UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 4123
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
athāto vidradhivṛddhigulmanidānaṃ vyākhyāsyāmaḥ / (1.1)
Par.?
iti ha smāhur ātreyādayo maharṣayaḥ / (1.2)
Par.?
vidradhi - Entstehung
bhuktaiḥ paryuṣitātyuṣṇarūkṣaśuṣkavidāhibhiḥ / (1.3)
Par.?
jihmaśayyāviceṣṭābhis tais taiścāsṛkpradūṣaṇaiḥ // (1.4)
Par.?
duṣṭatvaṅmāṃsamedo'sthisnāyvasṛkkaṇḍarāśrayaḥ / (2.1)
Par.?
yaḥ śopho bahirantar vā mahāmūlo mahārujaḥ // (2.2)
Par.?
vṛttaḥ syād āyato yo vā smṛtaḥ ṣoḍhā sa vidradhiḥ / (3.1)
Par.?
doṣaiḥ pṛthak samuditaiḥ śoṇitena kṣatena ca // (3.2)
Par.?
bāhyo 'tra tatra tatrāṅge dāruṇo grathitonnataḥ / (4.1)
Par.?
āntaro dāruṇataro gambhīro gulmavad ghanaḥ // (4.2)
Par.?
valmīkavat samucchrāyī śīghraghātyagniśastravat / (5.1)
Par.?
nābhivastiyakṛtplīhaklomahṛtkukṣivaṅkṣaṇe // (5.2)
Par.?
syād vṛkkayorapāne ca vātāt tatrātitīvraruk / (6.1)
Par.?
vidradhi - symptome nach doṣa
śyāvāruṇaścirotthānapāko viṣamasaṃsthitiḥ // (6.2)
Par.?
vyadhacchedabhramānāhaspandasarpaṇaśabdavān / (7.1)
Par.?
raktatāmrāsitaḥ pittāt tṛṇmohajvaradāhavān // (7.2)
Par.?
kṣiprotthānaprapākaśca pāṇḍuḥ kaṇḍūyutaḥ kaphāt / (8.1)
Par.?
sotkleśaśītakastambhajṛmbhārocakagauravaḥ // (8.2)
Par.?
cirotthānavipākaśca saṃkīrṇaḥ saṃnipātataḥ / (9.1)
Par.?
sāmarthyāccātra vibhajed bāhyābhyantaralakṣaṇam // (9.2)
Par.?
kṛṣṇasphoṭāvṛtaḥ śyāvas tīvradāharujājvaraḥ / (10.1)
Par.?
pittaliṅgo 'sṛjā bāhyaḥ strīṇām eva tathāntaraḥ // (10.2)
Par.?
śastrādyairabhighātena kṣate vāpathyakāriṇaḥ / (11.1)
Par.?
kṣatoṣmā vāyuvikṣiptaḥ saraktaṃ pittam īrayan // (11.2)
Par.?
pittāsṛglakṣaṇaṃ kuryād vidradhiṃ bhūryupadravam / (12.1)
Par.?
teṣūpadravabhedaśca smṛto 'dhiṣṭhānabhedataḥ // (12.2)
Par.?
nābhyāṃ hidhmā bhaved vastau mūtraṃ kṛcchreṇa pūti ca / (13.1)
Par.?
śvāso yakṛti rodhas tu plīhnyucchvāsasya tṛṭ punaḥ // (13.2)
Par.?
galagrahaśca klomni syāt sarvāṅgapragraho hṛdi / (14.1)
Par.?
pramohas tamakaḥ kāso hṛdaye ghaṭṭanaṃ vyathā // (14.2)
Par.?
kukṣipārśvāntarāṃsārtiḥ kukṣāvāṭopajanma ca / (15.1)
Par.?
sakthnor graho vaṅkṣaṇayor vṛkkayoḥ kaṭipṛṣṭhayoḥ // (15.2)
Par.?
pārśvayośca vyathā pāyau pavanasya nirodhanam / (16.1)
Par.?
āmapakvavidagdhatvaṃ teṣāṃ śophavad ādiśet // (16.2)
Par.?
nābherūrdhvaṃ mukhāt pakvāḥ prasravantyadhare gudāt / (17.1)
Par.?
gudāsyān nābhijo vidyād doṣaṃ kledācca vidradhau // (17.2)
Par.?
vidradhi - Prognose
yathāsvaṃ vraṇavat tatra vivarjyaḥ saṃnipātajaḥ / (18.1)
Par.?
pakvo hṛnnābhivastistho bhinno 'ntar bahireva vā // (18.2)
Par.?
pakvaścāntaḥ sravan vaktrāt kṣīṇasyopadravānvitaḥ / (19.1)
Par.?
evam eva stanasirā vivṛtāḥ prāpya yoṣitām // (19.2)
Par.?
vidradhi - an der Brust von schwangeren
sūtānāṃ garbhiṇīnāṃ vā sambhavecchvayathur ghanaḥ / (20.1) Par.?
stane sadugdhe 'dugdhe vā bāhyavidradhilakṣaṇaḥ // (20.2)
Par.?
