Texts

sarvāṇi ha vai dīkṣāyā yajūṃṣyaudgrabhaṇāni / (1.1) Par.?

udgṛbhṇīte vā eṣo 'smāllokāddevalokamabhi yo dīkṣata etaireva tadyajurbhir udgṛbhṇīte tasmādāhuḥ sarvāṇi dīkṣāyā yajūṃṣyaudgrabhaṇānīti tata etāny avāntarām ācakṣata audgrabhaṇānīty āhutayo hyetā āhutirhi yajñaḥ parokṣaṃ vai yajurjapatyathaiṣa pratyakṣaṃ yajño yadāhutis tad etena yajñenodgṛbhṇīte 'smāllokād devalokamabhi // (1.2) Par.?

tato yāni trīṇi sruveṇa juhoti / (2.1) Par.?

tānyādhītayajūṃṣītyācakṣate sampada eva kāmāya caturthaṃ hūyate 'tha yat pañcamaṃ srucā juhoti tadeva pratyakṣamaudgrabhaṇam anuṣṭubhā hi tajjuhoti vāgghyanuṣṭubvāgghi yajñaḥ // (2.2) Par.?

yajñena vai devāḥ / (3.1) Par.?

imāṃ jitiṃ jigyuryaiṣāmiyaṃ jitis te hocuḥ kathaṃ na idam manuṣyair anabhyārohyaṃ syāditi te yajñasya rasaṃ dhītvā yathā madhu madhukṛto nirdhayeyur viduhya yajñaṃ yūpena yopayitvā tiro 'bhavannatha yadenenāyopayaṃstasmādyūpo nāma // (3.2) Par.?

tadvā ṛṣīṇāmanuśrutamāsa / (4.1) Par.?

te yajñaṃ samabharanyathāyaṃ yajñaḥ saṃbhṛta evaṃ vā eṣa yajñaṃ saṃbharati yadetāni juhoti // (4.2) Par.?

tāni vai pañca juhoti / (5.1) Par.?

saṃvatsarasaṃmito vai yajñaḥ pañca vā ṛtavaḥ saṃvatsarasya tam pañcabhirāpnoti tasmātpañca juhoti // (5.2) Par.?

athāto homasyaiva / (6.1) Par.?

ākūtyai prayuje 'gnaye svāhety ā vā agre kuvate yajeyeti tadyadevātra yajñasya tadevaitat saṃbhṛtyātman kurute // (6.2) Par.?

medhāyai manase 'gnaye svāheti / (7.1) Par.?

medhayā vai manasābhigacchati yajeyeti tadyadevātra yajñasya tadevaitat saṃbhṛtyātman kurute // (7.2) Par.?

dīkṣāyai tapase 'gnaye svāheti / (8.1) Par.?

anvevaitaducyate nettu hūyate // (8.2) Par.?

sarasvatyai pūṣṇe 'gnaye svāheti / (9.1) Par.?

vāgvai sarasvatī vāgyajñaḥ paśavo vai pūṣā puṣṭirvai pūṣā puṣṭiḥ paśavaḥ paśavo hi yajñas tadyadevātra yajñasya tadevaitat saṃbhṛtyātman kurute // (9.2) Par.?

tadāhuḥ / (10.1) Par.?

anaddhevaitā āhutayo hūyante 'pratiṣṭhitā adevakāstatra nendro na somo nāgniriti // (10.2) Par.?

ākūtyai prayuje 'gnaye svāheti / (11.1) Par.?

nāta ekaṃ canāgnirvā addhevāgniḥ pratiṣṭhitaḥ sa yadagnau juhoti tenaivaitā addheva tena pratiṣṭhitās tasmād u sarvāsvevāgnaye svāheti juhoti tata etānyādhītayajūṃṣītyācakṣate // (11.2) Par.?

ākūtyai prayuje 'gnaye svāheti / (12.1) Par.?

