Texts

śrīmārkaṇḍeya uvāca / (1.1) Par.?

tato gacchenmahīpāla ravitīrthamanuttamam / (1.2) Par.?

yatra devaḥ sahasrāṃśustapastaptvā divaṃ gataḥ // (1.3) Par.?

yudhiṣṭhira uvāca / (2.1) Par.?

kathaṃ devo jagaddhātā sarvadevanamaskṛtaḥ / (2.2) Par.?

tapastapati deveśastāpaso bhāskaro raviḥ // (2.3) Par.?

ārādhyaḥ sarvabhūtānāṃ sarvadevaiśca pūjitaḥ / (3.1) Par.?

pratyakṣo dṛśyate loke sṛṣṭisaṃhārakārakaḥ // (3.2) Par.?

ādityatvaṃ kathaṃ prāptaḥ kathaṃ bhāskara ucyate / (4.1) Par.?

sarvametatsamāsena kathayasva mamānagha // (4.2) Par.?

mārkaṇḍeya uvāca / (5.1) Par.?

mahāpraśno mahārāja yastvayā paripṛcchitaḥ / (5.2) Par.?

tatsarvaṃ sampravakṣyāmi namaskṛtya svayambhuvam // (5.3) Par.?

āsīdidaṃ tamobhūtamaprajñātamalakṣaṇam / (6.1) Par.?

apratarkyam avijñeyaṃ prasuptam iva sarvataḥ // (6.2) Par.?

tatas tejaśca divyaṃ ca taptapiṇḍamanuttamam / (7.1) Par.?

ākāśāttu yathaivolkā sṛṣṭihetor adhomukhī // (7.2) Par.?

tattejaso 'ntaḥ puruṣaḥ saṃjātaḥ sarvabhūṣitaḥ / (8.1) Par.?

sa śivo 'pāṇipādaśca yena sarvamidaṃ tatam // (8.2) Par.?

tasyotpannasya bhūtasya tejo rūpasya bhārata / (9.1) Par.?

paścātprajāpatirbhūyaḥ kālaḥ kālāntareṇa vai // (9.2) Par.?

agnirjātaḥ sa bhūtānāṃ manuṣyāsurarakṣasām / (10.1) Par.?

sarvadevādhidevaśca ādityastena cocyate // (10.2) Par.?

ādau tasya namaskāro 'nyeṣāṃ ca tadanantaram / (11.1) Par.?

kriyate daivataiḥ sarvaistena sarvairmaharṣibhiḥ // (11.2) Par.?

tisraḥ sandhyāstrayo devāḥ sāṃnidhyāḥ sūryamaṇḍale / (12.1) Par.?

namaskṛtena sūryeṇa sarve devā namaskṛtāḥ // (12.2) Par.?

na divā na bhaved rātriḥ ṣaṇmāsā dakṣiṇāyanam / (13.1) Par.?

ayanaṃ cottaraṃ cāpi bhāskareṇa vinā nṛpa // (13.2) Par.?

snānaṃ dānaṃ japo homaḥ svādhyāyo devatārcanam / (14.1) Par.?

na vartate vinā sūryaṃ tena pūjyatamo raviḥ // (14.2) Par.?

śabdagāḥ śrutimukhyāśca brahmaviṣṇumaheśvarāḥ / (15.1) Par.?

pratyakṣo bhagavāndevo dṛśyate lokapāvanaḥ // (15.2) Par.?

utpattiḥ pralayasthānaṃ nidhānaṃ bījamavyayam / (16.1) Par.?

hetureko jagannātho nānyo vidyeta bhāskarāt // (16.2) Par.?

evamātmabhavaṃ kṛtvā jagatsthāvarajaṅgamam / (17.1) Par.?

lokānāṃ tu hitārthāya sthāpayed dharmapaddhatim // (17.2) Par.?

narmadātaṭamāśritya sthāpayitvātmanas tanum / (18.1) Par.?

sahasrāṃśuṃ nidhiṃ dhāmnāṃ jagāmākāśamavyayam // (18.2) Par.?

tatra tīrthe tu yaḥ snātvā pūjayet parameśvaram / (19.1) Par.?

sahasrakiraṇaṃ devaṃ nāmamantravidhānataḥ // (19.2) Par.?

tena taptaṃ hutaṃ tena tena sarvamanuṣṭhitam / (20.1) Par.?

tena samyagvidhānena samprāptaṃ paramaṃ padam // (20.2) Par.?

te dhanyāste mahātmānasteṣāṃ janma sujīvitam / (21.1) Par.?

snātvā ye narmadātoye devaṃ paśyanti bhāskaram // (21.2) Par.?

tathā devasya rājendra ye kurvanti pradakṣiṇam / (22.1) Par.?

ananyabhaktyā satataṃ trirakṣarasamanvitāḥ // (22.2) Par.?

