UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 3901
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
yudhiṣṭhira uvāca / (1.1)
Par.?
śrutā me vividhā dharmāḥ saṃhārāstvatprasādataḥ / (1.2)
Par.?
kṛtā devena sarveṇa ye ca dṛṣṭāstvayānagha // (1.3)
Par.?
sāmprataṃ śrotumicchāmi prabhāvaṃ śārṅgadhanvanaḥ / (2.1)
Par.?
tvayānubhūtaṃ viprendra tanme tvaṃ vaktumarhasi // (2.2)
Par.?
śrīmārkaṇḍeya uvāca / (3.1)
Par.?
ataḥ paraṃ pravakṣyāmi prajāsaṃhāralakṣaṇam / (3.2)
Par.?
yaccihnaṃ dṛśyate tatra yathā kalpo vidhīyate // (3.3)
Par.?
ulkāpātāḥ sanirghātā bhūmikampastathaiva ca / (4.1)
Par.?
patate pāṃśuvarṣaṃ ca nirghoṣaścaiva dāruṇaḥ // (4.2)
Par.?
yakṣakinnaragandharvāḥ piśācoragarākṣasāḥ / (5.1)
Par.?
sarve te pralayaṃ yānti yugānte samupasthite // (5.2)
Par.?
parvatāḥ sāgarā nadyaḥ sarāṃsi vividhāni ca / (6.1)
Par.?
vṛkṣāḥ śeṣaṃ samāyānti vallījātaṃ tṛṇāni ca // (6.2)
Par.?
evaṃ hi vyākulībhūte sarvauṣadhijalojjhite / (7.1)
Par.?
kāṣṭhabhūte tu saṃjāte trailokye sacarācare // (7.2)
Par.?
yāvatpaśyāmi madhyāhne snānakāla upasthite / (8.1)
Par.?
trailokyaṃ jvalanākāraṃ durnirīkṣaṃ durāsadam // (8.2)
Par.?
dvau sūryau pūrvatastāta paścimottarayostathā / (9.1)
Par.?
tathaiva dakṣiṇe dvau ca sūryau dṛṣṭau pratāpinau // (9.2)
Par.?
dvau sūryau nāgalokasthau madhye dvau gaganasya ca / (10.1)
Par.?
ityete dvādaśādityāstapante sarvato diśam // (10.2)
Par.?
pṛthivīmadahansarvāṃ saśailavanakānanām / (11.1)
Par.?
nādagdhaṃ dṛśyate kiṃcidṛte revāṃ ca māṃ tathā // (11.2)
Par.?
pṛthivyāṃ dahyamānāyāṃ havirgandhaśca jāyate / (12.1)
Par.?
tato me śuṣyate gātraṃ tṛṣāpyevaṃ durāsadā // (12.2)
Par.?
na hi vindāmi pānīyaṃ śoṣitaṃ ca divākaraiḥ / (13.1)
Par.?
yāvatkamaṇḍaluṃ vīkṣe śuṣkaṃ tatrāpi tajjalam // (13.2)
Par.?
tato 'haṃ śokasaṃtapto viśeṣātkṣuttṛṣārditaḥ / (14.1)
Par.?
utpapāta kṣiterūrdhvaṃ paśyamāno divaṃ prati // (14.2)
Par.?
tāvatpaśyāmi gagane gṛhaṃ śṛṅgārabhūṣitam / (15.1)
Par.?
tatastajjñātukāmo 'haṃ prasthito rājasattama // (15.2)
Par.?
prākāreṇa vicitreṇa kapāṭārgalabhūṣitam / (16.1)
Par.?
vicitraśikharopetaṃ dvāradeśamupāgataḥ // (16.2)
Par.?
ṣaḍaśītisahasrāṇi yojanānāṃ samucchraye / (17.1)
Par.?
tadardhaṃ tu pṛthaktvena kāñcanaṃ ratnabhūṣitam // (17.2)
Par.?
tatra madhye parāṃ śayyāṃ paśyāmi nṛpasattama / (18.1)
Par.?
śayyopari śayānaṃ tu puruṣaṃ divyamūrdhajam // (18.2)
Par.?
vikuñcitāgrakeśāntaṃ samastaṃ yojanāyatam / (19.1)
Par.?
mukuṭena vicitreṇa dīptikāntena śobhitam // (19.2)
Par.?
śyāmaṃ kamalapatrābhaṃ suprabhaṃ ca sunāsikam / (20.1)
Par.?
siṃhāsyamāyatabhujaṃ gallaśmaśruvarāṅkitam // (20.2)
Par.?
trivalībhaṅgasubhagaṃ karṇakuṇḍalabhūṣitam / (21.1)
Par.?
viśālābhaṃ supīnāṅgaṃ pārśvasvāvartabhūṣitam // (21.2)
Par.?
