Texts

mantharā tv abhyasūyyainām utsṛjyābharaṇaṃ ca tat / (1.1) Par.?

uvācedaṃ tato vākyaṃ kopaduḥkhasamanvitā // (1.2) Par.?

harṣaṃ kim idam asthāne kṛtavaty asi bāliśe / (2.1) Par.?

śokasāgaramadhyastham ātmānaṃ nāvabudhyase // (2.2) Par.?

subhagā khalu kausalyā yasyāḥ putro 'bhiṣekṣyate / (3.1) Par.?

yauvarājyena mahatā śvaḥ puṣyeṇa dvijottamaiḥ // (3.2) Par.?

prāptāṃ sumahatīṃ prītiṃ pratītāṃ tāṃ hatadviṣam / (4.1) Par.?

upasthāsyasi kausalyāṃ dāsīva tvaṃ kṛtāñjaliḥ // (4.2) Par.?

hṛṣṭāḥ khalu bhaviṣyanti rāmasya paramāḥ striyaḥ / (5.1) Par.?

aprahṛṣṭā bhaviṣyanti snuṣās te bharatakṣaye // (5.2) Par.?

tāṃ dṛṣṭvā paramaprītāṃ bruvantīṃ mantharāṃ tataḥ / (6.1) Par.?

rāmasyaiva guṇān devī kaikeyī praśaśaṃsa ha // (6.2) Par.?

dharmajño gurubhir dāntaḥ kṛtajñaḥ satyavāk śuciḥ / (7.1) Par.?

rāmo rājñaḥ suto jyeṣṭho yauvarājyam ato 'rhati // (7.2) Par.?

bhrātṝn bhṛtyāṃś ca dīrghāyuḥ pitṛvat pālayiṣyati / (8.1) Par.?

saṃtapyase kathaṃ kubje śrutvā rāmābhiṣecanam // (8.2) Par.?

bharataś cāpi rāmasya dhruvaṃ varṣaśatāt param / (9.1) Par.?

pitṛpaitāmahaṃ rājyam avāpsyati nararṣabhaḥ // (9.2) Par.?

sā tvam abhyudaye prāpte vartamāne ca manthare / (10.1) Par.?

bhaviṣyati ca kalyāṇe kimarthaṃ paritapyase / (10.2) Par.?

kausalyāto 'tiriktaṃ ca sa tu śuśrūṣate hi mām // (10.3) Par.?

kaikeyyā vacanaṃ śrutvā mantharā bhṛśaduḥkhitā / (11.1) Par.?

dīrgham uṣṇaṃ viniḥśvasya kaikeyīm idam abravīt // (11.2) Par.?

anarthadarśinī maurkhyān nātmānam avabudhyase / (12.1) Par.?

śokavyasanavistīrṇe majjantī duḥkhasāgare // (12.2) Par.?

bhavitā rāghavo rājā rāghavasya ca yaḥ sutaḥ / (13.1) Par.?

rājavaṃśāt tu bharataḥ kaikeyi parihāsyate // (13.2) Par.?

na hi rājñaḥ sutāḥ sarve rājye tiṣṭhanti bhāmini / (14.1) Par.?

sthāpyamāneṣu sarveṣu sumahān anayo bhavet // (14.2) Par.?

tasmāj jyeṣṭhe hi kaikeyi rājyatantrāṇi pārthivāḥ / (15.1) Par.?

sthāpayanty anavadyāṅgi guṇavatsv itareṣv api // (15.2) Par.?

asāv atyantanirbhagnas tava putro bhaviṣyati / (16.1) Par.?

anāthavat sukhebhyaś ca rājavaṃśāc ca vatsale // (16.2) Par.?

sāhaṃ tvadarthe samprāptā tvaṃ tu māṃ nāvabudhyase / (17.1) Par.?

sapatnivṛddhau yā me tvaṃ pradeyaṃ dātum icchasi // (17.2) Par.?

dhruvaṃ tu bharataṃ rāmaḥ prāpya rājyam akaṇṭakam / (18.1) Par.?

deśāntaraṃ nāyayitvā lokāntaram athāpi vā // (18.2) Par.?

bāla eva hi mātulyaṃ bharato nāyitas tvayā / (19.1) Par.?

saṃnikarṣāc ca sauhārdaṃ jāyate sthāvareṣv api // (19.2) Par.?

goptā hi rāmaṃ saumitrir lakṣmaṇaṃ cāpi rāghavaḥ / (20.1) Par.?

aśvinor iva saubhrātraṃ tayor lokeṣu viśrutam // (20.2) Par.?

tasmān na lakṣmaṇe rāmaḥ pāpaṃ kiṃcit kariṣyati / (21.1) Par.?

rāmas tu bharate pāpaṃ kuryād iti na saṃśayaḥ // (21.2) Par.?

tasmād rājagṛhād eva vanaṃ gacchatu te sutaḥ / (22.1) Par.?

etaddhi rocate mahyaṃ bhṛśaṃ cāpi hitaṃ tava // (22.2) Par.?

evaṃ te jñātipakṣasya śreyaś caiva bhaviṣyati / (23.1) Par.?

yadi ced bharato dharmāt pitryaṃ rājyam avāpsyati // (23.2) Par.?

sa te sukhocito bālo rāmasya sahajo ripuḥ / (24.1) Par.?

samṛddhārthasya naṣṭārtho jīviṣyati kathaṃ vaśe // (24.2) Par.?

abhidrutam ivāraṇye siṃhena gajayūthapam / (25.1) Par.?

pracchādyamānaṃ rāmeṇa bharataṃ trātum arhasi // (25.2) Par.?

darpān nirākṛtā pūrvaṃ tvayā saubhāgyavattayā / (26.1) Par.?

rāmamātā sapatnī te kathaṃ vairaṃ na yātayet // (26.2) Par.?

yadā hi rāmaḥ pṛthivīm avāpsyati dhruvaṃ pranaṣṭo bharato bhaviṣyati / (27.1) Par.?

ato hi saṃcintaya rājyam ātmaje parasya cādyaiva vivāsakāraṇam // (27.2) Par.?