Texts

athāparedyuḥ savismayā prabhāvatī śukaṃ pṛcchati sma śuka kiṃ vijñātaṃ vikramārkeṇa matsyahasanakāraṇam śukaḥ prāha devi na kimapi rājñā svayaṃ jñātam / (1.1) Par.?

tato rājā prātardvijasutām āhūya bālapaṇḍitāṃ prāha tvayā ityuktaṃ yattvaṃ svayameva jñāsyasi / (1.2) Par.?

mayā tu kimapi na jñātam / (1.3) Par.?

bālapaṇḍitā prāha yadi rājannevamapi mayā kathyamānaṃ na vetsi tataḥ śṛṇu / (1.4) Par.?

puṣpahāso nāma mantrī sarvamantriṇāmagraṇīr nirdeṣo guptaḥ / (1.5) Par.?

kimiti niyantrito 'sti / (1.6) Par.?

rājā prāhānvartho 'yaṃ puṣpahāsaḥ / (1.7) Par.?

yataḥ yadā so madīyāyāṃ saṃsadi hasati tadāsyāsyātpuṣpaprakaro nipatati / (1.8) Par.?

iyaṃ ca kathāpararājyamaṇḍaleṣu khyātābhūt / (1.9) Par.?

tatastaiḥ preṣitāḥ svīyapumāṃsaḥ kutūhalānveṣaṇāya / (1.10) Par.?

teṣu samāyāteṣu tena na hasitaṃ puṣpaprakaro 'pi nābhūt / (1.11) Par.?

iti kāraṇātguptibandhaḥ / (1.12) Par.?

bālapaṇḍitā prāha kenāpi kāraṇena mantriṇā na hasitam rājan tatkāraṇaṃ tvayā jñātaṃ na vā rājā prāha mayā kimapi na jñātam / (1.13) Par.?

bālapaṇḍitā prāha tarhi kathamidaṃ daṇḍaṃ kurvanpāpabhāk na bhavasi / (1.14) Par.?

uktaṃ ca / (1.15) Par.?

dharmeṇa rāṣṭraṃ vindena dharmeṇaivānupālayet / (1.16) Par.?

dharmāccharaṇyatāṃ yāti rājā sarvabhayāpahaḥ // (1.17) Par.?

yathā āgrahānmāṃ matsyahāsyakāraṇaṃ pṛcchasi tathā tamapi pṛccha hāsyakāraṇam / (2.1) Par.?

sa evātmīyahāsyasya matsyahāsyasya ca kāraṇaṃ vaktā / (2.2) Par.?

rājāpi tadvacanātpuṣpahāsaṃ mantriṇaṃ vastradānapūrvaṃ mantripade pratiṣṭhāpya matsyahāsyakāraṇaṃ papraccha / (2.3) Par.?

mantryāha yadyapi gṛhaduścaritamakathyam / (2.4) Par.?

yataḥ / (2.5) Par.?

arthanāśaṃ manastāpaṃ gṛhe duścaritāni ca / (2.6) Par.?

vañcanaṃ cāpamānaṃ ca matimānna prakāśayet // (2.7) Par.?

tathāpi tu rājājñā mahatī / (3.1) Par.?

yataḥ / (3.2) Par.?

prabhuḥ prītisnigdhāṃ dṛśamapi na pāpeṣu visṛjet kutaḥ ślāghyāmājñāṃ praṇayarasasāndreṇa manasā / (3.3) Par.?

atītyādityāgniprabhṛti bhuvi dharmendriyamayaṃ nṛpākhyaṃ hi jyotiḥ prasabhamidamaindraṃ vijayate // (3.4) Par.?

tato rājan me kalatraṃ narāntararataṃ jātaṃ tacca mayā jñātam tena ca duḥkhena na hasitam / (4.1) Par.?

rājāpīdamākarṇya puṣpahastakai rājñīmāhṛtya sammukhamavalokayāmāsa / (4.2) Par.?

sā ca tena prahāreṇa kapaṭamūrcchāṃ nāṭayati sma / (4.3) Par.?

puṣpahāso 'pi tāmavalokya sahāso babhūva puṣpotkaraśca samajani / (4.4) Par.?

rājāpi tāmāśvāsya kṛtakopo dvijātmajāsyaṃ vilokya mantriṇamavādīt kathamasmadduḥkhe sahāso 'si mantryapi sabhayamañjaliṃ baddhvābhāṣata rājan poṭakajanaistvadīyā rājñī rātrau nāḍikābhirāhatāpi na mūrchitā adhunā mūrchiteti hāsyakāraṇam / (4.5) Par.?

rājāpi sakopo mantrin idaṃ tvayā dṛṣṭaṃ śrutaṃ veti papraccha / (4.6) Par.?

mantryāha svāmindṛṣṭamevedam / (4.7) Par.?

yadi svāmī na pratyeti tadā kañcukamuttāryāvalokayatu / (4.8) Par.?

evaṃ kṛte rājā sarvamajñāsīt / (4.9) Par.?

mantriṇo dvijasutāyāśca mukhamavalokya kimidamityavādīt / (4.10) Par.?

mantryāha svāmin yadidaṃ dvijaputryā gūḍhārthaṃ matsyahāsyakāraṇaṃ niveditaṃ tanmayā prakaṭīkṛtam / (4.11) Par.?

ityevamukto rājā āsthānaṃ vyasarjayat / (4.12) Par.?

atha dvijasutāpuṣpahāsāvapi bhītahṛṣṭau svaṃ svaṃ gṛhaṃ jagmatuḥ / (4.13) Par.?

tena ca rājñā tasyā mañjūṣāsthito naro dṛṣṭo vināśitaḥ / (4.14) Par.?

sā ca nijavāsādvisarjitā / (4.15) Par.?

śukaḥ prabhāvatīmāha / (4.16) Par.?

tathā tvamapi kalyāṇi mā kuruṣva vṛthāgraham / (4.17) Par.?

yadāgrahaparo loke vilakṣo vikramārkavat // (4.18) Par.?

iti kathāṃ śrutvā prabhāvatī suptā // (5.1) Par.?