Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): Liberation, mokṣa, release, brahman, religious speculation, mystic, ātman

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 5958
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
brahmavādino vadanti / (1.1) Par.?
brahman
comp.
∞ vādin
n.p.m.
vad
3. pl., Pre. ind.
root
kiṃkāraṇaṃ brahma kutaḥ sma jātā jīvāmaḥ kena kva ca saṃpratiṣṭhāḥ / (1.2) Par.?
kiṃkāraṇa
n.s.n.
root
brahman.
n.s.n.
kutas
indecl.
sma
indecl.
jan.
PPP, n.p.m.
root
jīv
1. pl., Pre. ind.
root
kena.
indecl.
kva
indecl.
ca
indecl.
adhiṣṭhitāḥ kena sukhetareṣu vartāmahe brahmavido vyavasthām // (1.3) Par.?
adhiṣṭhā
PPP, n.p.m.
ka
i.s.m.
sukhetara
l.p.n.
vṛt
1. pl., Pre. ind.
root
brahman
comp.
∞ vid
v.p.m.
vyavasthā.
ac.s.f.
kālaḥ svabhāvo niyatir yadṛcchā bhūtāni yoniḥ puruṣeti cintyam / (2.1) Par.?
kāla
n.s.m.
svabhāva
n.s.m.
niyati
n.s.f.
bhūta
n.p.n.
yoni
n.s.m.
puruṣa
comp.
∞ iti
indecl.
cintay.
Ger., n.s.n.
root
saṃyoga eṣāṃ na tv ātmabhāvād ātmā hy anīśaḥ sukhaduḥkhahetoḥ // (2.2) Par.?
saṃyoga
n.s.m.
root
idam.
g.p.m.
na
indecl.
tu
indecl.
ātman
comp.
∞ bhāva.
ab.s.m.
root
ātman
n.s.m.
hi
indecl.
anīśa
n.s.m.
root
sukha
comp.
∞ duḥkha
comp.
∞ hetu.
g.s.m.
te dhyānayogānugatā apaśyan devātmaśaktiṃ svaguṇair nigūḍhām / (3.1) Par.?
tad
n.p.m.
dhyāna
comp.
∞ yoga
comp.
∞ anugam
PPP, n.p.m.
paś
3. pl., Impf.
root
deva
comp.
∞ ātman
comp.
∞ śakti
ac.s.f.
sva
comp.
∞ guṇa
i.p.m.
niguh.
PPP, ac.s.f.
yaḥ kāraṇāni nikhilāni tāni kālātmayuktāny adhitiṣṭhaty ekaḥ // (3.2) Par.?
yad
n.s.m.
kāraṇa
ac.p.n.
nikhila
ac.p.n.
tad
ac.p.n.
kāla
comp.
∞ ātman
comp.
∞ yuj
PPP, ac.p.n.
adhiṣṭhā
3. sg., Pre. ind.
eka.
n.s.m.
root
tam ekanemiṃ trivṛtaṃ ṣoḍaśāntaṃ śatārdhāraṃ viṃśatipratyarābhiḥ / (4.1) Par.?
tad
ac.s.m.
← adhī (5.2) [obj]
eka
comp.
∞ nemi
ac.s.m.
→ aṣṭaka (4.2) [conj]
→ pāśa (4.2) [conj]
→ bheda (4.2) [conj]
→ moha (4.2) [conj]
→ ambu (5.1) [conj]
← adhī (5.2) [xcomp]
trivṛt
ac.s.m.
∞ anta
ac.s.m.
∞ āra
ac.s.m.
∞ pratyarā
i.p.f.
aṣṭakaiḥ ṣaḍbhir viśvarūpaikapāśaṃ trimārgabhedaṃ dvinimittaikamoham // (4.2) Par.?
aṣṭaka
i.p.n.
← nemi (4.1) [conj]
ṣaṣ
i.p.n.
viśva
comp.
∞ rūpa
comp.
∞ eka
comp.
∞ pāśa
ac.s.m.
← nemi (4.1) [conj]
tri
comp.
∞ mārga
comp.
