Texts

brahmovāca / (1.1) Par.?

rāmāyaṇamato vakṣye śrutaṃ pāpavināśanam / (1.2) Par.?

viṣṇunābhyabjato brahmā marīcistatsuto 'bhavat // (1.3) Par.?

marīceḥ kaśyapastasmādravistasmānmanuḥ smṛtaḥ / (2.1) Par.?

manorikṣvākurasyābhūdvaṃśe rājā raghuḥ smṛtaḥ // (2.2) Par.?

raghorajastato jāto rājā daśaratho balī / (3.1) Par.?

tasya putrāstu catvāro mahābalaparākramāḥ // (3.2) Par.?

kausalyāyām abhūdrāmo bharataḥ kaikayīsutaḥ / (4.1) Par.?

sutau lakṣmaṇaśatrughnau sumitrāyāṃ babhūvatuḥ // (4.2) Par.?

rāmo bhaktaḥ piturmāturviśvāmitrādavāptavān / (5.1) Par.?

astragrāmaṃ tato yakṣīṃ tāṭakāṃ prajaghāna ha // (5.2) Par.?

viśvāmitrasya yajñe vai subāhuṃ nyavadhīdbalī / (6.1) Par.?

janakasya kratuṃ gatvā upayeme 'tha jānakīm // (6.2) Par.?

ūrmilāṃ lakṣmaṇo vīro bharato māṇḍavīṃ sutām / (7.1) Par.?

śatrughno vai kīrtimatīṃ kuśadhvajasute ubhe // (7.2) Par.?

pitrādibhirayodhyāyāṃ gatvā rāmādayaḥ sthitāḥ / (8.1) Par.?

yudhājitaṃ mātulaṃ ca śatrughnabharatau gatau // (8.2) Par.?

gatayornṛpavaryo 'sau rājyaṃ dātuṃ samudyataḥ / (9.1) Par.?

sa rāmāya tatputrāya kaikeyyā prārthitastadā // (9.2) Par.?

caturdaśasamāvāso vane rāmasya vāñchitaḥ / (10.1) Par.?

rāmaḥ pitṛhitārthaṃ ca lakṣmaṇena ca sītayā // (10.2) Par.?

rājyaṃ ca tṛṇavattyaktvā śṛṅgaverapuraṃ gataḥ / (11.1) Par.?

rathaṃ tyaktvā prayāgaṃ ca citrakūṭagiriṃ gataḥ // (11.2) Par.?

rāmasya tu viyogena rājā svargaṃ samāśritaḥ / (12.1) Par.?

saṃskṛtya bharataścāgādrāmamāha balānvitaḥ // (12.2) Par.?

ayodhyāṃ tu samāgatya rājyaṃ kuru mahāmate / (13.1) Par.?

sa naicchatpāduke dattvā rājyāya bharatāya tu // (13.2) Par.?

visarjito 'tha bharato rāmarājyamapālayat / (14.1) Par.?

nandigrāme sthito bhakto hyayodhyāṃ nāviśadvratī // (14.2) Par.?

rāmo 'pi citrakūṭācca hyatrerāśramamāyayau / (15.1) Par.?

natvā sutīkṣṇaṃ cāgastyaṃ daṇḍakāraṇyamāgataḥ // (15.2) Par.?

tatra śūrpaṇakhā nāma rākṣasī cāttumāgatā / (16.1) Par.?

nikṛtya karṇo nāse ca rāmeṇāthāpavāritā // (16.2) Par.?

tatpreritaḥ kharaścāgāddūṣaṇastriśirāstathā / (17.1) Par.?

caturdaśasahasreṇa rakṣasāṃ tu balena ca // (17.2) Par.?

rāmo 'pi preṣayāmāsa bāṇairyamapuraṃ ca tān / (18.1) Par.?

rākṣasyā prerito 'bhyāgādrāvaṇo haraṇāya hi // (18.2) Par.?

mṛgarūpaṃ sa mārīcaṃ kṛtvāgre 'tha tridaṇḍadhṛk / (19.1) Par.?

sītayā prerito rāmo mārīcaṃ nijaghāna ha // (19.2) Par.?

mriyamāṇaḥ sa ca prāha hā sīte lakṣmaṇeti ca / (20.1) Par.?

sītokto lakṣmaṇo 'thāgādrāmaś cānudadarśa tam // (20.2) Par.?

uvāca rākṣasī māyā nūnaṃ sītā hṛteti saḥ / (21.1) Par.?

rāvaṇo 'ntaramāsādya hyaṅkenādāya jānakīm // (21.2) Par.?

jaṭāyuṣaṃ vinirbhidya yayau laṅkāṃ tato balī / (22.1) Par.?

aśokavṛkṣacchāyāyāṃ rakṣitāṃ tāmadhārayat // (22.2) Par.?

āgatya rāmaḥ śūnyāṃ ca parṇaśālāṃ dadarśa ha / (23.1) Par.?

śokaṃ kṛtvātha jānakyā mārgaṇaṃ kṛtavānprabhuḥ // (23.2) Par.?

jaṭāyuṣaṃ ca saṃskṛtya tadukto dakṣiṇāṃ diśam / (24.1) Par.?

gatvā sakhyaṃ tataścakre sugrīveṇa ca rāghavaḥ // (24.2) Par.?

sapta tālānvinirbhidya śareṇānataparvaṇā / (25.1) Par.?

vālinaṃ ca vinirbhidya kiṣkindhāyāṃ harīśvaram // (25.2) Par.?

sugrīvaṃ kṛtavānrāma ṛśyamūke svayaṃ sthitaḥ / (26.1) Par.?

sugrīvaḥ preṣayāmāsa vānarānparvatopamān // (26.2) Par.?

sītāyā mārgaṇaṃ kartuṃ pūrvādyāśāsu sotsavān / (27.1) Par.?

pratīcīmuttarāṃ prācīṃ diśaṃ gatvā samāgatāḥ // (27.2) Par.?

dakṣiṇāṃ tu diśaṃ ye ca mārgayanto 'tha jānakīm / (28.1) Par.?

vanāni parvatāndvīpānnadīnāṃ pulināni ca // (28.2) Par.?

jānakīṃ te hyapaśyanto maraṇe kṛtaniścayāḥ / (29.1) Par.?

sampātivacanājjñātvā hanūmānkapikuñjaraḥ // (29.2) Par.?

