UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 8036
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
arjuna uvāca / (1.1)
Par.?
kurūṇām adya sarveṣāṃ bhavān suhṛd anuttamaḥ / (1.2)
Par.?
saṃbandhī dayito nityam ubhayoḥ pakṣayor api // (1.3)
Par.?
pāṇḍavair dhārtarāṣṭrāṇāṃ pratipādyam anāmayam / (2.1)
Par.?
samarthaḥ praśamaṃ caiṣāṃ kartuṃ tvam asi keśava // (2.2)
Par.?
tvam itaḥ puṇḍarīkākṣa suyodhanam amarṣaṇam / (3.1)
Par.?
śāntyarthaṃ bhārataṃ brūyā yat tad vācyam amitrahan // (3.2)
Par.?
tvayā dharmārthayuktaṃ ced uktaṃ śivam anāmayam / (4.1)
Par.?
hitaṃ nādāsyate bālo diṣṭasya vaśam eṣyati // (4.2)
Par.?
bhagavān uvāca / (5.1)
Par.?
dharmyam asmaddhitaṃ caiva kurūṇāṃ yad anāmayam / (5.2)
Par.?
eṣa yāsyāmi rājānaṃ dhṛtarāṣṭram abhīpsayā // (5.3)
Par.?
vaiśaṃpāyana uvāca / (6.1)
Par.?
tato vyapete tamasi sūrye vimala udgate / (6.2)
Par.?
maitre muhūrte samprāpte mṛdvarciṣi divākare // (6.3)
Par.?
kaumude māsi revatyāṃ śaradante himāgame / (7.1)
Par.?
sphītasasyasukhe kāle kalyaḥ sattvavatāṃ varaḥ // (7.2)
Par.?
maṅgalyāḥ puṇyanirghoṣā vācaḥ śṛṇvaṃśca sūnṛtāḥ / (8.1)
Par.?
brāhmaṇānāṃ pratītānām ṛṣīṇām iva vāsavaḥ // (8.2)
Par.?
kṛtvā paurvāhṇikaṃ kṛtyaṃ snātaḥ śucir alaṃkṛtaḥ / (9.1)
Par.?
upatasthe vivasvantaṃ pāvakaṃ ca janārdanaḥ // (9.2)
Par.?
ṛṣabhaṃ pṛṣṭha ālabhya brāhmaṇān abhivādya ca / (10.1)
Par.?
agniṃ pradakṣiṇaṃ kṛtvā paśyan kalyāṇam agrataḥ // (10.2)
Par.?
tat pratijñāya vacanaṃ pāṇḍavasya janārdanaḥ / (11.1)
Par.?
śiner naptāram āsīnam abhyabhāṣata sātyakim // (11.2)
Par.?
ratha āropyatāṃ śaṅkhaścakraṃ ca gadayā saha / (12.1)
Par.?
upāsaṅgāśca śaktyaśca sarvapraharaṇāni ca // (12.2)
Par.?
duryodhano hi duṣṭātmā karṇaśca sahasaubalaḥ / (13.1)
Par.?
na ca śatrur avajñeyaḥ prākṛto 'pi balīyasā // (13.2)
Par.?
tatastanmatam ājñāya keśavasya puraḥsarāḥ / (14.1)
Par.?
prasasrur yojayiṣyanto rathaṃ cakragadābhṛtaḥ // (14.2)
Par.?
taṃ dīptam iva kālāgnim ākāśagam ivādhvagam / (15.1)
Par.?
candrasūryaprakāśābhyāṃ cakrābhyāṃ samalaṃkṛtam // (15.2)
Par.?
ardhacandraiśca candraiśca matsyaiḥ samṛgapakṣibhiḥ / (16.1)
Par.?
puṣpaiśca vividhaiścitraṃ maṇiratnaiśca sarvaśaḥ // (16.2)
Par.?
taruṇādityasaṃkāśaṃ bṛhantaṃ cārudarśanam / (17.1)
Par.?
maṇihemavicitrāṅgaṃ sudhvajaṃ supatākinam // (17.2)
Par.?