∞ bheda
ac.s.m.
← nemi (4.1) [conj]
dvi
comp.
∞ nimitta
comp.
∞ eka
comp.
∞ moha
ac.s.m.
← nemi (4.1) [conj]
pañcasroto'mbuṃ pañcayonyugravaktrāṃ pañcaprāṇormiṃ pañcabuddhyādimūlāṃ / (5.1) Par.?
pañcan
comp.
∞ srotas
comp.
∞ ambu
ac.s.f.
→ āvarta (5.2) [conj]
→ vega (5.2) [conj]
→ bheda (5.2) [conj]
→ parva (5.2) [conj]
← nemi (4.1) [conj]
pañcan
comp.
∞ yoni
comp.
∞ ugra
comp.
∞ vaktra
ac.s.f.
pañcan
comp.
∞ prāṇa
comp.
∞ ūrmi
ac.s.f.
pañcan
comp.
∞ buddhi
comp.
∞ ādi
comp.
∞ mūla
ac.s.f.
pañcāvartāṃ pañcaduḥkhaughavegāṃ pañcāśadbhedāṃ pañcaparvām adhīmaḥ // (5.2) Par.?
pañcan
comp.
∞ āvarta
ac.s.f.
← ambu (5.1) [conj]
pañcan
comp.
∞ duḥkha
comp.
∞ ogha
comp.
∞ vega
ac.s.f.
← ambu (5.1) [conj]
∞ bheda
ac.s.f.
← ambu (5.1) [conj]
pañcan
comp.
∞ parva
ac.s.f.
← ambu (5.1) [conj]
adhī.
1. pl., Pre. ind.
root
→ tad (4.1) [obj]
→ nemi (4.1) [xcomp]
sarvājīve sarvasaṃsthe bṛhante tasmin haṃso bhrāmyate brahmacakre / (6.1) Par.?
sarva
comp.
∞ ājīva
l.s.n.
sarva
comp.
∞ saṃstha
l.s.n.
bṛhanta
l.s.n.
tad
l.s.n.
haṃsa
n.s.m.
bhrāmay
3. sg., Ind. pass.
root
brahman
comp.
∞ cakra.
l.s.n.
pṛthag ātmānaṃ preritāraṃ ca matvā juṣṭas tatas tenāmṛtatvam eti // (6.2) Par.?
pṛthak
indecl.
ātman
ac.s.m.
preritṛ
ac.s.m.
ca
indecl.
man,
Abs., indecl.
juṣ
PPP, n.s.m.
tatas
indecl.
tad
i.s.n.
∞ amṛta
comp.
∞ tva
ac.s.n.
i.
3. sg., Pre. ind.
root
udgītam etat paramaṃ tu brahma tasmiṃs trayaṃ svapratiṣṭhākṣaraṃ ca / (7.1) Par.?
udgā
PPP, n.s.n.
root
etad
n.s.n.
parama
n.s.n.
tu
indecl.
brahman.
n.s.n.
tad
l.s.n.
traya
n.s.n.
root
sva
comp.
∞ pratiṣṭha
comp.
∞ akṣara
n.s.n.
ca.
indecl.
atrāntaraṃ brahmavido viditvā līnā brahmaṇi tatparā yonimuktāḥ // (7.2) Par.?
atra
indecl.
∞ antara
ac.s.n.
brahman
comp.
∞ vid
n.p.m.
vid
Abs., indecl.

PPP, n.p.m.
root
brahman
l.s.n.
tatpara
n.p.m.
yoni
comp.
∞ muc.
PPP, n.p.m.
saṃyuktam etat kṣaram akṣaraṃ ca vyaktāvyaktaṃ bharate viśvam īśaḥ / (8.1) Par.?
saṃyuj
PPP, n.s.n.
root
etad
n.s.n.
kṣara
n.s.n.
akṣara
n.s.n.
ca
indecl.
vyakta
comp.
∞ avyakta.
n.s.n.
bhṛ
3. sg., Pre. ind.
root
→ bandh (8.2) [conj]
viśva
ac.s.n.
