Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 9700
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
athāmarṣān nisargācca jitendriyatayā tayā / (1.1) Par.?
ājagāmāśramaṃ jiṣṇoḥ pratītaḥ pākaśāsanaḥ // (1.2) Par.?
munirūpo 'nurūpeṇa sūnunā dadṛśe puraḥ / (2.1) Par.?
drāghīyasā vayo'tītaḥ pariklāntaḥ kilādhvanā // (2.2) Par.?
jaṭānāṃ kīrṇayā keśaiḥ saṃhatyā paritaḥ sitaiḥ / (3.1) Par.?
pṛktayendukarair ahnaḥ paryanta iva saṃdhyayā // (3.2) Par.?
viśadabhrūyugacchannavalitāpāṅgalocanaḥ / (4.1) Par.?
prāleyāvatatimlānapalāśābja iva hradaḥ // (4.2) Par.?
āsaktabharanīkāśair aṅgaiḥ parikṛśair api / (5.1) Par.?
adyūnaḥ sadgṛhiṇy eva prāyo yaṣṭyāvalambitaḥ // (5.2) Par.?
gūḍho 'pi vapuṣā rājan dhāmnā lokābhibhāvinā / (6.1) Par.?
aṃśumān iva tanvabhrapaṭalacchannavigrahaḥ // (6.2) Par.?
jaratīm api bibhrāṇas tanum aprākṛtākṛtiḥ / (7.1) Par.?
cakārākrāntalakṣmīkaḥ sasādhvasam ivāśrayam // (7.2) Par.?
abhitas taṃ pṛthāsūnuḥ snehena paritastare / (8.1) Par.?
avijñāte 'pi bandhau hi balāt prahlādate manaḥ // (8.2) Par.?
ātitheyīm athāsādya sutādapacitiṃ hariḥ / (9.1) Par.?
viśramya viṣṭare nāma vyājahāreti bhāratīm // (9.2) Par.?
tvayā sādhu samārambhi nave vayasi yat tapaḥ / (10.1) Par.?
hriyate viṣayaiḥ prāyo varṣīyān api mādṛśaḥ // (10.2) Par.?
śreyasīṃ tava samprāptā guṇasampadam ākṛtiḥ / (11.1) Par.?
sulabhā ramyatā loke durlabhaṃ hi guṇārjanam // (11.2) Par.?
śaradambudharacchāyā gatvaryo yauvanaśriyaḥ / (12.1) Par.?
āpātaramyā viṣayāḥ paryantaparitāpinaḥ // (12.2) Par.?
antakaḥ paryavasthātā janminaḥ saṃtatāpadaḥ / (13.1) Par.?
iti tyājye bhave bhavyo muktāv uttiṣṭhate manaḥ // (13.2) Par.?
cittavān asi kalyāṇī yat tvāṃ matir upasthitā / (14.1) Par.?
viruddhaḥ kevalaṃ veṣaḥ saṃdehayati me manaḥ // (14.2) Par.?
yuyutsuneva kavacaṃ kim āmuktam idaṃ tvayā / (15.1) Par.?
tapasvino hi vasate kevalājinavalkale // (15.2) Par.?
prapitsoḥ kiṃ ca te muktiṃ niḥspṛhasya kalevare / (16.1) Par.?
maheṣudhī dhanur bhīmaṃ bhūtānām anabhidruhaḥ // (16.2) Par.?
bhayaṃkaraḥ prāṇabhṛtāṃ mṛtyor bhuja ivāparaḥ / (17.1) Par.?
asis tava tapasthasya na samarthayate śamam // (17.2) Par.?
jayam atrabhavān nūnam arātiṣv abhilāṣukaḥ / (18.1) Par.?
krodhalakṣma kṣamāvantaḥ kvāyudhaṃ kva tapodhanāḥ // (18.2) Par.?
yaḥ karoti vadhodarkā niḥśreyasakarīḥ kriyāḥ / (19.1) Par.?
glānidoṣacchidaḥ svacchāḥ sa mūḍhaḥ paṅkayaty apaḥ // (19.2) Par.?
mūlaṃ doṣasya hiṃsāder arthakāmau sma mā puṣaḥ / (20.1) Par.?
tau hi tattvāvabodhasya durucchedāv upaplavau // (20.2) Par.?
abhidroheṇa bhūtānām arjayan gatvarīḥ śriyaḥ / (21.1) Par.?
udanvān iva sindhūnām āpadām eti pātratām // (21.2) Par.?
yā gamyāḥ satsahāyānāṃ yāsu khedo bhayaṃ yataḥ / (22.1) Par.?
tāsāṃ kiṃ yan na duḥkhāya vipadām iva sampadām // (22.2) Par.?
durāsadān arīn ugrān dhṛter viśvāsajanmanaḥ / (23.1) Par.?
bhogān bhogān ivāheyān adhyāsyāpan na durlabhā // (23.2) Par.?
nāntarajñāḥ śriyo jātu priyair āsāṃ na bhūyate / (24.1) Par.?
