Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): Genealogies

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 16172
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
mārkaṇḍeya uvāca / (1.1) Par.?
tasminn antarhite deve vacanāt tasya vai vibho / (1.2) Par.?
cakṣur divyaṃ savijñānaṃ prādurāsīn mamānagha // (1.3) Par.?
tato 'haṃ tān apaśyaṃ vai brāhmaṇān kauśikātmajān / (2.1) Par.?
āpageya kurukṣetre yān uvāca vibhur mama // (2.2) Par.?
brahmadatto 'bhavad rājā yas teṣāṃ saptamo dvijaḥ / (3.1) Par.?
pitṛvartīti vikhyāto nāmnā śīlena karmaṇā // (3.2) Par.?
śukasya kanyā kṛtvī taṃ janayāmāsa pārthivam / (4.1) Par.?
aṇuhāt pārthivaśreṣṭhāt kāmpilye nagarottame // (4.2) Par.?
yudhiṣṭhira uvāca / (5.1) Par.?
aṇuhaḥ kasya vai putraḥ kasmin kāle babhūva ha / (5.2) Par.?
rājā dharmabhṛtāṃ śreṣṭho yasya putro mahāyaśāḥ // (5.3) Par.?
brahmadatto narapatiḥ kiṃvīryaś ca babhūva ha / (6.1) Par.?
kathaṃ ca saptamas teṣāṃ saṃbabhūva narādhipaḥ // (6.2) Par.?
na hy alpavīryāya śuko bhagavāṃllokapūjitaḥ / (7.1) Par.?
kanyāṃ pradadyād yogātmā kṛtvīṃ kīrtimatīṃ prabhuḥ // (7.2) Par.?
etad icchāmy ahaṃ śrotuṃ vistareṇa mahādyute / (8.1) Par.?
brahmadattasya caritaṃ tad bhavān vaktum arhati // (8.2) Par.?
yathā ca vartamānās te saṃsāreṣu dvijātayaḥ / (9.1) Par.?
mārkaṇḍeyena kathitās tad bhavān prabravītu me // (9.2) Par.?
bhīṣma uvāca / (10.1) Par.?
pratīpasya sa rājarṣe tulyakālo narādhipaḥ / (10.2) Par.?
pitāmahasya me rājan babhūveti mayā śrutam // (10.3) Par.?
brahmadatto mahārājo yogī rājarṣisattamaḥ / (11.1) Par.?
rutajñaḥ sarvabhūtānāṃ sarvabhūtahite rataḥ // (11.2) Par.?
sakhā hi gālavo yasya yogācāryo mahāyaśāḥ / (12.1) Par.?
śikṣāṃ utpādya tapasā kramo yena pravartitaḥ / (12.2) Par.?
kaṇḍarīkaś ca yogātmā tasyaiva sacivo 'bhavat // (12.3) Par.?
jātyantareṣu sarveṣu sahāyāḥ sarva eva te / (13.1) Par.?
saptajātiṣu saptaiva babhūvur amitaujasaḥ / (13.2) Par.?
yathovāca mahātejā mārkaṇḍeyo mahātapāḥ // (13.3) Par.?
tasya vaṃśam ahaṃ rājan kīrtayiṣyāmi tac chṛṇu / (14.1) Par.?
brahmadattasya paurāṇaṃ pauravasya mahātmanaḥ // (14.2) Par.?
purumitrasya dāyādo rājā bṛhadiṣur nṛpa / (15.1) Par.?
bṛhaddhanur bṛhadiṣoḥ putras tasya mahāyaśāḥ / (15.2) Par.?
bṛhaddharmeti vikhyāto rājā paramadhārmikaḥ // (15.3) Par.?
satyajit tasya tanayo viśvajit tasya cātmajaḥ / (16.1) Par.?
putro viśvajitaś cāpi senajit pṛthivīpatiḥ // (16.2) Par.?
putrāḥ senajitaś cāsaṃś catvāro lokasaṃmatāḥ / (17.1) Par.?
ruciraḥ śvetakāśyaś ca mahimnāras tathaiva ca / (17.2) Par.?
vatsaś cāvantako rājā yasyaite pari vatsakāḥ // (17.3) Par.?
rucirasya tu dāyādaḥ pṛthuṣeṇo mahāyaśāḥ / (18.1) Par.?
pṛthuṣeṇasya pāras tu pārān nīpo 'tha jajñivān // (18.2) Par.?
nīpasyaikaśataṃ tāta putrāṇām amitaujasām / (19.1) Par.?
mahārathānāṃ rājendra śūrāṇāṃ bāhuśālinām / (19.2) Par.?
nīpā iti samākhyātā rājānaḥ sarva eva te // (19.3) Par.?
teṣāṃ vaṃśakaro rājā nīpānāṃ kīrtivardhanaḥ / (20.1) Par.?
kāmpilye samaro nāma sa ceṣṭasamaro 'bhavat // (20.2) Par.?
samarasya paraḥ pāraḥ sadaśva iti te trayaḥ / (21.1) Par.?
putrāḥ paramadharmajñāḥ pāraputraḥ pṛthur babhau // (21.2) Par.?
