UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 3609
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
athāto vamanakalpaṃ vyākhyāsyāmaḥ / (1.1)
Par.?
iti ha smāhurātreyādayo maharṣayaḥ / (1.2)
Par.?
vamane madanaṃ śreṣṭhaṃ trivṛnmūlaṃ virecane / (1.3)
Par.?
nityam anyasya tu vyādhiviśeṣeṇa viśiṣṭatā // (1.4)
Par.?
phalāni nātipāṇḍūni na cātiharitānyapi / (2.1)
Par.?
ādāyāhni praśastarkṣe madhye grīṣmavasantayoḥ // (2.2)
Par.?
pramṛjya kuśamuttolyāṃ kṣiptvā baddhvā pralepayet / (3.1)
Par.?
gomayenānu muttolīṃ dhānyamadhye nidhāpayet // (3.2)
Par.?
mṛdubhūtāni madhviṣṭagandhāni kuśaveṣṭanāt / (4.1)
Par.?
niṣkṛṣṭāni gate 'ṣṭāhe śoṣayet tānyathātape // (4.2)
Par.?
teṣāṃ tataḥ suśuṣkāṇām uddhṛtya phalapippalīḥ / (5.1)
Par.?
dadhimadhvājyapalalair mṛditvā śoṣayet punaḥ // (5.2)
Par.?
tataḥ suguptaṃ saṃsthāpya kāryakāle prayojayet / (6.1)
Par.?
athādāya tato mātrāṃ jarjarīkṛtya vāsayet // (6.2)
Par.?
śarvarīṃ madhuyaṣṭyā vā kovidārasya vā jale / (7.1)
Par.?
karbudārasya bimbyā vā nīpasya vidulasya vā // (7.2)
Par.?
śaṇapuṣpyāḥ sadāpuṣpyāḥ pratyakpuṣpyudake 'thavā / (8.1)
Par.?
tataḥ pibet kaṣāyaṃ taṃ prātar mṛditagālitam // (8.2)
Par.?
sūtroditena vidhinā sādhu tena tathā vamet / (9.1)
Par.?
śleṣmajvarapratiśyāyagulmāntarvidradhīṣu ca // (9.2)
Par.?
pracchardayed viśeṣeṇa yāvat pittasya darśanam / (10.1)
Par.?
phalapippalīcūrṇaṃ vā kvāthena svena bhāvitam // (10.2)
Par.?
tribhāgatriphalācūrṇaṃ kovidārādivāriṇā / (11.1)
Par.?
pibejjvarāruciṣṭhevagranthyapacyarbudodarī // (11.2)
Par.?
pitte kaphasthānagate jīmūtādijalena tat / (12.1)
Par.?
hṛddāhe 'dho'srapitte ca kṣīraṃ tatpippalīśṛtam // (12.2)
Par.?
kṣaireyīṃ vā kaphacchardiprasekatamakeṣu tu / (13.1)
Par.?
dadhyuttaraṃ vā dadhi vā tacchṛtakṣīrasaṃbhavam // (13.2)
Par.?
phalādikvāthakalkābhyāṃ siddhaṃ tatsiddhadugdhajam / (14.1)
Par.?
sarpiḥ kaphābhibhūte 'gnau śuṣyaddehe ca vāmanam // (14.2)
Par.?
svarasaṃ phalamajjño vā bhallātakavidhiśṛtam / (15.1)
Par.?
ā darvīlepanāt siddhaṃ līḍhvā pracchardayet sukham // (15.2)
Par.?
taṃ lehaṃ bhakṣyabhojyeṣu tatkaṣāyāṃśca yojayet / (16.1)
Par.?
vatsakādipratīvāpaḥ kaṣāyaḥ phalamajjajaḥ // (16.2)
Par.?
nimbārkānyatarakvāthasamāyukto niyacchati / (17.1)
Par.?
baddhamūlān api vyādhīn sarvān saṃtarpaṇodbhavān // (17.2)
Par.?
rāṭhapuṣpaphalaślakṣṇacūrṇair mālyaṃ surūkṣitam / (18.1)
Par.?
vamenmaṇḍarasādīnāṃ tṛpto jighran sukhaṃ sukhī // (18.2)
Par.?
evam eva phalābhāve kalpyaṃ puṣpaṃ śalāṭu vā / (19.1)
Par.?
jīmūtādyāśca phalavajjīmūtaṃ tu viśeṣataḥ // (19.2)
Par.?
prayoktavyaṃ jvaraśvāsakāsahidhmādirogiṇām / (20.1)
Par.?
payaḥ puṣpe 'sya nirvṛtte phale peyā payaskṛtā // (20.2)
Par.?
romaśe kṣīrasaṃtānaṃ dadhyuttaram aromaśe / (21.1)
Par.?
śṛte payasi dadhyamlaṃ jātaṃ haritapāṇḍuke // (21.2)
Par.?
āsutya vāruṇīmaṇḍaṃ pibenmṛditagālitam / (22.1)
Par.?
kaphād arocake kāse pāṇḍutve rājayakṣmaṇi // (22.2)
Par.?
iyaṃ ca kalpanā kāryā tumbīkośātakīṣvapi / (23.1)
Par.?
paryāgatānāṃ śuṣkāṇāṃ phalānāṃ veṇijanmanām // (23.2)
Par.?
cūrṇasya payasā śuktiṃ vātapittārditaḥ pibet / (24.1)
Par.?
dve vā trīṇyapi vāpothya kvāthe tiktottamasya vā // (24.2)
Par.?
