Texts

sautrāmaṇiṃ somavāminaḥ somābhivyajanasya rājasūyenābhiṣiṣicānasya bhūtikāmasya jyogāmayāvino 'nnādyakāmasya paśukāmasya bhrātṛvyavato 'bhiśasyamānasya vā // (1.1) Par.?

sīsena klībācchaṣpāni kṛṣṇena tasarapakṣmaṇā somavikrayiṇo vā krīṇāti // (2.1) Par.?

gārhapatya odanaṃ śrapayitvā lājān saṃsṛjyā tokmaṃ nagnahurlājā māsaram iti // (3.1) Par.?

svādvīṃ tvā svāduneti śaṣpaiḥ surāṃ saṃsṛjati // (4.1) Par.?

somo 'sya aśvibhyāṃ pacasveti kakubhyāṃ samavadadhāti // (5.1) Par.?

tisro rātrīḥ saṃhitā vasati // (6.1) Par.?

tisṝṇāṃ pāre paśubandhaḥ // (7.1) Par.?

praṇīte 'gnau dakṣiṇato 'gner dakṣiṇasmin vedyaṃse praṇayaty api vā paryagnikaraṇāntaṃ kṛtvā tad evolmukam upasamādadhyāt // (8.1) Par.?

tasya śeṣaṃ paśuśrapaṇaṃ hareyuḥ // (9.1) Par.?

sanneṣv ājyeṣu surām abhyudānayanti // (10.1) Par.?

brāhmaṇasya mūrdhan sādayitvā droṇe vālaṃ vitatya surām atipāvayati punātu te parisrutam iti // (11.1) Par.?

pratyaksoma iti somātipavitasya // (12.1) Par.?

agreṇa dakṣiṇāgniṃ sikatānāṃ kharaḥ // (13.1) Par.?

tasmin pālāśam āśvattham audumbaraṃ naiyagrodham iti pātrāṇi // (14.1) Par.?

teṣu kuvid aṅgeti surāgrahān gṛhṇāty upayāmagṛhīto 'sy achidrāṃ tvāchidreṇety āśvinaṃ gṛhītvā kuvalasaktubhiḥ śrīṇāti // (15.1) Par.?

siṃhāv adhvaryur dhyāyati // (16.1) Par.?

sārasvataṃ dvitīyaṃ pratiprasthātā // (17.1) Par.?

karkandhusaktubhir vyāghralomaiś ca śrīṇāti // (18.1) Par.?

vyāghrau pratiprasthātā dhyāyati // (19.1) Par.?

indrāya sutrāmṇe tṛtīyaṃ yajamānaḥ // (20.1) Par.?

badarasaktubhiḥ śrīṇāti // (21.1) Par.?

vṛkau yajamāno dhyāyati // (22.1) Par.?

eṣa te yonir amuṣmai tvety āyatane yathāsthānaṃ sādayati // (23.1) Par.?

yūpaṃ saṃmīya paśūn upākaroty āśvinam ajaṃ sārasvatīṃ meṣīm aindraṃ vṛṣabhaṃ vṛṣṇiṃ vā // (24.1) Par.?

bārhaspatyaṃ caturthaṃ somātipavitasya // (25.1) Par.?

indrāya sutrāmṇa ekādaśakapālaḥ savitre 'ṣṭākapālo vāruṇo yavamayaś carur iti paśupuroḍāśān nirupya grahaiḥ pracarati // (26.1) Par.?

āśvinam adhvaryur ādatte sārasvataṃ pratiprasthātaindraṃ yajamānaḥ // (27.1) Par.?

aśvibhyāṃ sarasvatyā indrāya sutrāmṇe somānām anubrūhi / (28.1) Par.?

aśvibhyāṃ sarasvatyā indrāya sutrāmṇe somān prasthitān preṣyeti saṃpreṣyati // (28.2) Par.?

vaṣaṭkṛtānuvaṣaṭkṛte hutvābhiṣekābhigrahaṇādi paśūnāṃ ca vasayā kṣatrasya yonir asīti sāryeṇa dhimāstam āsandīm āstīrya dakṣiṇata āhavanīyasya nidadhāti syonāsi suṣadeti // (29.1) Par.?