sūpaskaram anādhṛṣyaṃ vaiyāghraparivāraṇam / (18.1)
Par.?
yaśoghnaṃ pratyamitrāṇāṃ yadūnāṃ nandivardhanam // (18.2)
Par.?
vājibhiḥ sainyasugrīvameghapuṣpabalāhakaiḥ / (19.1)
Par.?
snātaiḥ saṃpādayāṃcakruḥ sampannaiḥ sarvasaṃpadā // (19.2)
Par.?
mahimānaṃ tu kṛṣṇasya bhūya evābhivardhayan / (20.1)
Par.?
sughoṣaḥ patagendreṇa dhvajena yuyuje rathaḥ // (20.2)
Par.?
taṃ meruśikharaprakhyaṃ meghadundubhinisvanam / (21.1)
Par.?
āruroha rathaṃ śaurir vimānam iva puṇyakṛt // (21.2)
Par.?
tataḥ sātyakim āropya prayayau puruṣottamaḥ / (22.1)
Par.?
pṛthivīṃ cāntarikṣaṃ ca rathaghoṣeṇa nādayan // (22.2)
Par.?
vyapoḍhābhraghanaḥ kālaḥ kṣaṇena samapadyata / (23.1)
Par.?
śivaścānuvavau vāyuḥ praśāntam abhavad rajaḥ // (23.2)
Par.?
pradakṣiṇānulomāśca maṅgalyā mṛgapakṣiṇaḥ / (24.1)
Par.?
prayāṇe vāsudevasya babhūvur anuyāyinaḥ // (24.2)
Par.?
maṅgalyārthapadaiḥ śabdair anvavartanta sarvaśaḥ / (25.1)
Par.?
sārasāḥ śatapatrāśca haṃsāśca madhusūdanam // (25.2) Par.?
mantrāhutimahāhomair hūyamānaśca pāvakaḥ / (26.1)
Par.?
pradakṣiṇaśikho bhūtvā vidhūmaḥ samapadyata // (26.2)
Par.?
vasiṣṭho vāmadevaśca bhūridyumno gayaḥ krathaḥ / (27.1)
Par.?
śukranāradavālmīkā marutaḥ kuśiko bhṛguḥ // (27.2)
Par.?
brahmadevarṣayaścaiva kṛṣṇaṃ yadusukhāvaham / (28.1)
Par.?
pradakṣiṇam avartanta sahitā vāsavānujam // (28.2)
Par.?
evam etair mahābhāgair maharṣigaṇasādhubhiḥ / (29.1)
Par.?
pūjitaḥ prayayau kṛṣṇaḥ kurūṇāṃ sadanaṃ prati // (29.2)
Par.?
taṃ prayāntam anuprāyāt kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ / (30.1)
Par.?
bhīmasenārjunau cobhau mādrīputrau ca pāṇḍavau // (30.2)
Par.?
cekitānaśca vikrānto dhṛṣṭaketuśca cedipaḥ / (31.1)
Par.?
drupadaḥ kāśirājaśca śikhaṇḍī ca mahārathaḥ // (31.2)
Par.?
dhṛṣṭadyumnaḥ saputraśca virāṭaḥ kekayaiḥ saha / (32.1)
Par.?
saṃsādhanārthaṃ prayayuḥ kṣatriyāḥ kṣatriyarṣabham // (32.2)
Par.?
tato 'nuvrajya govindaṃ dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ / (33.1)
Par.?
rājñāṃ sakāśe dyutimān uvācedaṃ vacastadā // (33.2)
Par.?
yo naiva kāmānna bhayānna lobhānnārthakāraṇāt / (34.1)
Par.?
anyāyam anuvarteta sthirabuddhir alolupaḥ // (34.2)
Par.?
dharmajño dhṛtimān prājñaḥ sarvabhūteṣu keśavaḥ / (35.1)
Par.?