tena pūtaśarīrāste mantreṇa gatapātakāḥ / (23.1) Par.?

yatpuṇyaṃ ca bhavet teṣāṃ tadihaikamanāḥ śṛṇu // (23.2) Par.?

sasamudraguhā tena saśailavanakānanā / (24.1) Par.?

pradakṣiṇīkṛtā sarvā pṛthivī nātra saṃśayaḥ // (24.2) Par.?

mantramūlam idaṃ sarvaṃ trailokyaṃ sacarācaram / (25.1) Par.?

tena mantravihīnaṃ tu kāryaṃ loke na sidhyati // (25.2) Par.?

yathā kāṣṭhamayo hastī yathā carmamayo mṛgaḥ / (26.1) Par.?

kāryārthaṃ naiva sidhyeta tathā karma hyamantrakam // (26.2) Par.?

bhasmahutaṃ pārtha yathā toyavivarjitam / (27.1) Par.?

niṣphalaṃ jāyate dānaṃ tathā mantravivarjitam // (27.2) Par.?

kāṣṭhapāṣāṇaloṣṭeṣu mṛnmayeṣu viśeṣataḥ / (28.1) Par.?

mantreṇa loke pūjāṃ tu kurvanti na hyamantrataḥ // (28.2) Par.?

dvādaśābdānnamaskārādbhaktyā yallabhate phalam / (29.1) Par.?

mantrayuktanamaskārātsakṛttallabhate phalam // (29.2) Par.?

saṃkrāntau ca vyatīpāte ayane viṣuve tathā / (30.1) Par.?

narmadāyā jale snātvā yastu pūjayate ravim // (30.2) Par.?

dvādaśābdena yat pāpam ajñānajñānasaṃcitam / (31.1) Par.?

tatkṣaṇānnaśyate sarvaṃ vahninā tu tuṣaṃ yathā // (31.2) Par.?

candrasūryagrahe snātvā sopavāso jitendriyaḥ / (32.1) Par.?

tatrādityamukhaṃ dṛṣṭvā mucyate sarvakilbiṣaiḥ // (32.2) Par.?

māghamāse tu samprāpte saptamyāṃ nṛpasattama / (33.1) Par.?

sopavāso jitakrodha uṣitvā sūryamandire // (33.2) Par.?

prātaḥ snātvā vidhānena dadātyarghaṃ divākare / (34.1) Par.?

vidhinā mantrayuktena sa labhet puṇyamuttamam // (34.2) Par.?

pitṛdevamanuṣyāṇāṃ kṛtvā hyudakatarpaṇam / (35.1) Par.?

mandire devadevasya tataḥ pūjāṃ samācaret // (35.2) Par.?

gandhaiḥ puṣpaistathā dhūpairdīpanaivedyaśobhanaiḥ / (36.1) Par.?

pūjayitvā jagannāthaṃ tato mantramudīrayet // (36.2) Par.?

viṣṇuḥ śakro yamo dhātā mitro 'tha varuṇastathā / (37.1) Par.?

vivasvānsavitā pūṣā caṇḍāṃśurbharga eva ca // (37.2) Par.?

iti dvādaśanāmāni japankṛtvā pradakṣiṇām / (38.1) Par.?

yatphalaṃ labhate pārtha tadihaikamanāḥ śṛṇu // (38.2) Par.?

daridro vyādhito mūko badhiro jaḍa eva ca / (39.1) Par.?

na bhavetsapta janmāni ityevaṃ śaṅkaro 'bravīt // (39.2) Par.?

evaṃ jñātvā vidhānena japanmantraṃ vicakṣaṇaḥ / (40.1) Par.?

ārādhayed raviṃ bhaktyā ya icchetpuṇyamuttamam // (40.2) Par.?

mantrahīnāṃ tu yaḥ kuryād bhaktiṃ devasya bhārata / (41.1) Par.?

sa viḍambati cātmānaṃ paśukīṭapataṅgavat // (41.2) Par.?

tatra tīrthe tu yaḥ kaścit tyajate dehamuttamam / (42.1) Par.?

sa gatastatra devaistu pūjyamāno maharṣibhiḥ // (42.2) Par.?

svecchayā suciraṃ kālamiha loke nṛpo bhavet // (43.1) Par.?

putrapautrasamāyukto hastyaśvarathasaṅkulaḥ / (44.1) Par.?

dāsīdāsaśatopeto jāyate vipule kule // (44.2) Par.?

iti śrīskānde mahāpurāṇa ekāśītisāhasryāṃ saṃhitāyāṃ pañcama āvantyakhaṇḍe revākhaṇḍe ravitīrthamāhātmyavarṇanaṃ nāma pañcaviṃśatyuttaraśatatamo 'dhyāyaḥ // (45.1) Par.?