Texts

śrīmārkaṇḍeya uvāca / (1.1) Par.?

tato gacchenmahārāja kusumeśvaramuttamam / (1.2) Par.?

dakṣiṇe narmadākūle upapātakanāśanam // (1.3) Par.?

kāmena sthāpito devaḥ kusumeśvarasaṃjñitaḥ / (2.1) Par.?

khyātaḥ sarveṣu lokeṣu devadevaḥ sanātanaḥ // (2.2) Par.?

kāmo manobhavo viśvaḥ kusumāyudhacāpabhṛt / (3.1) Par.?

sa kāmān dadāti sarvān pūjito mīnaketanaḥ // (3.2) Par.?

tena nirdagdhakāyena cārādhya parameśvaram / (4.1) Par.?

anaṅgena tathā prāptamaṅgitvaṃ narmadātaṭe // (4.2) Par.?

yudhiṣṭhira uvāca / (5.1) Par.?

aṅgibhṛtasya nāśatvamanaṅgasya tu me vada / (5.2) Par.?

na śrutaṃ na ca me dṛṣṭaṃ bhūtapūrvaṃ kadācana // (5.3) Par.?

etatsarvaṃ yathā vṛttamācakṣva dvijasattama / (6.1) Par.?

śrotumicchāmi viprendra bhīmārjunayamaiḥ saha // (6.2) Par.?

śrīmārkaṇḍeya uvāca / (7.1) Par.?

ādau kṛtayuge tāta devadevo maheśvaraḥ / (7.2) Par.?

tapaścacāra vipulaṃ gaṅgāsāgarasaṃsthitaḥ // (7.3) Par.?

tena sampāditā lokāstapasā sasurāsurāḥ / (8.1) Par.?

jagmuste śaraṇaṃ sarve devadevaṃ śacīpatim // (8.2) Par.?

vyāpakaḥ sarvabhūtānāṃ devadevo maheśvaraḥ / (9.1) Par.?

saṃtāpayati lokāṃstrīṃstannivāraya gopate // (9.2) Par.?

śrutvā tadvacanaṃ teṣāṃ devānāṃ balavṛtrahā / (10.1) Par.?

cintayāmāsa manasā tapovighnāyacādiśat // (10.2) Par.?

apsarāṃ menakāṃ rambhāṃ ghṛtācīṃ ca tilottamām / (11.1) Par.?

vasantaṃ kokilaṃ kāmaṃ dakṣiṇānilamuttamam // (11.2) Par.?

gatvā tatra mahādevaṃ tapaścaraṇatatparam / (12.1) Par.?

kṣobhayadhvaṃ yathānyāyaṃ gaṅgāsāgaravāsinam // (12.2) Par.?

evamuktāstu te sarve devarājena bhārata / (13.1) Par.?

devāpsaraḥsamopetā jagmuste harasannidhau // (13.2) Par.?

vasantamāse kusumākarākule mayūradātyūhasukokilākule / (14.1) Par.?

pranṛtya devāpsaragītasaṃkule pravāti vāte yamanairṛtākule // (14.2) Par.?

tena saṃmūrchitāḥ sarve saṃsargācca khagottamāḥ / (15.1) Par.?

madhumādhavagandhena sakinnaramahoragāḥ // (15.2) Par.?

yāvad ālokate tāvattadvanaṃ vyākulīkṛtam / (16.1) Par.?

vīkṣate madanāviṣṭaṃ daśāvasthāgataṃ janam // (16.2) Par.?

devadevo 'pi devānām avasthātritayaṃ gataḥ / (17.1) Par.?

sāttvikīṃ rājasīṃ rājaṃstāmasīṃ tāṃ śṛṇuṣva me // (17.2) Par.?

ekaṃ yogasamādhinā mukulitaṃ cakṣurdvitīyaṃ punaḥ pārvatyā jaghanasthalastanataṭe śṛṅgārabhārālasam / (18.1) Par.?

anyaddūranirastacāpamadanakrodhānaloddīpitaṃ śambhorbhinnarasaṃ samādhisamaye netratrayaṃ pātu vaḥ // (18.2) Par.?

evaṃ dṛṣṭaḥ sa devena saśaraḥ saśarāsanaḥ / (19.1) Par.?

bhasmībhūto gataḥ kāmo vināśaḥ sarvadehinām // (19.2) Par.?

kāmaṃ dṛṣṭvā kṣayaṃ yātaṃ tatra devāpsarogaṇāḥ / (20.1) Par.?

bhītā yathāgataṃ sarve jagmuścaiva diśo daśa // (20.2) Par.?

kāmena rahitā lokāḥ sasurāsuramānavāḥ / (21.1) Par.?

brahmāṇaṃ śaraṇaṃ jagmurdevā indrapurogamāḥ // (21.2) Par.?

sīdamānaṃ jagad dṛṣṭvā tamūcuḥ parameṣṭhinam / (22.1) Par.?

jānāsi tvaṃ jagaccheṣaṃ prabho maithunasambhavāt // (22.2) Par.?

prajāḥ sarvā viśuṣyanti kāmena rahitā vibho // (23.1) Par.?

etacchrutvā vacasteṣāṃ devānāṃ prapitāmahaḥ / (24.1) Par.?

jagāma sahitas tatra yatra devo maheśvaraḥ // (24.2) Par.?

atoṣayajjagannāthaṃ sarvabhūtamaheśvaram / (25.1) Par.?

stutibhistaṇḍakaiḥ stotrairvedavedāṅgasambhavaiḥ // (25.2) Par.?

tatas tuṣṭo mahādevo devānāṃ parameśvaraḥ / (26.1) Par.?

uvāca madhurāṃ vāṇīṃ devānbrahmapurogamān // (26.2) Par.?

kiṃ kāryaṃ kaśca santāpaḥ kiṃ vāgamanakāraṇam / (27.1) Par.?

devatānām ṛṣīṇāṃ ca kathyatāṃ mama māciram // (27.2) Par.?

devā ūcuḥ / (28.1) Par.?

kāmanāśājjagannāśo bhavitāyaṃ carācare / (28.2) Par.?

trailokyaṃ tvaṃ punaḥ śambho utpādayitum arhasi // (28.3) Par.?

etacchrutvā vacas teṣāṃ vimṛśya parameśvaraḥ / (29.1) Par.?

cintayāmāsa kāmasya vigrahaṃ bhuvi durlabham // (29.2) Par.?