śobhitaṃ kaṭibhāgena vibhaktaṃ jānujaṅghayoḥ / (22.1)
Par.?
padmāṅkitatalaṃ devam ātāmrasunakhāṅgulim // (22.2)
Par.?
meghanādasugambhīraṃ sarvāvayavasundaram / (23.1)
Par.?
śayyāmadhyagataṃ devamapaśyaṃ puruṣottamam // (23.2)
Par.?
śaṅkhacakragadāpāṇiṃ śayānaṃ dakṣiṇena tu / (24.1)
Par.?
akṣasūtrodyatakaraṃ sūryāyutasamaprabham // (24.2)
Par.?
taṃ dṛṣṭvā bhaktimāndevaṃ stotukāmo vyavasthitaḥ / (25.1)
Par.?
jayeśa jaya vāgīśa jaya divyāṅgabhūṣaṇa // (25.2)
Par.?
jaya devapate śrīmansākṣādbrahma sanātana / (26.1)
Par.?
tava lokāḥ śarīrasthāstvaṃ gatiḥ parameśvara // (26.2)
Par.?
tvadādhārā hi deveśa sarve lokā vyavasthitāḥ / (27.1)
Par.?
tvaṃ śreṣṭhaḥ sarvasattvānāṃ tvaṃ kartā dharaṇīdharaḥ // (27.2)
Par.?
tvaṃ hautram agnihotrāṇāṃ sūtramantrastvameva ca / (28.1)
Par.?
gokarṇaṃ bhadrakarṇaṃ ca tvaṃ ca māheśvaraṃ padam // (28.2)
Par.?
tvaṃ kīrtiḥ sarvakīrtīnāṃ dainyapāpapraṇāśinī / (29.1)
Par.?
tvaṃ naimiṣaṃ kurukṣetraṃ tvaṃ ca viṣṇupadaṃ param // (29.2)
Par.?
tvayā tu līlayā deva padākrāntā ca medinī / (30.1)
Par.?
tvayā baddho balirdeva tvayendrasya padaṃ kṛtam // (30.2)
Par.?
tvaṃ kalirdvāparaṃ deva tretā kṛtayugaṃ tathā / (31.1)
Par.?
pralambadamanaśca tvaṃ sraṣṭā tvaṃ ca vināśakṛt // (31.2)
Par.?
tvayā vai dhāryate lokāstvaṃ kālaḥ sarvasaṃkṣayaḥ / (32.1)
Par.?
tvayā hi deva sṛṣṭāstāḥ sarvā vai devayonayaḥ // (32.2)
Par.?
tvaṃ panthāḥ sarvalokānāṃ tvaṃ ca mokṣaḥ parā gatiḥ / (33.1)
Par.?
brahmā tvadudbhavo devo rajorūpaḥ sanātanaḥ / (33.2)
Par.?
rudraḥ krodhodbhavo 'pyevaṃ tvaṃ ca sattve vyavasthitaḥ // (33.3)
Par.?
etaccarācaraṃ deva krīḍanārthaṃ tvayā kṛtam / (34.1)
Par.?
evaṃ saṃtaptadehena stuto devo mayā prabhuḥ // (34.2)
Par.?
bhaktyā paramayā rājansarvabhūtapatiḥ prabhuḥ / (35.1)
Par.?
stuvanvai tatra paśyāmi vāripūrṇāṃstato ghaṭān // (35.2)
Par.?
tato mayā vismṛtā yā tṛṣā sā vardhitā punaḥ / (36.1) Par.?
upāsarpaṃ tatastasya pārśvaṃ vai puruṣasya hi // (36.2)
Par.?
pānīyaṃ pātukāmena cintitaṃ ca mayā punaḥ / (37.1)
Par.?
nāpaśyata hi māṃ caiṣa supto 'pi na ca budhyate // (37.2)
Par.?
yastu pāpena saṃmūḍhaḥ sukhaṃ suptaṃ prabodhayet / (38.1)
Par.?
jāyate tasya pāpasya brahmahatyāphalaṃ mahat // (38.2)
Par.?
evaṃ saṃcintyamāne tu dvitīyo hyāgataḥ pumān / (39.1)
Par.?
nekṣate jalpate kiṃcidvāmaskandhe
mṛgājinī // (39.2)
Par.?
jaṭī kamaṇḍaludharo daṇḍī mekhalayā vṛtaḥ / (40.1)
Par.?
bhasmonmṛditasarvāṅgo mahātejāstrilocanaḥ // (40.2)
Par.?
yāvat taṃ stotukāmo 'ham apaśyaṃ svacchacakṣuṣā / (41.1)
Par.?
tāvat sarvāṅgasambhūtyāmahatyā rūpasampadā // (41.2)
Par.?
apaśyaṃ saṃvṛtāṃ nārīṃ sarvābharaṇabhūṣitām / (42.1)
Par.?
dṛṣṭvā tāṃ patito bhūmau jayasveti bruvaṃstataḥ // (42.2)
Par.?
jaya rudrāṅgasambhūte jayavāhini sanātani / (43.1)
Par.?
jaya kaumāri māhendri vaiṣṇavī vāruṇī tathā // (43.2)
Par.?
jaya kauberi sāvitri jaya dhātri varānane / (44.1)
Par.?
tṛṣṇayā taptade hasya rakṣāṃ kuru carācare // (44.2)
Par.?