śatayojanavistīrṇaṃ pupluve makarālayam / (30.1) Par.?

apaśyajjānakīṃ tatra hyaśokavanikāsthitām // (30.2) Par.?

bhartsitāṃ rākṣasībhiśca rāvaṇena ca rakṣasā / (31.1) Par.?

bhava bhāryeti vadatā cintayantīṃ ca rāghavam // (31.2) Par.?

aṅgulīyaṃ kapirdattvā sītāṃ kauśalyamabravīt / (32.1) Par.?

rāmasya tasya dūto 'haṃ śokaṃ mā kuru maithili // (32.2) Par.?

svābhijñānaṃ ca me dehi yena rāmaḥ smariṣyati / (33.1) Par.?

tacchrutvā pradadau sītā veṇīratnaṃ hanūmate // (33.2) Par.?

yathā rāmo nayecchīghraṃ tathā vācyaṃ tvayā kape / (34.1) Par.?

tathetyuktvā tu hanumānvanaṃ divyaṃ babhañja ha // (34.2) Par.?

hatvākṣaṃ rākṣasāṃścānyānbandhanaṃ svayamāgataḥ / (35.1) Par.?

sarvairindrajito bāṇairdṛṣṭvā rāvaṇamabravīt // (35.2) Par.?

rāmadūto 'smi hanumāndehi rāmāya maithilīm / (36.1) Par.?

etacchrutvā prakupito dīpayāmāsa pucchakam // (36.2) Par.?

kapirjvalitalāṅgūlo laṅkāṃ dehe mahābalaḥ / (37.1) Par.?

dagdhvā laṅkāṃ samāyāto rāmapārśvaṃ sa vānaraḥ // (37.2) Par.?

jagdhvā phalaṃ madhuvane dṛṣṭā sītetyavedayat / (38.1) Par.?

veṇīratnaṃ ca rāmāya rāmo laṅkāpurīṃ yayau // (38.2) Par.?

sasugrīvaḥ sa hanumānsāṅgadaśca salakṣmaṇaḥ / (39.1) Par.?

vibhīṣaṇo 'pi samprāptaḥ śaraṇaṃ rāghavaṃ prati // (39.2) Par.?

laṅkaiśvaryeṣvabhyaṣiñcadrāmastaṃ rāvaṇānujam / (40.1) Par.?

rāmo nalena setuṃ ca kṛtvābdhau cottatāra tam // (40.2) Par.?

suvelāvasthitaścaiva purīṃ laṅkāṃ dadarśa ha / (41.1) Par.?

atha te vānarā vīrā nīlāṅgadanalādayaḥ // (41.2) Par.?

dhūmradhūmrākṣavīrendrā jāmbavatpramukhāstadā / (42.1) Par.?

maindadvividamukhyāste purīṃ laṅkāṃ babhañjire // (42.2) Par.?

rākṣasāṃśca mahākāyān kālāñjanacayopamān / (43.1) Par.?

rāmaḥ salakṣmaṇo hatvā sakapiḥ sarvarākṣasān // (43.2) Par.?

vidyujjihvaṃ ca dhūmrākṣaṃ devāntakanarāntakau / (44.1) Par.?

mahodaramahāpārśvāvatikāyaṃ mahābalam // (44.2) Par.?

kumbhaṃ nikumbhaṃ mattaṃ ca makarākṣaṃ hyakampanam / (45.1) Par.?

prahastaṃ vīramunmattaṃ kumbhakarṇaṃ mahābalam // (45.2) Par.?

rāvaṇiṃ lakṣmaṇo 'cchinta hyastrādyai rāghavo balī / (46.1) Par.?

nikṛtya bāhucakrāṇi rāvaṇaṃ tu nyapātayan // (46.2) Par.?

sītāṃ śuddhāṃ gṛhītvātha vimāne puṣpake sthitaḥ / (47.1) Par.?

savānaraḥ samāyāto hyayodhyāṃ pravarāṃ purīm // (47.2) Par.?

tatra rājyaṃ cakārātha putravat pālayanprajāḥ / (48.1) Par.?

daśāśvamedhānāhṛtya gayāśirasi pātanam // (48.2) Par.?

piṇḍānāṃ vidhivatkṛtvā dattvā dānāni rāghavaḥ / (49.1) Par.?

putrau kuśalavau dṛṣṭvā tau ca rājye 'bhyaṣecayat // (49.2) Par.?

ekādaśasahasrāṇi rāmo rājyamakārayat / (50.1) Par.?

śatrughno lavaṇaṃ jaghne śailūṣaṃ bharatastataḥ // (50.2) Par.?

agastyādīnmunīnnatvā śrutvotpattiṃ ca rakṣasām / (51.1) Par.?

svargaṃ gato janaiḥ sārdhamayodhyāsthaiḥ kṛtārthakaḥ // (51.2) Par.?

iti śrīgāruḍe mahāpurāṇe pūrvakhaṇḍe prathamāṃśākhye ācārakāṇḍe rāmāyaṇavarṇanaṃ nāma tricatvāriṃśaduttaraśatatamo 'dhyāyaḥ // (52.1) Par.?