ājagāma tataḥ śīghram anaṅgo hyaṅgatāṃ gataḥ / (30.1) Par.?

prāṇadaḥ sarvabhūtānāṃ paśyatāṃ nṛpasattama // (30.2) Par.?

tataḥ śaṅkhaninādena bherīṇāṃ niḥsvanena ca / (31.1) Par.?

abhyanandaṃs tato devaṃ surāsuramahoragāḥ // (31.2) Par.?

namaste devadeveśa kṛtārthāḥ surasattamāḥ / (32.1) Par.?

visarjitāḥ punarjagmur yathāgatam arindama // (32.2) Par.?

gateṣu sarvadeveṣu kāmadevo 'pi bhārata / (33.1) Par.?

tapaścacāra vipulaṃ narmadātaṭamāśritaḥ // (33.2) Par.?

tapojapakṛśībhūto divyaṃ varṣaśataṃ kila / (34.1) Par.?

mahābhūtairvighnakaraiḥ pīḍyamānaḥ samantataḥ // (34.2) Par.?

ātmavighnavināśārthaṃ saṃsmṛtaḥ kuṇḍaleśvaraḥ / (35.1) Par.?

cakāra rakṣāṃ sarvatra śarapāte nṛpottama // (35.2) Par.?

tatastuṣṭo mahādevo dṛḍhabhaktyā varapradaḥ / (36.1) Par.?

vareṇa chandayāmāsa kāmaṃ kāmavināśanaḥ // (36.2) Par.?

jñātvā tuṣṭaṃ mahādevamuvāca jhaṣaketanaḥ / (37.1) Par.?

praṇataḥ prāñjalir bhūtvā devadevaṃ trilocanam // (37.2) Par.?

yadi tuṣṭo 'si deveśa yadi deyo varo mama / (38.1) Par.?

atra tīrthe jagannātha sadā saṃnihito bhava // (38.2) Par.?

tatheti coktvā vacanaṃ devadevo maheśvaraḥ / (39.1) Par.?

jagāmākāśamāviśya stūyamāno 'psarogaṇaiḥ // (39.2) Par.?

gate cādarśanaṃ deve kāmadevo jagadgurum / (40.1) Par.?

sthāpayāmāsa rājendra kusumeśvarasaṃjñitam // (40.2) Par.?

tatra tīrthe tu yaḥ snātvā hyupavāsaparāyaṇaḥ / (41.1) Par.?

caitramāse caturdaśyāṃ madanasya dine 'thavā // (41.2) Par.?

prabhāte vimale prāpte snātvā pūjya divākaram / (42.1) Par.?

tilamiśreṇa toyena tarpayet pitṛdevatāḥ // (42.2) Par.?

kṛtvā snānaṃ vidhānena pūjayitvā ca taṃ nṛpa / (43.1) Par.?

piṇḍanirvapaṇaṃ kuryāt tasya puṇyaphalaṃ śṛṇu // (43.2) Par.?

sattrayājiphalaṃ yacca labhate dvādaśābdikam / (44.1) Par.?

piṇḍadānātphalaṃ tacca labhate nātra saṃśayaḥ // (44.2) Par.?

aṅkullamūle yaḥ piṇḍaṃ pitṝnuddiśya dāpayet / (45.1) Par.?

tasya te dvādaśābdāni tṛptiṃ yānti pitāmahāḥ // (45.2) Par.?

kṛmikīṭapataṅgā ye tatra tīrthe yudhiṣṭhira / (46.1) Par.?

prāpnuvanti mṛtāḥ svargaṃ kiṃ punarye narā mṛtāḥ // (46.2) Par.?

saṃnyāsaṃ kurute yo 'tra jitakrodho jitendriyaḥ / (47.1) Par.?

kusumeśe naro bhaktyā sa gacchecchivamandiram // (47.2) Par.?

tatra divyāpsarobhiśca devagandharvagāyanaiḥ / (48.1) Par.?

krīḍate sevyamānastu kalpakoṭiśataṃ nṛpa // (48.2) Par.?

pūrṇe caiva tataḥ kāla iha mānuṣyatāṃ gataḥ / (49.1) Par.?

jāyate rājarājendraiḥ pūjyamāno nṛpo mahān // (49.2) Par.?

surūpaḥ subhago vāgmī vikrānto matimāñchuciḥ / (50.1) Par.?

jīvedvarṣaśataṃ sāgraṃ sarvavyādhivivarjitaḥ // (50.2) Par.?

etatpuṇyaṃ pāpaharaṃ tīrthakoṭiśatādhikam / (51.1) Par.?

kusumeśeti vikhyātaṃ sarvadevanamaskṛtam // (51.2) Par.?

iti śrīskānde mahāpurāṇa ekāśītisāhasryāṃ saṃhitāyāṃ pañcama āvantyakhaṇḍe revākhaṇḍe kusumeśvaratīrthamāhātmyavarṇanaṃ nāma pañcāśadadhikaśatatamo 'dhyāyaḥ // (52.1) Par.?