āsaktās tāsv amī mūḍhā vāmaśīlā hi jantavaḥ // (24.2) Par.?
ko 'pavādaḥ stutipade yad aśīleṣu cañcalāḥ / (25.1) Par.?
sādhuvṛttān api kṣudrā vikṣipanty eva sampadaḥ // (25.2) Par.?
kṛtavān anyadeheṣu kartā ca vidhuraṃ manaḥ / (26.1) Par.?
apriyair iva saṃyogo viprayogaḥ priyaiḥ saha // (26.2) Par.?
śūnyam ākīrṇatām eti tulyaṃ vyasanam utsavaiḥ / (27.1) Par.?
vipralambho 'pi lābhāya sati priyasamāgame // (27.2) Par.?
tadā ramyāṇy aramyāṇi priyāḥ śalyaṃ tadāsavaḥ / (28.1) Par.?
tadaikākī sabandhuḥ sann iṣṭena rahito yadā // (28.2) Par.?
yuktaḥ pramādyasi hitād apetaḥ paritapyase / (29.1) Par.?
yadi neṣṭātmanaḥ pīḍā mā sañji bhavatā jane // (29.2) Par.?
janmino 'sya sthitiṃ vidvāṃllakṣmīm iva calācalām / (30.1) Par.?
bhavān mā sma vadhīn nyāyyaṃ nyāyādhārā hi sādhavaḥ // (30.2) Par.?
vijahīhi raṇotsāhaṃ mā tapaḥ sādhi nīnaśaḥ / (31.1) Par.?
ucchedaṃ janmanaḥ kartum edhi śāntas tapodhana // (31.2) Par.?
jīyantāṃ durjayā dehe ripavaś cakṣurādayaḥ / (32.1) Par.?
jiteṣu nanu loko 'yaṃ teṣu kṛtsnas tvayā jitaḥ // (32.2) Par.?
paravān arthasaṃsiddhau nīcavṛttir apatrapaḥ / (33.1) Par.?
avidheyendriyaḥ puṃsāṃ gaur ivaiti vidheyatām // (33.2) Par.?
śvas tvayā sukhasaṃvittiḥ smaraṇīyādhunātanī / (34.1) Par.?
iti svapnopamān matvā kāmān mā gās tadaṅgatām // (34.2) Par.?
śraddheyā vipralabdhāraḥ priyā vipriyakāriṇaḥ / (35.1) Par.?
sudustyajās tyajanto 'pi kāmāḥ kaṣṭā hi śatravaḥ // (35.2) Par.?
vivikte 'smin nage bhūyaḥ plāvite jahnukanyayā / (36.1) Par.?
pratyāsīdati muktis tvāṃ purā mā bhūr udāyudhaḥ // (36.2) Par.?
vyāhṛtya marutāṃ patyāv iti vācam avasthite / (37.1) Par.?
vacaḥ praśrayagambhīram athovāca kapidhvajaḥ // (37.2) Par.?
prasādaramyam ojasvi garīyo lāghavānvitam / (38.1) Par.?
sākāṅkṣam anupaskāraṃ viṣvaggati nirākulam // (38.2) Par.?
nyāyanirṇītasāratvān nirapekṣam ivāgame / (39.1) Par.?
aprakampyatayānyeṣām āmnāyavacanopamam // (39.2) Par.?
alaṅghyatvājjanair anyaiḥ kṣubhitodanvadūrjitam / (40.1) Par.?
audāryād arthasampatteḥ śāntaṃ cittam ṛṣer iva // (40.2) Par.?
idam īdṛgguṇopetaṃ labdhāvasarasādhanam / (41.1) Par.?
vyākuryāt kaḥ priyaṃ vākyaṃ yo vaktā nedṛgāśayaḥ // (41.2) Par.?
na jñātaṃ tāta yatnasya paurvāparyam amuṣya te / (42.1) Par.?
