UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 6278
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
parāśara uvāca / (1.1)
Par.?
eṣa dharmavidhistāta gṛhasthasya prakīrtitaḥ / (1.2)
Par.?
tapovidhiṃ tu vakṣyāmi tanme nigadataḥ śṛṇu // (1.3)
Par.?
prāyeṇa hi gṛhasthasya mamatvaṃ nāma jāyate / (2.1)
Par.?
saṅgāgataṃ naraśreṣṭha bhāvaistāmasarājasaiḥ // (2.2)
Par.?
gṛhāṇyāśritya gāvaśca kṣetrāṇi ca dhanāni ca / (3.1)
Par.?
dārāḥ putrāśca bhṛtyāśca bhavantīha narasya vai // (3.2)
Par.?
evaṃ tasya pravṛttasya nityam evānupaśyataḥ / (4.1)
Par.?
rāgadveṣau vivardhete hyanityatvam apaśyataḥ // (4.2)
Par.?
rāgadveṣābhibhūtaṃ ca naraṃ dravyavaśānugam / (5.1)
Par.?
mohajātā ratir nāma samupaiti narādhipa // (5.2)
Par.?
kṛtārtho bhogato bhūtvā sa vai ratiparāyaṇaḥ / (6.1)
Par.?
lābhaṃ grāmyasukhād anyaṃ ratito nānupaśyati // (6.2)
Par.?
tato lobhābhibhūtātmā saṅgād vardhayate janam / (7.1)
Par.?
puṣṭyarthaṃ caiva tasyeha janasyārthaṃ cikīrṣati // (7.2)
Par.?
sa jānann api cākāryam arthārthaṃ sevate naraḥ / (8.1)
Par.?
bālasnehaparītātmā tatkṣayāccānutapyate // (8.2)
Par.?
tato mānena sampanno rakṣann ātmaparājayam / (9.1)
Par.?
karoti yena bhogī syām iti tasmād vinaśyati // (9.2)
Par.?
tapo hi buddhiyuktānāṃ śāśvataṃ brahmadarśanam / (10.1)
Par.?
anvicchatāṃ śubhaṃ karma narāṇāṃ tyajatāṃ sukham // (10.2)
Par.?
snehāyatananāśācca dhananāśācca pārthiva / (11.1)
Par.?
ādhivyādhipratāpācca nirvedam upagacchati // (11.2)
Par.?
nirvedād ātmasaṃbodhaḥ saṃbodhācchāstradarśanam / (12.1)
Par.?
śāstrārthadarśanād rājaṃstapa evānupaśyati // (12.2)
Par.?
durlabho hi manuṣyendra naraḥ pratyavamarśavān / (13.1)
Par.?
yo vai priyasukhe kṣīṇe tapaḥ kartuṃ vyavasyati // (13.2)
Par.?
tapaḥ sarvagataṃ tāta hīnasyāpi vidhīyate / (14.1)
Par.?
jitendriyasya dāntasya svargamārgapradeśakam // (14.2)
Par.?
prajāpatiḥ prajāḥ pūrvam asṛjat tapasā vibhuḥ / (15.1)
Par.?
kvacit kvacid vrataparo vratānyāsthāya pārthiva // (15.2)
Par.?
ādityā vasavo rudrāstathaivāgnyaśvimārutāḥ / (16.1)
Par.?
viśvedevāstathā sādhyāḥ pitaro 'tha marudgaṇāḥ // (16.2)
Par.?
yakṣarākṣasagandharvāḥ siddhāścānye divaukasaḥ / (17.1)
Par.?
saṃsiddhāstapasā tāta ye cānye svargavāsinaḥ // (17.2)
Par.?
ye cādau brahmaṇā sṛṣṭā brāhmaṇāstapasā purā / (18.1)
Par.?
te bhāvayantaḥ pṛthivīṃ vicaranti divaṃ tathā // (18.2)
Par.?
martyaloke ca rājāno ye cānye gṛhamedhinaḥ / (19.1)
Par.?
mahākuleṣu dṛśyante tat sarvaṃ tapasaḥ phalam // (19.2)
Par.?
kauśikāni ca vastrāṇi śubhānyābharaṇāni ca / (20.1)
Par.?
vāhanāsanayānāni sarvaṃ tat tapasaḥ phalam // (20.2) Par.?
mano'nukūlāḥ pramadā rūpavatyaḥ sahasraśaḥ / (21.1)
Par.?
vāsaḥ prāsādapṛṣṭhe ca tat sarvaṃ tapasaḥ phalam // (21.2)
Par.?