suṣadām āsīdety ārohantam anumantrayate // (30.1) Par.?

niṣasāda dhṛtavrata iti rūḍhāya vyāghraviṣṭadivetiṃ cābhiṣicyamānaṃ sāma gāyaty aindryāṃ bṛhatyāṃ saṃśravase viśravase satyaśravase śravasa iti / (31.1) Par.?

nidhanam upayanti // (31.2) Par.?

sāma gāyati dvir vā svāhākaroti // (32.1) Par.?

devasya tvety abhiṣekam ādāya trayā devā iti yajamānam īkṣamāṇo juhoti // (33.1) Par.?

prathamās tvā dvitīyair ity abhiṣiñcati // (34.1) Par.?

bhūḥ svāhety āhavanīya āhutiṃ juhoti yathā rājasūye // (35.1) Par.?

śiro me śrīr iti yathārūpaṃ gātrāṇi saṃmṛśati // (36.1) Par.?

lomāni prayatir iti pūrṇāhutiṃ juhoti // (37.1) Par.?

jaṅghābhyāṃ padbhyām ity avarohati // (38.1) Par.?

dvātriṃśataṃ gā dadāti vaḍavāṃśca sakiśorān // (39.1) Par.?

yad devā devaheḍanam iti tisṛbhir avabhṛtham eṣyann āhutiṃ juhoti // (40.1) Par.?

dhāmno dhāmnaḥ / (41.1) Par.?

yad grāma iti mārjayate // (41.2) Par.?

pavitram asīty avabhṛthe snātvod vayaṃ tamasas parīty ādityam upasthāyāpo adyānvacāriṣam iti samidha āharanti // (42.1) Par.?

edho 'sy edhiṣīmahīti samidādhānaḥ // (43.1) Par.?

samāvṛtad iti pūrṇāhutiṃ juhoti // (44.1) Par.?

yadā pipeṣa mātaraṃ putraḥ pramudito dhayan / (45.1) Par.?

etat te agne anṛṇo bhavāmy ahatau pitarau mayā / (45.2) Par.?

surāvantam ity uttarasminn agnau payograhān juhvati // (45.3) Par.?

yas te rasa iti dakṣiṇasmin surāgrahān // (46.1) Par.?

samavanīyādhvaryuḥ pratiprasthātāgnīdhra ity āśvinaṃ bhakṣayanti brahmā hotā maitrāvaruṇa iti sārasvatam aindraṃ yajamānaḥ // (47.1) Par.?

yam aśvinā namucer iti payograhān bhakṣayanti // (48.1) Par.?

yad atra śiṣṭam iti surāgrahān samavanīya dakṣiṇasmād agner dakṣiṇā trīn aṅgārān udūhya sucaryābhijuhoti / (49.1) Par.?

pitṛbhyaḥ svadhāyibhyaḥ svadhā namaḥ / (49.2) Par.?

pitāmahebhyaḥ svadhāyibhyaḥ svadhā namaḥ / (49.3) Par.?

prapitāmahebhyaḥ svadhāyibhyaḥ svadhā nama iti // (49.4) Par.?

akṣan pitaraḥ / (50.1) Par.?

amīmadanta pitaraḥ / (50.2) Par.?

pitaraḥ śundhadhvam ity apo ninayati // (50.3) Par.?

tena dharmeṇa surāṃ vikṣārayati vālam antardhāyorṇāsūtraṃ vā tvaṃ soma pracikita iti dvādaśa punantu mā pitara iti dvādaśa catasro 'nyāsāṃtaśroṇyāsāṃ vyatyāsam ṛtvijaḥ sarve sravantīm anumantrayante // (51.1) Par.?

aindrasyāvadānaiḥ prathamaṃ pracarati jaghanyam āśvinasya // (52.1) Par.?

paśupuroḍāśaiḥ pracarya paśubhiḥ pracarati // (53.1) Par.?

purastāt sviṣṭakṛto rasaṃ juhoti dvātriṃśatā śṛṅgaśaphaiḥ sīsena tantram iti ṣoḍaśa dvayor dvigrāham ekaikaṃ vā juhoti // (54.1) Par.?

hutvā pātryāṃ saṃpātān avanayati // (55.1) Par.?