śāsituṃ yena māṃ dharmaṃ munibhis tulyam icchasi // (42.2) Par.?
avijñātaprabandhasya vaco vācaspater iva / (43.1) Par.?
vrajaty aphalatām eva nayadruha ivehitam // (43.2) Par.?
śreyaso 'py asya te tāta vacaso nāsmi bhājanam / (44.1) Par.?
nabhasaḥ sphuṭatārasya rātrer iva viparyayaḥ // (44.2) Par.?
kṣatriyas tanayaḥ pāṇḍor ahaṃ pārtho dhanaṃjayaḥ / (45.1) Par.?
sthitaḥ prāstasya dāyādair bhrātur jyeṣṭhasya śāsane // (45.2) Par.?
kṛṣṇadvaipāyanādeśād bibharmi vratam īdṛśam / (46.1) Par.?
bhṛśam ārādhane yattaḥ svārādhyasya marutvataḥ // (46.2) Par.?
durakṣān dīvyatā rājñā rājyam ātmā vayaṃ vadhūḥ / (47.1) Par.?
nītāni paṇatāṃ nūnam īdṛśī bhavitavyatā // (47.2) Par.?
tenānujasahāyena draupadyā ca mayā vinā / (48.1) Par.?
bhṛśam āyāmiyāmāsu yāminīṣv abhitapyate // (48.2) Par.?
hṛtottarīyāṃ prasabhaṃ sabhāyām āgatahriyaḥ / (49.1) Par.?
marmacchidā no vacasā niratakṣann arātayaḥ // (49.2) Par.?
upādhatta sapatneṣu kṛṣṇāyā gurusaṃnidhau / (50.1) Par.?
bhāvam ānayane satyāḥ satyaṃkāram ivāntakaḥ // (50.2) Par.?
tām aikṣanta kṣaṇaṃ sabhyā duḥśāsanapuraḥsarām / (51.1) Par.?
abhisāyārkam āvṛttāṃ chāyām iva mahātaroḥ // (51.2) Par.?
ayathārthakriyārambhaiḥ patibhiḥ kiṃ tavekṣitaiḥ / (52.1) Par.?
arudhyetām itīvāsyā nayane bāṣpavāriṇe // (52.2) Par.?
soḍhavān no daśām antyāṃ jyāyān eva guṇapriyaḥ / (53.1) Par.?
sulabho hi dviṣāṃ bhaṅgo durlabhā satsv avācyatā // (53.2) Par.?
sthityatikrāntibhīrūṇi svacchāny ākulitāny api / (54.1) Par.?
toyāni toyarāśīnāṃ manāṃsi ca manasvinām // (54.2) Par.?
dhārtarāṣṭraiḥ saha prītir vairam asmāsv asūyata / (55.1) Par.?
asanmaitrī hi doṣāya kūlacchāyeva sevitā // (55.2) Par.?
apavādād abhītasya samasya guṇadoṣayoḥ / (56.1) Par.?
asadvṛtter ahovṛttaṃ durvibhāvaṃ vidher iva // (56.2) Par.?
dhvaṃseta hṛdayaṃ sadyaḥ paribhūtasya me paraiḥ / (57.1) Par.?
yady amarṣaḥ pratīkāraṃ bhujālambaṃ na lambhayet // (57.2) Par.?
avadhūyāribhir nītā hariṇais tulyavṛttitām / (58.1) Par.?
anyonyasyāpi jihrīmaḥ kiṃ punaḥ sahavāsinām // (58.2) Par.?
śaktivaikalyanamrasya niḥsāratvāl laghīyasaḥ / (59.1) Par.?
janmino mānahīnasya tṛṇasya ca samā gatiḥ // (59.2) Par.?
alaṅghyaṃ tat tad udvīkṣya yad yad uccair mahībhṛtām / (60.1) Par.?
priyatāṃ jyāyasīṃ mā gān mahatāṃ kena tuṅgatā // (60.2) Par.?
tāvad āśrīyate lakṣmyā tāvad asya sthiraṃ yaśaḥ / (61.1) Par.?
puruṣas tāvad evāsau yāvan mānān na hīyate // (61.2) Par.?
sa pumān arthavaj janmā yasya nāmni puraḥsthite / (62.1) Par.?