śrīdevyuvāca / (45.1)
Par.?
prasannā vipraśārdūla tava vākyaiḥ suśobhanaiḥ / (45.2)
Par.?
vartate mānase yatte mayā jñātaṃ dvijottama // (45.3)
Par.?
śṛṇu vipra mamāpyasti vratametatsudāruṇam / (46.1)
Par.?
strīlaghutvānmayārabdhaṃ duṣkaraṃ mandamedhayā // (46.2)
Par.?
yadi bhāvī ca me putro dharmiṣṭho lokaviśrutaḥ / (47.1)
Par.?
viprasya tu stanaṃ dattvā paścāddāsyāmi bālake // (47.2)
Par.?
sa me putraḥ samutpanno yathokto me mahāmune / (48.1)
Par.?
stanaṃ piba tvaṃ viprendra yadi jīvitumicchasi // (48.2)
Par.?
śrīmārkaṇḍeya uvāca / (49.1)
Par.?
akāryametadviprāṇāṃ yastvimaṃ pibate stanam / (49.2)
Par.?
punaścaivopanayanaṃ vratasiddhiṃ na gacchati // (49.3)
Par.?
brāhmaṇatvaṃ tribhirlokairdurlabhaṃ padmalocane / (50.1)
Par.?
saṃskāraiḥ saṃskṛto vipro yaiśca jāyeta tacchṛṇu // (50.2)
Par.?
prathamaṃ caiva nārīṣu saṃskārair
bījavāpatam / (51.1)
Par.?
bījaprakṣepaṇādeva bījakṣepaḥ sa ucyate // (51.2)
Par.?
tadante ca mahābhāge garbhādhānaṃ dvitīyakam / (52.1)
Par.?
puṃsavanaṃ tṛtīyaṃ tu sīmantaṃ ca caturthakam // (52.2)
Par.?
pañcamaṃ jātakarma syānnāma vai ṣaṣṭhamucyate / (53.1)
Par.?
niṣkrāmaḥ saptamaścaiva hyannaprāśanamaṣṭamam // (53.2)
Par.?
navamaṃ vai cūḍakarma daśamaṃ mauñjibandhanam / (54.1)
Par.?
aiṣikaṃ dārvikaṃ caiva saumikaṃ bhaumikaṃ tathā // (54.2)
Par.?
patnīsaṃyojanaṃ cānyaddaivakarma tataḥ param / (55.1)
Par.?
mānuṣyaṃ pitṛkarma syāddaśamāṣṭāsu śobhane // (55.2)
Par.?
bhūtaṃ bhavyaṃ tatheṣṭaṃ ca pārvaṇaṃ ca tataḥ param // (56.1)
Par.?
śrāddhaṃ śrāvaṇyāmāgrayaṇaṃ ca caitrāśvayujyāṃ daśapaurṇamāsyām / (57.1)
Par.?
nirūḍhapaśusavanasautrāmaṇyagniṣṭomātyagniṣṭomāḥ // (57.2)
Par.?
ṣoḍaṣīvājapeyātirātrāptoryāmodaśavājapeyāḥ / (58.1)
Par.?
sarvabhūteṣu kṣāntiranasūyā śaucamaṅgalam akārpaṇyam aspṛheti // (58.2)
Par.?
ebhir aṣṭacatvāriṃśadbhiḥ saṃskāraiḥ saṃkṛto brāhmaṇo bhavati // (59.1)
Par.?
evaṃ jñātvā mahābhāge na tu māṃ pātumarhasi / (60.1)
Par.?
śiśupeyaṃ stanaṃ bhadre kathaṃ vai madvidhaḥ pibet // (60.2)
Par.?
mamaitadvacanaṃ śrutvā nārī vacanamabravīt // (61.1)
Par.?
yadi tvaṃ na pibeḥ stanyaṃ payo bālo mariṣyati / (62.1)
Par.?