īśa.
n.s.m.
anīśaś cātmā badhyate bhoktṛbhāvāj jñātvā devaṃ mucyate sarvapāśaiḥ // (8.2) Par.?
anīśa
n.s.m.
ca
indecl.
∞ ātman
n.s.m.
bandh
3. sg., Ind. pass.
← bhṛ (8.1) [conj]
∞ bhāva.
ab.s.m.
jñā
Abs., indecl.
deva
ac.s.m.
muc
3. sg., Ind. pass.
root
sarva
comp.
∞ pāśa.
i.p.m.
jñājñau dvāv ajāv īśānīśāv ajā hyekā bhoktṛbhogārthayuktā / (9.1) Par.?
jña
comp.
∞ ajña
n.d.m.
dvi
n.d.m.
aja
n.d.m.
root
īśa
comp.
∞ anīśa.
n.d.m.
aja
n.s.f.
root
hi
indecl.
∞ eka
n.s.f.
∞ bhoga
comp.
∞ artha
comp.
∞ yuj.
PPP, n.s.f.
anantaś cātmā viśvarūpo hy akartā trayaṃ yadā vindate brahmam etat // (9.2) Par.?
ananta
n.s.m.
root
ca
indecl.
∞ ātman
n.s.m.
viśva
comp.
∞ rūpa
n.s.m.
hi
indecl.
akartṛ.
n.s.m.
traya
ac.s.n.
yadā
indecl.
vid,
3. sg., Pre. ind.
brahma
n.s.n.
root
etad.
n.s.n.
kṣaraṃ pradhānam amṛtākṣaraṃ haraḥ kṣarātmānāv īśate deva ekaḥ / (10.1) Par.?
kṣara
n.s.n.
root
pradhāna.
n.s.n.
amṛta
comp.
∞ akṣara
n.s.n.
root
hara.
n.s.m.
kṣara
comp.
∞ ātman
ac.d.m.
īś
3. sg., Pre. ind.
root
deva
n.s.m.
eka.
n.s.m.
tasyābhidhyānād yojanāt tattvabhāvād bhūyaś cānte viśvamāyānivṛttiḥ // (10.2) Par.?
tad
g.s.m.
∞ abhidhyāna
ab.s.n.
yojana
ab.s.n.
tattva
comp.
∞ bhāva
ab.s.m.
bhūyas
indecl.
ca
indecl.
∞ anta
l.s.m.
viśva
comp.
∞ māyā
comp.
∞ nivṛtti.
n.s.f.
root
jñātvā devaṃ sarvapāśāpahāniḥ kṣīṇaiḥ kleśair janmamṛtyuprahāṇiḥ / (11.1) Par.?
jñā
Abs., indecl.
deva
ac.s.m.
sarva
comp.
∞ pāśa
comp.
∞ apahāni.
n.s.f.
root
kṣi
PPP, i.p.m.
kleśa
i.p.m.
janman
comp.
∞ mṛtyu
comp.
∞ prahāṇi.
n.s.f.
root
tasyābhidhyānāt tṛtīyaṃ dehabhede viśvaiśvaryaṃ kevala āptakāmaḥ // (11.2) Par.?
tad
g.s.m.
∞ abhidhyāna
ab.s.n.
tṛtīya
n.s.n.
dehabheda
l.s.m.
viśva
comp.
∞ aiśvarya.
n.s.n.
root
kevala
l.s.m.
āp
PPP, comp.
∞ kāma.
n.s.m.
root
etaj jñeyaṃ nityam evātmasaṃsthaṃ nātaḥ paraṃ veditavyaṃ hi kiṃcit / (12.1) Par.?
etad
n.s.n.
jñā
Ger., n.s.n.
root
nitya
n.s.n.
eva
indecl.
∞ ātman
comp.
∞ saṃstha.
n.s.n.
na
indecl.
∞ atas
indecl.
para
n.s.n.
root
vid
Ger., n.s.n.
hi
indecl.
kaścit.
n.s.n.
bhoktā bhogyaṃ preritāraṃ ca matvā sarvaṃ proktaṃ trividhaṃ brahmam etat // (12.2) Par.?
bhoktṛ
n.s.m.
bhogya
ac.s.n.
preritṛ
ac.s.m.
ca
indecl.
man,
Abs., indecl.
sarva
n.s.n.
pravac.