ātmanā vā agra ākuvate yajeyeti tamātmana eva prayuṅkte yattanute te asyaite ātmandevate ādhīte bhavata ākūtiśca prayukca // (12.2) Par.?

medhāyai manase 'gnaye svāheti / (13.1) Par.?

medhayā vai manasābhigacchati yajeyeti te asyaite ātmandevate ādhīte bhavato medhā ca manaśca // (13.2) Par.?

sarasvatyai pūṣṇe 'gnaye svāheti / (14.1) Par.?

vāgvai sarasvatī vāgyajñaḥ sāsyaiṣātman devatādhītā bhavati vāk paśavo vai pūṣā puṣṭirvai pūṣā puṣṭiḥ paśavaḥ paśavo hi yajñas te 'syaita ātmanpaśava ādhītā bhavanti tadyadasyaitā ātman devatā ādhītā bhavanti tasmād ādhītayajūṃṣi nāma // (14.2) Par.?

atha caturthīṃ juhoti / (15.1) Par.?

āpo devīr bṛhatīr viśvaśambhuvo dyāvāpṛthivī uro antarikṣa bṛhaspataye haviṣā vidhema svāhety eṣā ha nedīyo yajñasyāpāṃ hi kīrtayaty āpo hi yajño dyāvāpṛthivī uro antarikṣeti lokānāṃ hi kīrtayati bṛhaspataye haviṣā vidhema svāheti brahma vai bṛhaspatir brahma yajña eteno haiṣā nedīyo yajñasya // (15.2) Par.?

atha yāṃ pañcamīṃ srucā juhoti / (16.1) Par.?

sā haiva pratyakṣaṃ yajño 'nuṣṭubhā hi tāṃ juhoti vāgghyanuṣṭubvāgghi yajñaḥ // (16.2) Par.?

atha yaddhruvāyāmājyam pariśiṣṭam bhavati / (17.1) Par.?

tajjuhvāmānayati triḥ sruveṇājyavilāpanyā adhi juhvāṃ gṛhṇāti yat tṛtīyaṃ gṛhṇāti tat sruvam abhipūrayati // (17.2) Par.?

sa juhoti / (18.1) Par.?

viśvo devasya neturmarto vurīta sakhyam viśvo rāya iṣudhyati dyumnaṃ vṛṇīta puṣyase svāheti / (18.2) Par.?

saiṣā devatābhiḥ paṅktirbhavati / (18.3) Par.?

viśvo devasyeti vaiśvadevaṃ neturiti sāvitram marto vurīteti maitraṃ dyumnaṃ vṛṇīteti bārhaspatyaṃ dyumnaṃ hi bṛhaspatiḥ puṣyasa iti pauṣṇam // (18.4) Par.?

saiṣā devatābhiḥ paṅktirbhavati / (19.1) Par.?

pāṅkto yajñaḥ pāṅktaḥ paśuḥ pañcartavaḥ saṃvatsarasyaitamevaitayāpnoti yaddevatābhiḥ paṅktirbhavati // (19.2) Par.?

tāṃ vā anuṣṭubhā juhoti / (20.1) Par.?

vāgvā anuṣṭubvāgyajñastadyajñam pratyakṣamāpnoti // (20.2) Par.?

tadāhuḥ / (21.1) Par.?

etāmevaikāṃ juhuyād yasmai kāmāyetarā hūyanta etayaiva taṃ kāmamāpnotīti tāṃ vai yadyekāṃ juhuyātpūrṇāṃ juhuyāt sarvaṃ vai pūrṇaṃ sarvamevainayaitadāpnotyatha yatsruvamabhipūrayati srucaṃ tadabhipūrayati tām pūrṇāṃ juhoty anvaivaitad ucyate sarvāstveva hūyante // (21.2) Par.?

tāṃ vā anuṣṭubhā juhoti / (22.1) Par.?

saiṣānuṣṭup satyekatriṃśadakṣarā bhavati daśa pāṇyā aṅgulayo daśa pādyā daśa prāṇā ātmaikatriṃśo yasminnete prāṇāḥ pratiṣṭhitā etāvānvai puruṣaḥ puruṣo yajñaḥ puruṣasaṃmito yajñaḥ sa yāvāneva yajño yāvatyasya mātrā tāvantamevainayaitadāpnoti yadanuṣṭubhaikatriṃśadakṣarayā juhoti // (22.2) Par.?