UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 4574
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
athāto bālopacaraṇīyam adhyāyaṃ vyākhyāsyāmaḥ / (1.1)
Par.?
iti ha smāhur ātreyādayo maharṣayaḥ / (1.2)
Par.?
jātamātraṃ viśodhyolbād bālaṃ saindhavasarpiṣā / (1.3)
Par.?
prasūtikleśitaṃ cānu balātailena secayet // (1.4)
Par.?
aśmanor vādanaṃ cāsya karṇamūle samācaret / (2.1)
Par.?
athāsya dakṣiṇe karṇe mantram uccārayed imam // (2.2)
Par.?
aṅgād aṅgāt sambhavasi hṛdayād abhijāyase / (3.1)
Par.?
ātmā vai putranāmāsi saṃjīva śaradāṃ śatam // (3.2) Par.?
śatāyuḥ śatavarṣo 'si dīrgham āyuravāpnuhi / (4.1)
Par.?
nakṣatrāṇi diśo rātrirahaśca tvābhirakṣatu // (4.2)
Par.?
svasthībhūtasya nābhiṃ ca sūtreṇa caturaṅgulāt / (5.1)
Par.?
baddhvordhvaṃ vardhayitvā ca grīvāyām avasañjayet // (5.2)
Par.?
nābhiṃ ca kuṣṭhatailena secayet snāpayed anu / (6.1)
Par.?
kṣīrivṛkṣakaṣāyeṇa sarvagandhodakena vā // (6.2)
Par.?
koṣṇena taptarajatatapanīyanimajjanaiḥ / (7.1)
Par.?
tato dakṣiṇatarjanyā tālūnnamyāvaguṇṭhayet // (7.2)
Par.?
śirasi snehapicunā prāśyaṃ cāsya prayojayet / (8.1)
Par.?
hareṇumātraṃ medhāyurbalārtham abhimantritam // (8.2)
Par.?
aindrībrāhmīvacāśaṅkhapuṣpīkalkaṃ ghṛtaṃ madhu / (9.1)
Par.?
cāmīkaravacābrāhmītāpyapathyā rajīkṛtāḥ // (9.2)
Par.?
lihyān madhughṛtopetā hemadhātrīrajo 'thavā / (10.1)
Par.?
garbhāmbhaḥ saindhavavatā sarpiṣā vāmayet tataḥ // (10.2)
Par.?
prājāpatyena vidhinā jātakarmāṇi kārayet / (11.1)
Par.?
sirāṇāṃ hṛdayasthānāṃ vivṛtatvāt prasūtitaḥ // (11.2)
Par.?
tṛtīye 'hni caturthe vā strīṇāṃ stanyaṃ pravartate / (12.1)
Par.?
prathame divase tasmāt trikālaṃ madhusarpiṣī // (12.2)
Par.?
anantāmiśrite mantrapāvite prāśayecchiśum / (13.1)
Par.?
dvitīye lakṣmaṇāsiddhaṃ tṛtīye ca ghṛtaṃ tataḥ // (13.2)
Par.?
prāṅniṣiddhastanasyāsya tatpāṇitalasaṃmitam / (14.1)
Par.?
stanyānupānaṃ dvau kālau navanītaṃ prayojayet // (14.2)
Par.?
mātureva pibet stanyaṃ taddhyalaṃ dehavṛddhaye / (15.1)
Par.?
stanyadhātryāvubhe kārye tadasaṃpadi vatsale // (15.2)
Par.?
avyaṅge brahmacāriṇyau varṇaprakṛtitaḥ same / (16.1)
Par.?
nīruje madhyavayasau jīvadvatse na lolupe // (16.2)
Par.?
hitāhāravihāreṇa yatnād upacarecca te / (17.1)
Par.?
śukkrodhalaṅghanāyāsāḥ stanyanāśasya hetavaḥ // (17.2)
Par.?
stanyasya sīdhuvarjyāni madyānyānūpajā rasāḥ / (18.1)
Par.?
kṣīraṃ kṣīriṇya oṣadhyaḥ śokādeśca viparyayaḥ // (18.2)
Par.?
viruddhāhārabhuktāyāḥ kṣudhitāyā vicetasaḥ / (19.1)
Par.?
praduṣṭadhātor garbhiṇyāḥ stanyaṃ rogakaraṃ śiśoḥ // (19.2)
Par.?
stanyābhāve payaśchāgaṃ gavyaṃ vā tadguṇaṃ pibet / (20.1)
Par.?
hrasvena pañcamūlena sthirābhyāṃ vā sitāyutam // (20.2)
Par.?
ṣaṣṭhīṃ niśāṃ viśeṣeṇa kṛtarakṣābalikriyāḥ / (21.1)
Par.?
jāgṛyur bāndhavās tasya dadhataḥ paramāṃ mudam // (21.2)
Par.?
daśame divase pūrṇe vidhibhiḥ svakulocitaiḥ / (22.1)
Par.?
kārayet sūtikotthānaṃ nāma bālasya cārcitam // (22.2)
Par.?
bibhrato 'ṅgair manohvālarocanāgurucandanam / (23.1)
Par.?
nakṣatradevatāyuktaṃ bāndhavaṃ vā samākṣaram // (23.2)
Par.?
tataḥ prakṛtibhedoktarūpairāyuḥparīkṣaṇam / (24.1)
Par.?
prāgudakśirasaḥ kuryād bālasya jñānavān bhiṣak // (24.2)
Par.?
śucidhautopadhānāni nirvalīni mṛdūni ca / (25.1)
Par.?