śrūyate triṣu lokeṣu vedeṣu ca smṛtiṣvapi / (62.2)
Par.?
mucyate sarvapāpebhyo bhrūṇahatyā na muñcati // (62.3)
Par.?
bhavitrī tava hatyā ca mahābhāgavataḥ punaḥ / (63.1)
Par.?
janmāni ca śatānyaṣṭau kliśyate bhrūṇahatyayā // (63.2)
Par.?
mṛtaḥ śunatvaṃ cāpnoti varṣāṇāṃ tu śatatrayam / (64.1)
Par.?
tatastasya kṣaye jāte kākayoniṃ vrajetpunaḥ // (64.2)
Par.?
tatrāpi ca śatānyaṣṭau kliśyate pāpakarmaṇi / (65.1)
Par.?
varāho daśa janmāni tadante jāyate kṛmiḥ // (65.2)
Par.?
tataścārohiṇīṃ prāpya gogajāśvanṛjanmabhāk / (66.1)
Par.?
śrūyate śrutiśāstreṣu vedeṣu ca paraṃtapa // (66.2)
Par.?
sarvapāpādhikaṃ pāpaṃ bālahatyā dvijottama / (67.1)
Par.?
bālahatyāyuto vipraḥ pacyate narake dhruvam // (67.2)
Par.?
varṣāṇi ca śatānyaṣṭau prāpnoti yamayātanām / (68.1)
Par.?
tasmādalpataro doṣaḥ pibato me stanaṃ tava // (68.2)
Par.?
tathaivāpibataḥ pāpaṃ jāyate bahuvarṣikam / (69.1)
Par.?
kṣudhātṛṣāvirāmaste puṇyaṃ ca pibataḥ stanam // (69.2)
Par.?
ato na cetaḥ saṃdigdhaṃ kartavyamiha karhicit / (70.1)
Par.?
ehi vipra yathākāmaṃ bālārthe piba me stanam // (70.2)
Par.?
tato 'haṃ vacanaṃ śrutvā stanaṃ pātuṃ samudyataḥ / (71.1)
Par.?
na ca tṛptiṃ vijānāmi pibataḥ stanamuttamam // (71.2)
Par.?
triṃśadvarṣasahasrāṇi bhārataivaṃ śatāni ca / (72.1)
Par.?
tataḥ prabuddhotsaṅge 'haṃ māyānidrāvimohitaḥ // (72.2)
Par.?
nidrāvigatamoho 'haṃ yāvatpaśyāmi pāṇḍava / (73.1)
Par.?
tāvatsuptaṃ na paśyāmi na ca taṃ bālakaṃ vibho // (73.2)
Par.?
caturastāṃśca vai kumbhān paśyāmi tatra bhārata / (74.1)
Par.?
na ca paśyāmi tāṃ devīṃ gatā vai kutracicca te // (74.2)
Par.?
evaṃ vimṛśyamānasya cintayānasya tiṣṭhataḥ / (75.1)
Par.?
īṣaddhasitayā vācā devī vacanamabravīt // (75.2)
Par.?
śrīdevyuvāca / (76.1)
Par.?
kṛṣṇaḥ sa puruṣaḥ supto dvitīyo 'pyāgato haraḥ / (76.2)
Par.?
ye catvāraśca te kumbhāḥ samudrāste dvijottama // (76.3)
Par.?
yaśca bālastvayā dṛṣṭo brāhmā lokapitāmahaḥ / (77.1)
Par.?
ahaṃ ca pṛthivī jñeyā saptadvīpā sarvatā // (77.2)
Par.?
yā gatā tvāṃ parityajya bhūtale supratiṣṭhitā / (78.1)
Par.?
imāṃ ca prekṣase vipra narmadāṃ saritāṃ varām // (78.2)
Par.?
sarvasattvopakārāya bṛhate puṇyalakṣaṇā / (79.1)
Par.?
revānadī tu vikhyātā na mṛtā tena narmadā // (79.2)
Par.?
evaṃ jñātvā śamaṃ gaccha svastho bhava mahāmune / (80.1)
Par.?
ityuktvā māṃ tadā devī tatraivāntaradhīyata // (80.2)
Par.?
evaṃ hi śete bhagavānsattvasthaḥ pralaye sadā / (81.1)
Par.?
sattvarūpo mahādevo yadādhāre jagatsthitam // (81.2)
Par.?
evaṃ mayānubhūtaṃ tu dṛṣṭamāścaryamuttamam / (82.1)
Par.?
sarvapāpaharaṃ puṇyaṃ kathitaṃ te narottama // (82.2)
Par.?
viṣṇoścaritamityuktaṃ yattvayā paripṛcchitam / (83.1)
Par.?
bhūya eva mahābāho kimanyacchrotumicchasi // (83.2)
Par.?
iti śrīskānde mahāpurāṇa ekāśītisāhasryāṃ saṃhitāyāṃ pañcama āvantyakhaṇḍe revākhaṇḍe vārāhakalpavṛttāntavarṇanaṃ nāma viṃśo 'dhyāyaḥ // (84.1)
Par.?
Duration=0.31133699417114 secs.