkhayoḥ / (1.7) Par.?

īśvaraprerito gacchet svargaṃ narakam eva vā // (1.8) Par.?

apare svabhāvakāraṇakā bruvate / (2.1) Par.?

kena śuddhīkṛtā haṃsā mayūrāḥ kena citritāḥ / (2.2) Par.?

svabhāvenaiveti / (2.3) Par.?

atra sāṃkhyācāryā āhuḥ / (2.4) Par.?

nirguṇatvād īśvarasya kathaṃ saguṇāḥ prajā jāyeran / (2.5) Par.?

kathaṃ vā puruṣānnirguṇād eva / (2.6) Par.?

tasmāt prakṛter yujyate / (2.7) Par.?

yathā śuklebhyastantubhyaḥ śukla eva paṭo bhavati kṛṣṇebhyaḥ kṛṣṇa evetyevaṃ triguṇāt pradhānāt trayo lokāstriguṇāḥ samutpannā iti gamyate / (2.8) Par.?

nirguṇa īśvaraḥ saguṇānāṃ lokānāṃ tasmādutpattir ayukteti / (2.9) Par.?

anena puruṣo vyākhyātaḥ / (2.10) Par.?

tathā keṣāṃcit kālaḥ kāraṇam ityuktaṃ ca / (2.11) Par.?

kālaḥ pacati bhūtāni kālaḥ saṃharate jagat / (2.12) Par.?

kālaḥ supteṣu jāgarti kālo hi duratikramaḥ // (2.13) Par.?

vyaktāvyaktapuruṣās trayaḥ padārthāstena kālo 'ntarbhūto 'sti / (3.1) Par.?

sa hi vyaktaḥ / (3.2) Par.?

sarvakartṛtvāt kālasyāpi pradhānam eva kāraṇam / (3.3) Par.?

svabhāvo 'pyatraiva līnaḥ / (3.4) Par.?

tasmāt kālo na kāraṇaṃ nāpi svabhāva iti / (3.5) Par.?

tasmāt prakṛtir eva kāraṇam / (3.6) Par.?

na prakṛteḥ kāraṇāntaram astīti / (3.7) Par.?

na punar darśanam upayāti puruṣasyātaḥ prakṛteḥ sukumārataraṃ subhogyataraṃ na kiṃcid īśvarādikāraṇam astīti me matir bhavati / (3.8) Par.?

tathā ca loke rūḍhaṃ puruṣo muktaḥ puruṣaḥ saṃsaratīti ca / (3.9) Par.?

udita āha // (3.10) Par.?