śayyāstaraṇavāsāṃsi rakṣoghnair dhūpitāni ca // (25.2)
Par.?
kāko viśastaḥ śastaśca dhūpane trivṛtānvitaḥ / (26.1)
Par.?
jīvatkhaḍgādiśṛṅgotthān sadā bālaḥ śubhān maṇīn // (26.2)
Par.?
dhārayed auṣadhīḥ śreṣṭhāḥ brāhmyaindrījīvakādikāḥ / (27.1)
Par.?
hastābhyāṃ grīvayā mūrdhnā viśeṣāt satataṃ vacām // (27.2)
Par.?
āyurmedhāsmṛtisvāsthyakarīṃ rakṣo'bhirakṣiṇīm / (28.1)
Par.?
ṣaṭsaptāṣṭamamāseṣu nīrujasya śubhe 'hani // (28.2)
Par.?
karṇau himāgame vidhyeddhātryaṅkasthasya sāntvayan / (29.1)
Par.?
prāg dakṣiṇaṃ kumārasya bhiṣag vāmaṃ tu yoṣitaḥ // (29.2)
Par.?
dakṣiṇena dadhat sūcīṃ pālīm anyena pāṇinā / (30.1)
Par.?
madhyataḥ karṇapīṭhasya kiṃcid gaṇḍāśrayaṃ prati // (30.2)
Par.?
jarāyumātrapracchanne raviraśmyavabhāsite / (31.1)
Par.?
ghṛtasya niścalaṃ samyag alaktakarasāṅkite // (31.2)
Par.?
vidhyed daivakṛte chidre sakṛd evarju lāghavāt / (32.1)
Par.?
nordhvaṃ na pārśvato nādhaḥ sirās tatra hi saṃśritāḥ // (32.2)
Par.?
kālikāmarmarīraktās tadvyadhād rāgarugjvarāḥ / (33.1)
Par.?
saśophadāhasaṃrambhamanyāstambhāpatānakāḥ // (33.2)
Par.?
teṣāṃ yathāmayaṃ kuryād vibhajyāśu cikitsitam / (34.1)
Par.?
sthāne vyadhān na rudhiraṃ na rugrāgādisaṃbhavaḥ // (34.2)
Par.?
snehāktaṃ sūcyanusyūtaṃ sūtraṃ cānu nidhāpayet / (35.1)
Par.?
āmatailena siñcecca bahalāṃ tadvad ārayā // (35.2)
Par.?
vidhyet pālīṃ hitabhujaḥ saṃcāryātha sthavīyasī / (36.1)
Par.?
vartis tryahāt tato rūḍhaṃ vardhayeta śanaiḥ śanaiḥ // (36.2)
Par.?
athainaṃ jātadaśanaṃ krameṇāpanayet stanāt / (37.1)
Par.?
pūrvoktaṃ yojayet kṣīram annaṃ ca laghu bṛṃhaṇam // (37.2)
Par.?
priyālamajjamadhukamadhulājasitopalaiḥ / (38.1)
Par.?
apastanasya saṃyojyaḥ prīṇano modakaḥ śiśoḥ // (38.2)
Par.?
dīpano bālabilvailāśarkarālājasaktubhiḥ / (39.1)
Par.?
saṃgrāhī dhātakīpuṣpaśarkarālājatarpaṇaiḥ // (39.2)
Par.?
rogāṃścāsya jayet saumyair bheṣajair aviṣādakaiḥ / (40.1)
Par.?
anyatrātyayikād vyādher virekaṃ sutarāṃ tyajet // (40.2)
Par.?
trāsayen nāvidheyaṃ taṃ trastaṃ gṛhṇanti hi grahāḥ / (41.1)
Par.?
vastravātāt parasparśāt pālayellaṅghanācca tam // (41.2)
Par.?
brāhmīsiddhārthakavacāśārivākuṣṭhasaindhavaiḥ / (42.1)
Par.?
sakaṇaiḥ sādhitaṃ pītaṃ vāṅmedhāsmṛtikṛd ghṛtam // (42.2)
Par.?
āyuṣyaṃ pāpmarakṣoghnaṃ bhūtonmādanibarhaṇam / (43.1)
Par.?
vacendulekhāmaṇḍūkīśaṅkhapuṣpīśatāvarīḥ // (43.2)
Par.?
brahmasomāmṛtābrāhmīḥ kalkīkṛtya palāṃśikāḥ / (44.1)
Par.?
aṣṭāṅgaṃ vipacet sarpiḥ prasthaṃ kṣīracaturguṇam // (44.2)
Par.?
tat pītaṃ dhanyam āyuṣyaṃ vāṅmedhāsmṛtibuddhikṛt / (45.1)
Par.?
ajākṣīrābhayāvyoṣapāṭhogrāśigrusaindhavaiḥ // (45.2)
Par.?
siddhaṃ sārasvataṃ sarpir vāṅmedhāsmṛtivahnikṛt / (46.1)
Par.?
vacāmṛtāśaṭhīpathyāśaṅkhinīvellanāgaraiḥ // (46.2)
Par.?
apāmārgeṇa ca ghṛtaṃ sādhitaṃ pūrvavad guṇaiḥ / (47.1)
Par.?
hema śvetavacā kuṣṭham arkapuṣpī sakāñcanā // (47.2)
Par.?
hema matsyākṣakaḥ śaṅkhaḥ kaiḍaryaḥ kanakaṃ vacā / (48.1)
Par.?
catvāra ete pādoktāḥ prāśā madhughṛtaplutāḥ // (48.2)
Par.?
varṣaṃ līḍhā vapurmedhābalavarṇakarāḥ śubhāḥ / (49.1)
Par.?
vacāyaṣṭyāhvasindhūtthapathyānāgaradīpyakaiḥ / (49.2)
Par.?
śudhyate vāgghavirlīḍhaiḥ sakuṣṭhakaṇajīrakaiḥ // (49.3)
Par.?
Duration=0.20016288757324 secs.