pṛthos tu sukṛto nāma sukṛteneha karmaṇā / (22.1) Par.?
jajñe sarvaguṇopeto vibhrājas tasya cātmajaḥ // (22.2) Par.?
vibhrājasya tu putro 'bhūd aṇuho nāma pārthivaḥ / (23.1) Par.?
babhau śukasya jāmātā kṛtvībhartā mahāyaśāḥ // (23.2) Par.?
putro 'ṇuhasya rājarṣir brahmadatto 'bhavat prabhuḥ / (24.1) Par.?
yogātmā tasya tanayo viṣvaksenaḥ paraṃtapaḥ // (24.2) Par.?
vibhrājaḥ punar ājātaḥ sukṛteneha karmaṇā / (25.1) Par.?
brahmadattasya tanayo viṣvaksena iti śrutaḥ // (25.2) Par.?
viṣvaksenasya putro 'bhūd daṇḍaseno mahīpatiḥ / (26.1) Par.?
bhallāṭaś ca kumāro 'bhūd rādheyena hataḥ purā // (26.2) Par.?
daṇḍasenātmajaḥ śūro mahātmā kulavardhanaḥ / (27.1) Par.?
bhallāṭaputro durbuddhir abhavaj janamejayaḥ // (27.2) Par.?
sa teṣām abhavad rājā nīpānām antakṛn nṛpaḥ / (28.1) Par.?
ugrāyudhena yasyārthe sarve nīpā vināśitāḥ // (28.2) Par.?
ugrāyudhaḥ sa cotsikto mayā vinihato yudhi / (29.1) Par.?
darpānvito darparuciḥ satataṃ cānaye rataḥ // (29.2) Par.?
yudhiṣṭhira uvāca / (30.1) Par.?
ugrāyudhaḥ kasya sutaḥ kasmin vaṃśe 'tha jajñivān / (30.2) Par.?
kimarthaṃ caiva bhavatā nihatas tad bravīhi me // (30.3) Par.?
bhīṣma uvāca / (31.1) Par.?
ajamīḍhasya dāyādo vidvān rājā yavīnaraḥ / (31.2) Par.?
dhṛtimāṃs tasya putras tu tasya satyadhṛtiḥ sutaḥ // (31.3) Par.?
jajñe satyadhṛteḥ putro dṛḍhanemiḥ pratāpavān / (32.1) Par.?
dṛḍhanemisutaś cāpi sudharmā nāma pārthivaḥ // (32.2) Par.?
āsīt sudharmaṇaḥ putraḥ sārvabhaumaḥ prajeśvaraḥ / (33.1) Par.?
sārvabhauma iti khyātaḥ pṛthivyāṃ ekarāṭ tadā // (33.2) Par.?
tasyānvavāye mahati mahān pauravanandanaḥ / (34.1) Par.?
jajñe saṃnatimān rājā saṃnatir nāma vīryavān // (34.2) Par.?
tasya vai saṃnateḥ putraḥ kārto nāma mahābalaḥ / (35.1) Par.?
babhūva yena vikramya pṛṣatasya pitāmahaḥ / (35.2) Par.?
nīpo nāma mahārāja pāñcālādhipatir hataḥ // (35.3) Par.?
sa cāpy ugrāyudhas tāta durbuddhir vairakṛt sadā / (36.1) Par.?
pradīptacakro balavān nīpāntakaraṇo 'bhavat // (36.2) Par.?
sa darpapūrṇo hatvājau nīpān anyāṃś ca pārthivān / (37.1) Par.?
pitary uparate mahyaṃ śrāvayāmāsa kilbiṣam // (37.2) Par.?
mām amātyaiḥ parivṛtaṃ śayānaṃ dharaṇītale / (38.1) Par.?
ugrāyudhasya rājendra dūto 'bhyetya vaco 'bravīt // (38.2) Par.?
adya tvaṃ jananīṃ bhīṣma gandhakālīṃ yaśasvinīṃ / (39.1) Par.?
strīratnaṃ mama bhāryārthe prayaccha kurupuṃgava // (39.2) Par.?
evaṃ rājyaṃ ca te sphītaṃ balāni ca na saṃśayaḥ / (40.1) Par.?
pradāsyāmi yathākāmam ahaṃ vai ratnabhāg bhuvi // (40.2) Par.?
rāṣṭrasyecchasi cet svasti prāṇānāṃ vā kulasya vā / (41.1) Par.?
śāsane mama tiṣṭhasva na hi te śāntir anyathā // (41.2) Par.?
adhaḥ prastāraśayane śayānas tena coditaḥ / (42.1) Par.?
dūtāntaritam etad vai vākyam agniśikhopamam // (42.2) Par.?
tato 'haṃ tasya durbuddher vijñāya matam acyuta / (43.1) Par.?
ājñaptavān vai saṃgrāme senādhyakṣāṃś ca sarvaśaḥ // (43.2) Par.?
mama prajvalitaṃ cakraṃ niśāmyaitat sudurjayam / (44.1) Par.?