nāḍīnāṃ sūkṣmavaktratvāt kanyānāṃ na sa jāyate / (21.1)
Par.?
vṛddhi - Entstehung
kruddho ruddhagatir vāyuḥ śophaśūlakaraścaran // (21.2)
Par.?
muṣkau vaṅkṣaṇataḥ prāpya phalakośābhivāhinīḥ / (22.1)
Par.?
prapīḍya dhamanīr vṛddhiṃ karoti phalakośayoḥ // (22.2)
Par.?
doṣāsramedomūtrāntraiḥ sa vṛddhiḥ saptadhā gadaḥ / (23.1)
Par.?
mūtrāntrajāvapyanilāddhetubhedas tu kevalam // (23.2)
Par.?
vṛddhi - symptome
vātapūrṇadṛtisparśo rūkṣo vātād aheturuk / (24.1)
Par.?
pakvodumbarasaṃkāśaḥ pittād dāhoṣmapākavān // (24.2)
Par.?
kaphācchīto guruḥ snigdhaḥ kaṇḍūmān kaṭhino 'lparuk / (25.1)
Par.?
kṛṣṇasphoṭāvṛtaḥ pittavṛddhiliṅgaśca raktataḥ // (25.2)
Par.?
kaphavan medasā vṛddhir mṛdus tālaphalopamaḥ / (26.1)
Par.?
mūtradhāraṇaśīlasya mūtrajaḥ sa tu gacchataḥ // (26.2)
Par.?
ambhobhiḥ pūrṇadṛtivat kṣobhaṃ yāti saruṅ mṛduḥ / (27.1)
Par.?
mūtrakṛcchram adhastācca valayaṃ phalakośayoḥ // (27.2)
Par.?
vātakopibhirāhāraiḥ śītatoyāvagāhanaiḥ / (28.1)
Par.?
antravṛddhi
dhāraṇeraṇabhārādhvaviṣamāṅgapravartanaiḥ // (28.2)
Par.?
kṣobhaṇaiḥ kṣubhito 'nyaiśca kṣudrāntrāvayavaṃ yadā / (29.1)
Par.?
pavano viguṇīkṛtya svaniveśād adho nayet // (29.2)
Par.?
kuryād vaṅkṣaṇasaṃdhistho granthyābhaṃ śvayathuṃ tadā / (30.1)
Par.?
upekṣyamāṇasya ca muṣkavṛddhim ādhmānarukstambhavatīṃ sa vāyuḥ / (30.2)
Par.?
prapīḍito 'ntaḥ svanavān prayāti pradhmāpayann eti punaśca muktaḥ // (30.3)
Par.?
antravṛddhirasādhyo 'yaṃ vātavṛddhisamākṛtiḥ // (31.1)
Par.?
gulma - Entstehung
rūkṣakṛṣṇāruṇasirātantujālagavākṣitaḥ / (32.1)
Par.?
gulmo 'ṣṭadhā pṛthag doṣaiḥ saṃsṛṣṭair nicayaṃ gataiḥ // (32.2)
Par.?
ārtavasya ca doṣeṇa nārīṇāṃ jāyate 'ṣṭamaḥ / (33.1)
Par.?
jvaracchardyatisārādyair vamanādyaiśca karmabhiḥ // (33.2)
Par.?
karśito vātalānyatti śītaṃ vāmbu bubhukṣitaḥ / (34.1)
Par.?
yaḥ pibatyanu cānnāni laṅghanaplavanādikam // (34.2)
Par.?
sevate dehasaṃkṣobhi chardiṃ vā samudīrayet / (35.1)
Par.?
anudīrṇām udīrṇān vā vātādīn na vimuñcati // (35.2)
Par.?
snehasvedāvanabhyasya śodhanaṃ vā niṣevate / (36.1)
Par.?
śuddho vāśu vidāhīni bhajate syandanāni vā // (36.2)
Par.?
vātolbaṇās tasya malāḥ pṛthak kruddhā dviśo 'thavā / (37.1)
Par.?
sarve vā raktayuktā vā mahāsroto'nuśāyinaḥ // (37.2)
Par.?
ūrdhvādhomārgam āvṛtya kurvate śūlapūrvakam / (38.1)
Par.?
sparśopalabhyaṃ gulmākhyam utplutaṃ granthirūpiṇam // (38.2)
Par.?
gulma
karśanāt kaphaviṭpittair mārgasyāvaraṇena vā / (39.1)
Par.?
vāyuḥ kṛtāśrayaḥ koṣṭhe raukṣyāt kāṭhinyam āgataḥ // (39.2)
Par.?
svatantraḥ svāśraye duṣṭaḥ paratantraḥ parāśraye / (40.1)
Par.?
piṇḍitatvād amūrto 'pi mūrtatvam iva saṃśritaḥ // (40.2)
Par.?
gulma ityucyate vastinābhihṛtpārśvasaṃśrayaḥ / (41.1)
Par.?
vātagulma
vātān manyāśiraḥśūlaṃ jvaraplīhāntrakūjanam // (41.2)
Par.?