nānyām aṅgulim abhyeti saṃkhyāyām udyatāṅguliḥ // (62.2) Par.?
durāsadavanajyāyān gamyas tuṅgo 'pi bhūdharaḥ / (63.1) Par.?
na jahāti mahaujaskaṃ mānaprāṃśum alaṅghyatā // (63.2) Par.?
gurūn kurvanti te vaṃśyān anvarthā tair vasuṃdharā / (64.1) Par.?
yeṣāṃ yaśāṃsi śubhrāṇi hrepayantīndumaṇḍalam // (64.2) Par.?
udāharaṇam āśiḥṣu prathame te manasvinām / (65.1) Par.?
śuṣke 'śanir ivāmarṣo yair arātiṣu pātyate // (65.2) Par.?
na sukhaṃ prārthaye nārtham udanvadvīcicañcalam / (66.1) Par.?
nānityatāśanes trasyan viviktaṃ brahmaṇaḥ padam // (66.2) Par.?
pramārṣṭum ayaśaḥpaṅkam iccheyaṃ chadmanā kṛtam / (67.1) Par.?
vaidhavyatāpitārātivanitālocanāmbubhiḥ // (67.2) Par.?
apahasye 'thavā sadbhiḥ pramādo vāstu me dhiyaḥ / (68.1) Par.?
asthānavihitāyāsaḥ kāmaṃ jihretu vā bhavān // (68.2) Par.?
vaṃśalakṣmīm anuddhṛtya samucchedena vidviṣām / (69.1) Par.?
nirvāṇam api manye 'ham antarāyaṃ jayaśriyaḥ // (69.2) Par.?
ajanmā puruṣas tāvad gatāsus tṛṇam eva vā / (70.1) Par.?
yāvan neṣubhir ādatte viluptam aribhir yaśaḥ // (70.2) Par.?
anirjayena dviṣatāṃ yasyāmarṣaḥ praśāmyati / (71.1) Par.?
puruṣoktiḥ kathaṃ tasmin brūhi tvaṃ hi tapodhana // (71.2) Par.?
kṛtaṃ puruṣaśabdena jātimātrāvalambinā / (72.1) Par.?
yo 'ṅgīkṛtaguṇaiḥ ślāghyaḥ savismayam udāhṛtaḥ // (72.2) Par.?
grasamānam ivaujāṃsi sadasā gauraveritam / (73.1) Par.?
nāma yasyābhinandanti dviṣo 'pi sa pumān pumān // (73.2) Par.?
yathāpratijñaṃ dviṣatāṃ yudhi praticikīrṣayā / (74.1) Par.?
mamaivādhyeti nṛpatis tṛṣyann iva jalāñjaleḥ // (74.2) Par.?
sa vaṃśasyāvadātasya śaśāṅkasyeva lāñchanam / (75.1) Par.?
kṛcchreṣu vyarthayā yatra bhūyate bhartur ājñayā // (75.2) Par.?
kathaṃ vādīyatām arvāṅ munitā dharmarodhinī / (76.1) Par.?
āśramānukramaḥ pūrvaiḥ smaryate na vyatikramaḥ // (76.2) Par.?
āsaktā dhūr iyaṃ rūḍhā jananī dūragā ca me / (77.1) Par.?
tiraskaroti svātantryaṃ jyāyāṃś cācāravān nṛpaḥ // (77.2) Par.?
svadharmam anurundhante nātikramam arātibhiḥ / (78.1) Par.?
palāyante kṛtadhvaṃsā nāhavān mānaśālinaḥ // (78.2) Par.?
vicchinnābhravilāyaṃ vā vilīye nagamūrdhani / (79.1) Par.?
ārādhya vā sahasrākṣam ayaśaḥśalyam uddhare // (79.2) Par.?
ity uktavantaṃ parirabhya dorbhyāṃ tanūjam āviṣkṛtadivyamūrtiḥ / (80.1) Par.?
aghopaghātaṃ maghavā vibhūtyai bhavodbhavārādhanam ādideśa // (80.2) Par.?
prīte pinākini mayā saha lokapālair lokatraye 'pi vihitāprativāryavīryaḥ / (81.1) Par.?
lakṣmīṃ samutsukayitāsi bhṛśaṃ pareṣām uccārya vācam iti tena tirobabhūve // (81.2) Par.?
Duration=0.4513897895813 secs.