śatravo vidravanty ājau darśanād eva bhārata // (44.2) Par.?
vicitravīryaṃ bālaṃ ca madapāśrayam eva ca / (45.1) Par.?
dṛṣṭvā krodhaparītātmā yuddhāyaiva mano dadhe // (45.2) Par.?
nigṛhītas tadāhaṃ tu sacivair mantrakovidaiḥ / (46.1) Par.?
ṛtvigbhir devakalpaiś ca suhṛdbhir narapuṃgava // (46.2) Par.?
snigdhaiś ca śāstravidbhiś ca saṃyugasya nivartane / (47.1) Par.?
kāraṇaṃ śrāvitaś cāsmi yuktarūpaṃ tadānagha // (47.2) Par.?
mantriṇa ūcuḥ / (48.1) Par.?
pravṛttacakraḥ pāpo 'sau tvaṃ cāśaucagataḥ prabho / (48.2) Par.?
na caiṣa prathamaḥ kalpo yuddhaṃ nāma kadācana // (48.3) Par.?
te vayaṃ sāma pūrvaṃ vai dānaṃ bhedaṃ tathaiva ca / (49.1) Par.?
prayokṣyāmas tataḥ śuddho daivatāny abhivādya ca // (49.2) Par.?
kṛtasvastyayano viprair hutvāgnīn vācya ca dvijān / (50.1) Par.?
brāhmaṇair abhyanujñātaḥ prayāsyasi jayāya vai // (50.2) Par.?
astrāṇi na prayojyāni na praveśyaś ca saṃgaraḥ / (51.1) Par.?
āśauce vartamānena vṛddhānām iti śāsanam // (51.2) Par.?
sāmadānādibhiḥ pūrvam api bhedena vā tataḥ / (52.1) Par.?
taṃ haniṣyasi vikramya śambaraṃ maghavān iva // (52.2) Par.?
prājñānāṃ vacanaṃ kāle vṛddhānāṃ ca viśeṣataḥ / (53.1) Par.?
śrotavyam iti tac chrutvā nivṛtto 'smi narādhipa // (53.2) Par.?
tatas taiḥ sa kramaḥ sarvaḥ prayuktaḥ śāstrakovidaiḥ / (54.1) Par.?
tasmin kāle kuruśreṣṭha karma cārabdham uttamam // (54.2) Par.?
sa sāmādibhir apy ādāv upāyaiḥ śāstracintakaiḥ / (55.1) Par.?
anunīyamāno durbuddhir anunetuṃ na śakyate // (55.2) Par.?
pravṛttaṃ tasya tac cakram adharmaniratasya vai / (56.1) Par.?
paradārābhilāṣeṇa sadyas tāta nivartitam // (56.2) Par.?
na tv ahaṃ tasya jāne vai nivṛttaṃ cakram uttamam / (57.1) Par.?
hataṃ svakarmaṇā tat tu pūrvaṃ sadbhiś ca ninditam // (57.2) Par.?
kṛtaśaucaḥ śarāvāpī rathī niṣkramya vai purāt / (58.1) Par.?
kṛtasvastyayano vipraiḥ prāyodhayam ahaṃ ripum // (58.2) Par.?
tataḥ saṃsargam āgamya balenāstrabalena ca / (59.1) Par.?
tryaham unmattavad yuddhaṃ devāsuram ivābhavat // (59.2) Par.?
sa mayāstrapratāpena nirdagdho raṇamūrdhani / (60.1) Par.?
papātābhimukhaḥ śūras tyaktvā prāṇān ariṃdama // (60.2) Par.?
etasminn antare tāta kāmpilyāt pṛṣato 'bhyayāt / (61.1) Par.?
hate nīpeśvare caiva hate cogrāyudhe nṛpe // (61.2) Par.?
āhicchatraṃ svakaṃ rājyaṃ pitryaṃ prāpya mahādyutiḥ / (62.1) Par.?
drupadasya pitā rājan mamaivānumate tadā // (62.2) Par.?
tato 'rjunena tarasā nirjitya drupadaṃ raṇe / (63.1) Par.?
ahicchatraṃ sakāmpilyaṃ droṇāyāthāpavarjitam // (63.2) Par.?
pratigṛhya tato droṇa ubhayaṃ jayatāṃ varaḥ / (64.1) Par.?
kāmpilyaṃ drupadāyaiva prāyacchad viditaṃ tava // (64.2) Par.?
eṣa te drupadasyādau brahmadattasya caiva ha / (65.1) Par.?
vaṃśaḥ kārtsnyena vai prokto vīrasyogrāyudhasya ca // (65.2) Par.?
atas te vartayiṣye 'ham itihāsaṃ purātanam / (66.1) Par.?
gītaṃ sanatkumāreṇa mārkaṇḍeyāya pṛcchate // (66.2) Par.?
śrāddhasya phalam uddiśya niyataṃ sukṛtasya ca / (67.1) Par.?
tannibodha mahārāja saptajātiṣu bhārata // (67.2) Par.?
sagālavasya caritaṃ kaṇḍarīkasya caiva ha / (68.1) Par.?
brahmadattatṛtīyānāṃ yogināṃ brahmacāriṇām // (68.2) Par.?
Duration=0.21160912513733 secs.