vyadhaḥ sūcyeva viṭsaṅgaḥ kṛcchrād ucchvasanaṃ muhuḥ / (42.1)
Par.?
stambho gātre mukhe śoṣaḥ kārśyaṃ viṣamavahnitā // (42.2)
Par.?
rūkṣakṛṣṇatvagāditvaṃ calatvād anilasya ca / (43.1)
Par.?
anirūpitasaṃsthānasthānavṛddhikṣayavyathaḥ // (43.2)
Par.?
pipīlikāvyāpta iva gulmaḥ sphurati tudyate / (44.1)
Par.?
pittagulma
pittād dāho 'mlako mūrchāviḍbhedasvedatṛḍjvarāḥ // (44.2)
Par.?
hāridratvaṃ tvagādyeṣu gulmaśca sparśanāsahaḥ / (45.1)
Par.?
dūyate dīpyate soṣmā svasthānaṃ dahatīva ca // (45.2)
Par.?
kaphāt staimityam aruciḥ sadanaṃ śiśirajvaraḥ / (46.1)
Par.?
pīnasālasyahṛllāsakāsaśuklatvagāditāḥ // (46.2)
Par.?
gulmo 'vagāḍhaḥ kaṭhino guruḥ suptaḥ sthiro 'lparuk / (47.1)
Par.?
svadoṣasthānadhāmānaḥ sve sve kāle ca rukkarāḥ // (47.2)
Par.?
prāyas trayas tu dvandvotthā gulmāḥ saṃsṛṣṭalakṣaṇāḥ / (48.1)
Par.?
sarvajas tīvrarugdāhaḥ śīghrapākī ghanonnataḥ // (48.2)
Par.?
gulma - bei Frauen
so 'sādhyo raktagulmas tu striyā eva prajāyate / (49.1)
Par.?
ṛtau vā navasūtā vā yadi vā yonirogiṇī // (49.2)
Par.?
sevate vātalāni strī kruddhas tasyāḥ samīraṇaḥ / (50.1)
Par.?
niruṇaddhyārtavaṃ yonyāṃ pratimāsam avasthitam // (50.2)
Par.?
kukṣiṃ karoti tadgarbhaliṅgam āviṣkaroti ca / (51.1)
Par.?
hṛllāsadaurhṛdastanyadarśanakṣāmatādikam // (51.2)
Par.?
krameṇa vāyusaṃsargāt pittayonitayā ca tat / (52.1)
Par.?
śoṇitaṃ kurute tasyā vātapittotthagulmajān // (52.2)
Par.?
rukstambhadāhātīsāratṛḍjvarādīn upadravān / (53.1)
Par.?
garbhāśaye ca sutarāṃ śūlaṃ duṣṭāsṛgāśraye // (53.2)
Par.?
yonyāśca srāvadaurgandhyatodaspandanavedanāḥ / (54.1)
Par.?
na cāṅgair garbhavad gulmaḥ sphuratyapi tu śūlavān // (54.2)
Par.?
piṇḍībhūtaḥ sa evāsyāḥ kadācit spandate cirāt / (55.1)
Par.?
na cāsyā vardhate kukṣir gulma eva tu vardhate // (55.2)
Par.?
svadoṣasaṃśrayo gulmaḥ sarvo bhavati tena saḥ / (56.1)
Par.?
pākaṃ cireṇa bhajate naiva vā vidradhiḥ punaḥ // (56.2)
Par.?
pacyate śīghram atyarthaṃ duṣṭaraktāśrayatvataḥ / (57.1)
Par.?
ataḥ śīghravidāhitvād vidradhiḥ so 'bhidhīyate // (57.2)
Par.?
gulme 'ntarāśraye vastikukṣihṛtplīhavedanāḥ / (58.1)
Par.?
agnivarṇabalabhraṃśo vegānāṃ cāpravartanam // (58.2)
Par.?
ato viparyayo bāhye koṣṭhāṅgeṣu tu nātiruk / (59.1)
Par.?
vaivarṇyam avakāśasya bahirunnatatādhikam // (59.2)
Par.?
ānāha
sāṭopam atyugrarujam ādhmānam udare bhṛśam / (60.1)
Par.?
ūrdhvādhovātarodhena tam ānāhaṃ pracakṣate // (60.2)
Par.?
aṣṭhīlā
ghano 'ṣṭhīlopamo granthiraṣṭhīlordhvaṃ samunnataḥ / (61.1)
Par.?
pratyaṣṭhīlā
ānāhaliṅgas tiryak tu pratyaṣṭhīlā tadākṛtiḥ // (61.2)
Par.?
pakvāśayād gudopasthaṃ vāyus tīvrarujaḥ prayān / (62.1)
Par.?
tūṇī pratūṇī tu bhavet sa evāto viparyaye // (62.2)
Par.?
udgārabāhulyapurīṣabandhatṛptyakṣamatvāntravikūjanāni / (63.1)
Par.?
āṭopam ādhmānam apaktiśaktim āsannagulmasya vadanti cihnam // (63.2)
Par.?
Duration=0.28452396392822 secs.