Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 6003
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
vaiśaṃpāyana uvāca / (1.1) Par.?
athārjuna uvācedam adhikṣipta ivākṣamī / (1.2) Par.?
abhinītataraṃ vākyaṃ dṛḍhavādaparākramaḥ // (1.3) Par.?
darśayann aindrir ātmānam ugram ugraparākramaḥ / (2.1) Par.?
smayamāno mahātejāḥ sṛkkiṇī saṃlihanmuhuḥ // (2.2) Par.?
aho duḥkham aho kṛcchram aho vaiklavyam uttamam / (3.1) Par.?
yat kṛtvāmānuṣaṃ karma tyajethāḥ śriyam uttamām // (3.2) Par.?
śatrūn hatvā mahīṃ labdhvā svadharmeṇopapāditām / (4.1) Par.?
hatāmitraḥ kathaṃ sarvaṃ tyajethā buddhilāghavāt // (4.2) Par.?
klībasya hi kuto rājyaṃ dīrghasūtrasya vā punaḥ / (5.1) Par.?
kimarthaṃ ca mahīpālān avadhīḥ krodhamūrchitaḥ // (5.2) Par.?
yo hyājijīviṣed bhaikṣyaṃ karmaṇā naiva kenacit / (6.1) Par.?
samārambhān bubhūṣeta hatasvastir akiṃcanaḥ / (6.2) Par.?
sarvalokeṣu vikhyāto na putrapaśusaṃhitaḥ // (6.3) Par.?
kāpālīṃ nṛpa pāpiṣṭhāṃ vṛttim āsthāya jīvataḥ / (7.1) Par.?
saṃtyajya rājyam ṛddhaṃ te loko 'yaṃ kiṃ vadiṣyati // (7.2) Par.?
sarvārambhān samutsṛjya hatasvastir akiṃcanaḥ / (8.1) Par.?
kasmād āśaṃsase bhaikṣyaṃ cartuṃ prākṛtavat prabho // (8.2) Par.?
asmin rājakule jāto jitvā kṛtsnāṃ vasuṃdharām / (9.1) Par.?
dharmārthāvakhilau hitvā vanaṃ mauḍhyāt pratiṣṭhase // (9.2) Par.?
yadīmāni havīṃṣīha vimathiṣyantyasādhavaḥ / (10.1) Par.?
bhavatā viprahīṇāni prāptaṃ tvām eva kilbiṣam // (10.2) Par.?
ākiṃcanyam anāśāsyam iti vai nahuṣo 'bravīt / (11.1) Par.?
kṛtyā nṛśaṃsā hyadhane dhig astvadhanatām iha // (11.2) Par.?
aśvastanam ṛṣīṇāṃ hi vidyate veda tad bhavān / (12.1) Par.?
yaṃ tvimaṃ dharmam ityāhur dhanād eṣa pravartate // (12.2) Par.?
dharmaṃ saṃharate tasya dhanaṃ harati yasya yaḥ / (13.1) Par.?
hriyamāṇe dhane rājan vayaṃ kasya kṣamemahi // (13.2) Par.?
abhiśastavat prapaśyanti daridraṃ pārśvataḥ sthitam / (14.1) Par.?
dāridryaṃ pātakaṃ loke kastacchaṃsitum arhati // (14.2) Par.?
patitaḥ śocyate rājannirdhanaścāpi śocyate / (15.1) Par.?
viśeṣaṃ nādhigacchāmi patitasyādhanasya ca // (15.2) Par.?
arthebhyo hi vivṛddhebhyaḥ saṃbhṛtebhyastatastataḥ / (16.1) Par.?
kriyāḥ sarvāḥ pravartante parvatebhya ivāpagāḥ // (16.2) Par.?
ardhād dharmaśca kāmaśca svargaścaiva narādhipa / (17.1) Par.?
prāṇayātrā hi lokasya vinārthaṃ na prasidhyati // (17.2) Par.?
arthena hi vihīnasya puruṣasyālpamedhasaḥ / (18.1) Par.?
vyucchidyante kriyāḥ sarvā grīṣme kusarito yathā // (18.2) Par.?