īśvaraḥ sarvabhūtānāṃ devadevaḥ pratāpavān // (35.2)
Par.?
taṃ sarvaguṇasampannaṃ śrīvatsakṛtalakṣaṇam / (36.1)
Par.?
sampariṣvajya kaunteyaḥ saṃdeṣṭum upacakrame // (36.2)
Par.?
yā sā bālyāt prabhṛtyasmān paryavardhayatābalā / (37.1)
Par.?
upavāsatapaḥśīlā sadā svastyayane ratā // (37.2)
Par.?
devatātithipūjāsu guruśuśrūṣaṇe ratā / (38.1)
Par.?
vatsalā priyaputrā ca priyāsmākaṃ janārdana // (38.2)
Par.?
suyodhanabhayād yā no 'trāyatāmitrakarśana / (39.1)
Par.?
mahato mṛtyusaṃbādhād uttarannaur ivārṇavāt // (39.2)
Par.?
asmatkṛte ca satataṃ yayā duḥkhāni mādhava / (40.1)
Par.?
anubhūtānyaduḥkhārhā tāṃ sma pṛccher anāmayam // (40.2)
Par.?
bhṛśam āśvāsayeścaināṃ putraśokapariplutām / (41.1)
Par.?
abhivādya svajethāśca pāṇḍavān parikīrtayan // (41.2)
Par.?
ūḍhāt prabhṛti duḥkhāni śvaśurāṇām ariṃdama / (42.1)
Par.?
nikārān atadarhā ca paśyantī duḥkham aśnute // (42.2)
Par.?
api jātu sa kālaḥ syāt kṛṣṇa duḥkhaviparyayaḥ / (43.1)
Par.?
yad ahaṃ mātaraṃ kliṣṭāṃ sukhe dadhyām ariṃdama // (43.2)
Par.?
pravrajanto 'nvadhāvat sā kṛpaṇā putragṛddhinī / (44.1)
Par.?
rudatīm apahāyainām upagacchāma yad vanam // (44.2)
Par.?
na nūnaṃ mriyate duḥkhaiḥ sā cejjīvati keśava / (45.1)
Par.?
tathā putrādhibhir gāḍham ārtā hyānartasatkṛtā // (45.2)
Par.?
abhivādyā tu sā kṛṣṇa tvayā madvacanād vibho / (46.1)
Par.?
dhṛtarāṣṭraśca kauravyo rājānaśca vayo'dhikāḥ // (46.2)
Par.?
bhīṣmaṃ droṇaṃ kṛpaṃ caiva mahārājaṃ ca bāhlikam / (47.1)
Par.?
drauṇiṃ ca somadattaṃ ca sarvāṃśca bharatān pṛthak // (47.2)
Par.?
viduraṃ ca mahāprājñaṃ kurūṇāṃ mantradhāriṇam / (48.1)
Par.?
agādhabuddhiṃ dharmajñaṃ svajethā madhusūdana // (48.2)
Par.?
ityuktvā keśavaṃ tatra rājamadhye yudhiṣṭhiraḥ / (49.1)
Par.?
anujñāto nivavṛte kṛṣṇaṃ kṛtvā pradakṣiṇam // (49.2)
Par.?
vrajann eva tu bībhatsuḥ sakhāyaṃ puruṣarṣabham / (50.1)
Par.?
abravīt paravīraghnaṃ dāśārham aparājitam // (50.2)
Par.?
yad asmākaṃ vibho vṛttaṃ purā vai mantraniścaye / (51.1)
Par.?
ardharājyasya govinda viditaṃ sarvarājasu // (51.2)
Par.?
tacced dadyād asaṅgena satkṛtyānavamanya ca / (52.1)
Par.?
priyaṃ me syānmahābāho mucyeranmahato bhayāt // (52.2)
Par.?
ataśced anyathā kartā dhārtarāṣṭro 'nupāyavit / (53.1)
Par.?
antaṃ nūnaṃ kariṣyāmi kṣatriyāṇāṃ janārdana // (53.2)
Par.?
evam ukte pāṇḍavena paryahṛṣyad vṛkodaraḥ / (54.1)
Par.?