āragvadhādinavakād āsutyānyatamasya vā / (25.1)
Par.?
vimṛdya pūtaṃ taṃ kvāthaṃ pittaśleṣmajvarī pibet // (25.2)
Par.?
jīmūtakalkaṃ cūrṇaṃ vā pibecchītena vāriṇā / (26.1)
Par.?
jvare paitte kavoṣṇena kaphavātāt kaphād api // (26.2)
Par.?
kāsaśvāsaviṣacchardijvarārte kaphakarśite / (27.1)
Par.?
ikṣvākur vamane śastaḥ pratāmyati ca mānave // (27.2)
Par.?
phalapuṣpavihīnasya pravālaistasya sādhitam / (28.1)
Par.?
pittaśleṣmajvare kṣīraṃ pittodrikte prayojayet // (28.2)
Par.?
hṛtamadhye phale jīrṇe sthitaṃ kṣīraṃ yadā dadhi / (29.1)
Par.?
syāt tadā kaphaje kāse śvāse vamyaṃ ca pāyayet // (29.2)
Par.?
mastunā vā phalānmadhyaṃ pāṇḍukuṣṭhaviṣārditaḥ / (30.1) Par.?
tena takraṃ vipakvaṃ vā pibet samadhusaindhavam // (30.2)
Par.?
bhāvayitvājadugdhena bījaṃ tenaiva vā pibet / (31.1)
Par.?
viṣagulmodaragranthigaṇḍeṣu ślīpadeṣu ca // (31.2)
Par.?
saktubhir vā pibenmanthaṃ tumbīsvarasabhāvitaiḥ / (32.1)
Par.?
kaphodbhave jvare kāse galarogeṣvarocake // (32.2)
Par.?
gulme jvare prasakte ca kalkaṃ māṃsarasaiḥ pibet / (33.1)
Par.?
naraḥ sādhu vamatyevaṃ na ca daurbalyam aśnute // (33.2)
Par.?
tumbyāḥ phalarasaiḥ śuṣkaiḥ sapuṣpair avacūrṇitam / (34.1)
Par.?
chardayenmālyam āghrāya gandhasaṃpatsukhocitaḥ // (34.2)
Par.?
kāsagulmodaragare vāte śleṣmāśayasthite / (35.1)
Par.?
kaphe ca kaṇṭhavaktrasthe kaphasaṃcayajeṣu ca // (35.2)
Par.?
dhāmārgavo gadeṣviṣṭaḥ sthireṣu ca mahatsu ca / (36.1)
Par.?
jīvakarṣabhakau vīrā kapikacchūḥ śatāvarī // (36.2)
Par.?
kākolī śrāvaṇī medā mahāmedā madhūlikā / (37.1)
Par.?
tadrajobhiḥ pṛthag lehā dhāmārgavarajo'nvitāḥ // (37.2)
Par.?
kāse hṛdayadāhe ca śastā madhusitādrutāḥ / (38.1)
Par.?
te sukhāmbho'nupānāḥ syuḥ pittoṣmasahite kaphe // (38.2)
Par.?
dhānyatumburuyūṣeṇa kalkastasya viṣāpahaḥ / (39.1)
Par.?
bimbyāḥ punarnavāyā vā kāsamardasya vā rase // (39.2)
Par.?
ekaṃ dhāmārgavaṃ dve vā mānase mṛditaṃ pibet / (40.1)
Par.?
tacchṛtakṣīrajaṃ sarpiḥ sādhitaṃ vā phalādibhiḥ // (40.2)
Par.?
kṣveḍo 'tikaṭutīkṣṇoṣṇaḥ pragāḍheṣu praśasyate / (41.1)
Par.?
kuṣṭhapāṇḍvāmayaplīhaśophagulmagarādiṣu // (41.2)
Par.?
pṛthak phalādiṣaṭkasya kvāthe māṃsam anūpajam / (42.1)
Par.?
kośātakyā samaṃ siddhaṃ tadrasaṃ lavaṇaṃ pibet // (42.2)
Par.?
phalādipippalītulyaṃ siddhaṃ kṣveḍarase 'thavā / (43.1)
Par.?
kṣveḍakvāthaṃ pibet siddhaṃ miśram ikṣurasena vā // (43.2)
Par.?
kauṭajaṃ sukumāreṣu pittaraktakaphodaye / (44.1)
Par.?
jvare visarpe hṛdroge khuḍe kuṣṭhe ca pūjitam // (44.2)
Par.?
sarṣapāṇāṃ madhūkānāṃ toyena lavaṇasya vā / (45.1)
Par.?
pāyayet kauṭajaṃ bījaṃ yuktaṃ kṛśarayāthavā // (45.2)
Par.?
saptāhaṃ vārkadugdhāktaṃ taccūrṇaṃ pāyayet pṛthak / (46.1)
Par.?
phalajīmūtakekṣvākujīvantījīvakodakaiḥ // (46.2)
Par.?
vamanauṣadhamukhyānām iti kalpadig īritā / (47.1)
Par.?
bījenānena matimān anyānyapi ca kalpayet // (47.2)
Par.?
Duration=0.16463208198547 secs.