yasyārthāstasya mitrāṇi yasyārthāstasya bāndhavāḥ / (19.1) Par.?
yasyārthāḥ sa pumāṃl loke yasyārthāḥ sa ca paṇḍitaḥ // (19.2) Par.?
adhanenārthakāmena nārthaḥ śakyo vivitsatā / (20.1) Par.?
arthair arthā nibadhyante gajair iva mahāgajāḥ // (20.2) Par.?
dharmaḥ kāmaśca svargaśca harṣaḥ krodhaḥ śrutaṃ damaḥ / (21.1) Par.?
arthād etāni sarvāṇi pravartante narādhipa // (21.2) Par.?
dhanāt kulaṃ prabhavati dhanād dharmaḥ pravartate / (22.1) Par.?
nādhanasyāstyayaṃ loko na paraḥ puruṣottama // (22.2) Par.?
nādhano dharmakṛtyāni yathāvad anutiṣṭhati / (23.1) Par.?
dhanāddhi dharmaḥ sravati śailād girinadī yathā // (23.2) Par.?
yaḥ kṛśāśvaḥ kṛśagavaḥ kṛśabhṛtyaḥ kṛśātithiḥ / (24.1) Par.?
sa vai rājan kṛśo nāma na śarīrakṛśaḥ kṛśaḥ // (24.2) Par.?
avekṣasva yathānyāyaṃ paśya devāsuraṃ yathā / (25.1) Par.?
rājan kim anyajjñātīnāṃ vadhād ṛdhyanti devatāḥ // (25.2) Par.?
na ced dhartavyam anyasya kathaṃ tad dharmam ārabhet / (26.1) Par.?
etāvān eva vedeṣu niścayaḥ kavibhiḥ kṛtaḥ // (26.2) Par.?
adhyetavyā trayī vidyā bhavitavyaṃ vipaścitā / (27.1) Par.?
sarvathā dhanam āhāryaṃ yaṣṭavyaṃ cāpi yatnataḥ // (27.2) Par.?
drohād devair avāptāni divi sthānāni sarvaśaḥ / (28.1) Par.?
iti devā vyavasitā vedavādāśca śāśvatāḥ // (28.2) Par.?
adhīyante tapasyanti yajante yājayanti ca / (29.1) Par.?
kṛtsnaṃ tad eva ca śreyo yad apyādadate 'nyataḥ // (29.2) Par.?
na paśyāmo 'napahṛtaṃ dhanaṃ kiṃcit kvacid vayam / (30.1) Par.?
evam eva hi rājāno jayanti pṛthivīm imām // (30.2) Par.?
jitvā mamatvaṃ bruvate putrā iva pitur dhane / (31.1) Par.?
rājarṣayo jitasvargā dharmo hyeṣāṃ nigadyate // (31.2) Par.?
yathaiva pūrṇād udadheḥ syandantyāpo diśo daśa / (32.1) Par.?
evaṃ rājakulād vittaṃ pṛthivīṃ pratitiṣṭhati // (32.2) Par.?
āsīd iyaṃ dilīpasya nṛgasya nahuṣasya ca / (33.1) Par.?
ambarīṣasya māndhātuḥ pṛthivī sā tvayi sthitā // (33.2) Par.?
sa tvāṃ dravyamayo yajñaḥ samprāptaḥ sarvadakṣiṇaḥ / (34.1) Par.?
taṃ cenna yajase rājan prāptastvaṃ devakilbiṣam // (34.2) Par.?
yeṣāṃ rājāśvamedhena yajate dakṣiṇāvatā / (35.1) Par.?
upetya tasyāvabhṛthaṃ pūtāḥ sarve bhavanti te // (35.2) Par.?
viśvarūpo mahādevaḥ sarvamedhe mahāmakhe / (36.1) Par.?
juhāva sarvabhūtāni tathaivātmānam ātmanā // (36.2) Par.?
śāśvato 'yaṃ bhūtipatho nāsyāntam anuśuśruma / (37.1) Par.?
mahān dāśarathaḥ panthā mā rājan kāpathaṃ gamaḥ // (37.2) Par.?
Duration=0.17800784111023 secs.