muhur muhuḥ krodhavaśāt prāvepata ca pāṇḍavaḥ // (54.2)
Par.?
vepamānaśca kaunteyaḥ prākrośanmahato ravān / (55.1)
Par.?
dhanaṃjayavacaḥ śrutvā harṣotsiktamanā bhṛśam // (55.2)
Par.?
tasya taṃ ninadaṃ śrutvā samprāvepanta dhanvinaḥ / (56.1)
Par.?
vāhanāni ca sarvāṇi śakṛnmūtraṃ prasusruvuḥ // (56.2)
Par.?
ityuktvā keśavaṃ tatra tathā coktvā viniścayam / (57.1)
Par.?
anujñāto nivavṛte pariṣvajya janārdanam // (57.2)
Par.?
teṣu rājasu sarveṣu nivṛtteṣu janārdanaḥ / (58.1)
Par.?
tūrṇam abhyapataddhṛṣṭaḥ sainyasugrīvavāhanaḥ // (58.2)
Par.?
te hayā vāsudevasya dārukeṇa pracoditāḥ / (59.1)
Par.?
panthānam ācemur iva grasamānā ivāmbaram // (59.2)
Par.?
athāpaśyanmahābāhur ṛṣīn adhvani keśavaḥ / (60.1)
Par.?
brāhmyā śriyā dīpyamānān sthitān ubhayataḥ pathi // (60.2)
Par.?
so 'vatīrya rathāt tūrṇam abhivādya janārdanaḥ / (61.1)
Par.?
yathāvat tān ṛṣīn sarvān abhyabhāṣata pūjayan // (61.2)
Par.?
kaccil lokeṣu kuśalaṃ kaccid dharmaḥ svanuṣṭhitaḥ / (62.1)
Par.?
brāhmaṇānāṃ trayo varṇāḥ kaccit tiṣṭhanti śāsane // (62.2)
Par.?
tebhyaḥ prayujya tāṃ pūjāṃ provāca madhusūdanaḥ / (63.1)
Par.?
bhagavantaḥ kva saṃsiddhāḥ kā vīthī bhavatām iha // (63.2)
Par.?
kiṃ vā bhagavatāṃ kāryam ahaṃ kiṃ karavāṇi vaḥ / (64.1)
Par.?
kenārthenopasaṃprāptā bhagavanto mahītalam // (64.2)
Par.?
tam abravījjāmadagnya upetya madhusūdanam / (65.1)
Par.?
pariṣvajya ca govindaṃ purā sucarite sakhā // (65.2)
Par.?
devarṣayaḥ puṇyakṛto brāhmaṇāśca bahuśrutāḥ / (66.1)
Par.?
rājarṣayaśca dāśārha mānayantastapasvinaḥ // (66.2)
Par.?
devāsurasya draṣṭāraḥ purāṇasya mahādyute / (67.1)
Par.?
sametaṃ pārthivaṃ kṣatraṃ didṛkṣantaśca sarvataḥ // (67.2)
Par.?
sabhāsadaśca rājānastvāṃ ca satyaṃ janārdana / (68.1)
Par.?
etanmahat prekṣaṇīyaṃ draṣṭuṃ gacchāma keśava // (68.2)
Par.?
dharmārthasahitā vācaḥ śrotum icchāma mādhava / (69.1)
Par.?
tvayocyamānāḥ kuruṣu rājamadhye paraṃtapa // (69.2)
Par.?
bhīṣmadroṇādayaścaiva viduraśca mahāmatiḥ / (70.1)
Par.?
tvaṃ ca yādavaśārdūla sabhāyāṃ vai sameṣyatha // (70.2)
Par.?
tava vākyāni divyāni tatra teṣāṃ ca mādhava / (71.1)
Par.?
śrotum icchāma govinda satyāni ca śubhāni ca // (71.2)
Par.?
āpṛṣṭo 'si mahābāho punar drakṣyāmahe vayam / (72.1)
Par.?
yāhyavighnena vai vīra drakṣyāmastvāṃ sabhāgatam // (72.2)
Par.?
Duration=0.24794697761536 secs.