śayanāni ca mukhyāni bhojyāni vividhāni ca / (22.1)
Par.?
abhipretāni sarvāṇi bhavanti kṛtakarmaṇām // (22.2)
Par.?
nāprāpyaṃ tapasā kiṃcit trailokye 'smin paraṃtapa / (23.1)
Par.?
upabhogaparityāgaḥ phalānyakṛtakarmaṇām // (23.2)
Par.?
sukhito duḥkhito vāpi naro lobhaṃ parityajet / (24.1)
Par.?
avekṣya manasā śāstraṃ buddhyā ca nṛpasattama // (24.2)
Par.?
asaṃtoṣo 'sukhāyaiva lobhād indriyavibhramaḥ / (25.1)
Par.?
tato 'sya naśyati prajñā vidyevābhyāsavarjitā // (25.2)
Par.?
naṣṭaprajño yadā bhavati tadā nyāyaṃ na paśyati / (26.1)
Par.?
tasmāt sukhakṣaye prāpte pumān ugraṃ tapaścaret // (26.2)
Par.?
yad iṣṭaṃ tat sukhaṃ prāhur dveṣyaṃ duḥkham ihocyate / (27.1)
Par.?
kṛtākṛtasya tapasaḥ phalaṃ paśyasva yādṛśam // (27.2)
Par.?
nityaṃ bhadrāṇi paśyanti viṣayāṃścopabhuñjate / (28.1)
Par.?
prākāśyaṃ caiva gacchanti kṛtvā niṣkalmaṣaṃ tapaḥ // (28.2)
Par.?
apriyāṇyavamānāṃśca duḥkhaṃ bahuvidhātmakam / (29.1)
Par.?
phalārthī satpathatyaktaḥ prāpnoti viṣayātmakam // (29.2)
Par.?
dharme tapasi dāne ca vicikitsāsya jāyate / (30.1)
Par.?
sa kṛtvā pāpakānyeva nirayaṃ pratipadyate // (30.2)
Par.?
sukhe tu vartamāno vai duḥkhe vāpi narottama / (31.1)
Par.?
svavṛttād yo na calati śāstracakṣuḥ sa mānavaḥ // (31.2)
Par.?
iṣuprapātamātraṃ hi sparśayoge ratiḥ smṛtā / (32.1)
Par.?
rasane darśane ghrāṇe śravaṇe ca viśāṃ pate // (32.2)
Par.?
tato 'sya jāyate tīvrā vedanā tatkṣayāt punaḥ / (33.1)
Par.?
budhā yena praśaṃsanti mokṣaṃ sukham anuttamam // (33.2)
Par.?
tataḥ phalārthaṃ carati bhavanti jyāyaso guṇāḥ / (34.1)
Par.?
dharmavṛttyā ca satataṃ kāmārthābhyāṃ na hīyate // (34.2)
Par.?
aprayatnāgatāḥ sevyā gṛhasthair viṣayāḥ sadā / (35.1)
Par.?
prayatnenopagamyaśca svadharma iti me matiḥ // (35.2)
Par.?
mānināṃ kulajātānāṃ nityaṃ śāstrārthacakṣuṣām / (36.1)
Par.?
dharmakriyāviyuktānām aśaktyā saṃvṛtātmanām // (36.2)
Par.?
kriyamāṇaṃ yadā karma nāśaṃ gacchati mānuṣam / (37.1)
Par.?
teṣāṃ nānyad ṛte loke tapasaḥ karma vidyate // (37.2)
Par.?
sarvātmanā tu kurvīta gṛhasthaḥ karmaniścayam / (38.1)
Par.?
dākṣyeṇa havyakavyārthaṃ svadharmaṃ vicarennṛpa // (38.2)
Par.?
yathā nadīnadāḥ sarve sāgare yānti saṃsthitim / (39.1)
Par.?
evam āśramiṇaḥ sarve gṛhasthe yānti saṃsthitim // (39.2)
Par.?
Duration=0.18345093727112 secs.