PPP, n.s.n.
root
trividha
n.s.n.
brahma
n.s.n.
root
etad.
n.s.n.
vahner yathā yonigatasya mūrtir na dṛśyate naiva ca liṅganāśaḥ / (13.1) Par.?
vahni
g.s.m.
yathā
indecl.
yoni
comp.
∞ gam
PPP, g.s.m.
mūrti
n.s.f.
na
indecl.
dṛś
3. sg., Ind. pass.
→ grah (13.2) [conj]
← ubhaya (13.2) [advcl]
na
indecl.
∞ eva
indecl.
ca
indecl.
liṅga
comp.
∞ nāśa.
n.s.m.
sa bhūya evendhanayonigṛhyas tadvobhayaṃ vai praṇavena dehe // (13.2) Par.?
tad
n.s.m.
bhūyas
indecl.
eva
indecl.
∞ indhana
comp.
∞ yoni
comp.
∞ grah.
Ger., n.s.m.
← dṛś (13.1) [conj]
tad
n.s.n.
∞ 
indecl.
∞ ubhaya
n.s.n.
root
→ dṛś (13.1) [advcl]
vai
indecl.
praṇava
i.s.m.
deha.
l.s.m.
svadeham araṇiṃ kṛtvā praṇavaṃ cottarāraṇiṃ / (14.1) Par.?
sva
comp.
∞ deha
ac.s.m.
araṇi
ac.s.f.
kṛ
Abs., indecl.
← paś (14.2) [advcl]
praṇava
ac.s.m.
ca
indecl.
∞ uttarāraṇi
ac.s.f.
dhyānanirmathanābhyāsād devaṃ paśyen nigūḍhavat // (14.2) Par.?
dhyāna
comp.
∞ nirmathana
comp.
∞ abhyāsa
ab.s.m.
deva
ac.s.m.
paś
3. sg., Pre. opt.
root
→ kṛ (14.1) [advcl:temp]
niguh
PPP, comp.
∞ vat.
indecl.
tileṣu tailaṃ dadhinīva sarpir āpaḥ srotaḥsv araṇīṣu cāgniḥ / (15.1) Par.?
tila
l.p.m.
taila
n.s.n.
root
dadhi
l.s.n.
∞ iva
indecl.
sarpis
n.s.n.
ap
n.p.f.
srotas
l.p.n.
araṇī
l.p.f.
ca
indecl.
∞ agni
n.s.m.
evam ātmā ātmani gṛhyate 'sau satyenainaṃ tapasā yo 'nupaśyati // (15.2) Par.?
evam
indecl.
ātman
n.s.m.
ātman
l.s.m.
grah
3. sg., Ind. pass.
root
adas,
n.s.m.
satya
i.s.n.
∞ enad
ac.s.m.
→ ātman (16.1) [nmod:appos]
tapas
i.s.n.
yad
n.s.m.
anupaś
3. sg., Pre. ind.
sarvavyāpinam ātmānaṃ kṣīre sarpir ivārpitam / (16.1) Par.?
sarva
comp.
∞ vyāpin
ac.s.m.
ātman
ac.s.m.
← enad (15.2) [nmod]
kṣīra
l.s.n.
sarpis
ac.s.n.
iva
indecl.
∞ arpay.
PPP, ac.s.n.
ātmavidyātapomūlaṃ tad brahmopaniṣatparaṃ tad brahmopaniṣatparam // (16.2) Par.?
ātman
comp.
∞ vidyā
comp.
∞ tapas
comp.
∞ mūla
n.s.n.
tad
n.s.n.
brahman
n.s.n.
root
∞ upaniṣad
comp.
∞ para.
n.s.n.
tad
n.s.n.
brahman
n.s.n.
∞ upaniṣad
comp.
root
∞ para.
n.s.n.
Duration=0.065517902374268 secs.