abhiroti saṃskṛtām anvahaṃ parīto ṣiñcatā sutam iti payasā pariṣiñcaty ekasyā dugdhena prathamāyāṃ vyuṣṭāyāṃ dvayor dvitīyasyām // (56.1) Par.?

adityai ghṛte carur aindraśca prathamaṃ vyudānayati // (57.1) Par.?

na mūrdhani sādayati // (58.1) Par.?

tena dharmeṇa surām atipāvya brahma kṣatram ity ūrṇāsūtreṇa payo 'tipāvayati // (59.1) Par.?

tathāvekṣate // (60.1) Par.?

dve dve vāyavye // (61.1) Par.?

teṣu kuvid aṅgeti payograhān gṛhṇāty upayāmagṛhīto 'sy acchidrāṃ tvāchidreṇeti yathādevatam // (62.1) Par.?

vrīhisaktubhir āśvinaṃ śrīṇāti yavasaktubhiḥ sārasvataṃ godhūmasaktubhir aindraṃ śyāmākasaktubhir upavākasaktubhir itarān // (63.1) Par.?

śyenapatreṇa parimārjanam // (64.1) Par.?

eṣa te yonis tejase tveti prathamaṃ sādayati vīryāya tveti dvitīyaṃ balāya tveti tṛtīyam // (65.1) Par.?

nānā hi vām iti surāgrahān gṛhṇāty upayāmagṛhīto 'sy āśvinaṃ teja iti prathamaṃ sārasvataṃ vīryam iti dvitīyam aindraṃ balam iti tṛtīyam // (66.1) Par.?

eṣa te yonir modāya tveti prathamaṃ sādayaty ānandāya tveti dvitīyaṃ mahase tveti tṛtīyam // (67.1) Par.?

somo rājety anuvākena grahān upatiṣṭhate // (68.1) Par.?

te paśavo bārhaspatyavarjam // (69.1) Par.?

tvagrasthāśvino 'jaḥ // (70.1) Par.?

te paśupuroḍāśāḥ // (71.1) Par.?

te grahaiḥ pracaranti dvābhyāṃ dvābhyām ekaikaḥ // (72.1) Par.?

samānaḥ saṃpraiṣaḥ // (73.1) Par.?

āśvinasya sārasvatena yajati sārasvatīm aindrasyāśvinena // (74.1) Par.?

samavanīya hotādhvaryuḥ parikrītau yad atra śiṣṭam iti bhakṣayataḥ // (75.1) Par.?

yadi na bhakṣayatāṃ dve srutī iti valmīkavapāyām avanayed agnau vikṣārayeta brāhmaṇo vā prāśnīyād yajamāno vā svayaṃ bhakṣayet // (76.1) Par.?

ye bhakṣayanta iti tisṛbhis tisra āhutīr juhoti // (77.1) Par.?

kumbhīṃ śatātṛṇṇām adhy adhi dakṣiṇam agniṃ kṛtvā tasyāṃ surāṃ vikṣārayati hiraṇyam antardhāya // (78.1) Par.?

tvaṃ soma pracikita iti tāsāṃ tisṛbhis tisṛbhir ekaiko 'numantrayate purastād adhvaryur dakṣiṇato brahmā paścāddhotottarata āgnīdhraḥ // (79.1) Par.?

pitaro mādayantāṃ vy aśema devahitaṃ yad āyur iti sarve sravantīm anumantrayante // (80.1) Par.?

aindrasyāvadānaiḥ prathamaṃ carati jaghanyam āśvinasya // (81.1) Par.?

paśubhiḥ pracarya paśupuroḍāśaiḥ pracarati // (82.1) Par.?

sahasviṣṭakṛdiḍaṃ paśūnāṃ paśupuroḍāśānāṃ ca // (83.1) Par.?

ṛṣabho dakṣiṇā sṛtvarī ca vaḍavā // (84.1) Par.?

saṃsthite māsaraiḥ śūlaiś cāvabhṛthaṃ yanti yathā varuṇapraghāseṣu // (85.1) Par.?

māsarāṇi puroḍāśasthāne // (86.1) Par.?

caruṇā pracarya hṛdayaśūlān upacaranti // (87.1) Par.?