Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): Kaṃsa, Mahābhārata

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 11055
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
śrīrājovāca / (1.1) Par.?
kathito vaṃśavistāro bhavatā somasūryayoḥ / (1.2) Par.?
rājñāṃ cobhayavaṃśyānāṃ caritaṃ paramādbhutam // (1.3) Par.?
yadośca dharmaśīlasya nitarāṃ munisattama / (2.1) Par.?
tatrāṃśenāvatīrṇasya viṣṇorvīryāṇi śaṃsa naḥ // (2.2) Par.?
avatīrya yadorvaṃśe bhagavānbhūtabhāvanaḥ / (3.1) Par.?
kṛtavānyāni viśvātmā tāni no vada vistarāt // (3.2) Par.?
nivṛttatarṣairupagīyamānād bhavauṣadhācchrotramano'bhirāmāt / (4.1) Par.?
ka uttamaślokaguṇānuvādātpumānvirajyeta vinā paśughnāt // (4.2) Par.?
pitāmahā me samare 'marañjayair devavratādyātirathaistimiṅgilaiḥ / (5.1) Par.?
duratyayaṃ kauravasainyasāgaraṃ kṛtvātaranvatsapadaṃ sma yatplavāḥ // (5.2) Par.?
drauṇyastravipluṣṭamidaṃ madaṅgaṃ santānabījaṃ kurupāṇḍavānām / (6.1) Par.?
jugopa kukṣiṃ gata āttacakro mātuśca me yaḥ śaraṇaṃ gatāyāḥ // (6.2) Par.?
vīryāṇi tasyākhiladehabhājāmantarbahiḥ pūruṣakālarūpaiḥ / (7.1) Par.?
prayacchato mṛtyumutāmṛtaṃ ca māyāmanuṣyasya vadasva vidvan // (7.2) Par.?
rohiṇyāstanayaḥ prokto rāmaḥ saṅkarṣaṇastvayā / (8.1) Par.?
devakyā garbhasambandhaḥ kuto dehāntaraṃ vinā // (8.2) Par.?
kasmānmukundo bhagavānpiturgehādvrajaṃ gataḥ / (9.1) Par.?
kva vāsaṃ jñātibhiḥ sārdhaṃ kṛtavānsātvatāṃ patiḥ // (9.2) Par.?
vraje vasankimakaronmadhupuryāṃ ca keśavaḥ / (10.1) Par.?
bhrātaraṃ cāvadhītkaṃsaṃ māturaddhātadarhaṇam // (10.2) Par.?
dehaṃ mānuṣamāśritya kati varṣāṇi vṛṣṇibhiḥ / (11.1) Par.?
yadupuryāṃ sahāvātsīt patnyaḥ katyabhavanprabhoḥ // (11.2) Par.?
etadanyacca sarvaṃ me mune kṛṣṇaviceṣṭitam / (12.1) Par.?
vaktumarhasi sarvajña śraddadhānāya vistṛtam // (12.2) Par.?
naiṣātiduḥsahā kṣunmāṃ tyaktodamapi bādhate / (13.1) Par.?
pibantaṃ tvanmukhāmbhojacyutaṃ harikathāmṛtam // (13.2) Par.?
sūta uvāca / (14.1) Par.?
evaṃ niśamya bhṛgunandana sādhuvādaṃ vaiyāsakiḥ sa bhagavānatha viṣṇurātam / (14.2) Par.?
pratyarcya kṛṣṇacaritaṃ kalikalmaṣaghnaṃ vyāhartumārabhata bhāgavatapradhānaḥ // (14.3) Par.?
śrīśuka uvāca / (15.1) Par.?
samyagvyavasitā buddhistava rājarṣisattama / (15.2) Par.?
vāsudevakathāyāṃ te yaj jātā naiṣṭhikī ratiḥ // (15.3) Par.?
vāsudevakathāpraśnaḥ puruṣāṃstrīnpunāti hi / (16.1) Par.?
vaktāraṃ pracchakaṃ śrotṝṃstatpādasalilaṃ yathā // (16.2) Par.?
bhūmirdṛptanṛpavyājadaityānīkaśatāyutaiḥ / (17.1) Par.?
ākrāntā bhūribhāreṇa brahmāṇaṃ śaraṇaṃ yayau // (17.2) Par.?
gaurbhūtvāśrumukhī khinnā krandantī karuṇaṃ vibhoḥ / (18.1) Par.?
upasthitāntike tasmai vyasanaṃ samavocata // (18.2) Par.?
brahmā tadupadhāryātha saha devaistayā saha / (19.1) Par.?
jagāma satrinayanastīraṃ kṣīrapayonidheḥ // (19.2) Par.?
tatra gatvā jagannāthaṃ devadevaṃ vṛṣākapim / (20.1) Par.?
puruṣaṃ puruṣasūktena upatasthe samāhitaḥ // (20.2) Par.?
giraṃ samādhau gagane samīritāṃ niśamya vedhāstridaśānuvāca ha / (21.1) Par.?
gāṃ pauruṣīṃ me śṛṇutāmarāḥ punarvidhīyatāmāśu tathaiva mā ciram // (21.2) Par.?
puraiva puṃsāvadhṛto dharājvaro bhavadbhiraṃśair yaduṣūpajanyatām / (22.1) Par.?
sa yāvadurvyā bharamīśvareśvaraḥ svakālaśaktyā kṣapayaṃścaredbhuvi // (22.2) Par.?
vasudevagṛhe sākṣādbhagavānpuruṣaḥ paraḥ / (23.1) Par.?
janiṣyate tatpriyārthaṃ saṃbhavantu surastriyaḥ // (23.2) Par.?
vāsudevakalānantaḥ sahasravadanaḥ svarāṭ / (24.1) Par.?
agrato bhavitā devo hareḥ priyacikīrṣayā // (24.2) Par.?
viṣṇormāyā bhagavatī yayā saṃmohitaṃ jagat / (25.1) Par.?
ādiṣṭā prabhuṇāṃśena kāryārthe sambhaviṣyati // (25.2) Par.?
śrīśuka uvāca / (26.1) Par.?
ityādiśyāmaragaṇānprajāpatipatirvibhuḥ / (26.2) Par.?
āśvāsya ca mahīṃ gīrbhiḥ svadhāma paramaṃ yayau // (26.3) Par.?
śūraseno yadupatirmathurāmāvasanpurīm / (27.1) Par.?
māthurāñchūrasenāṃśca viṣayānbubhuje purā // (27.2) Par.?
rājadhānī tataḥ sābhūtsarvayādavabhūbhujām / (28.1) Par.?
mathurā bhagavānyatra nityaṃ saṃnihito hariḥ // (28.2) Par.?
tasyāṃ tu karhicicchaurirvasudevaḥ kṛtodvahaḥ / (29.1) Par.?
devakyā sūryayā sārdhaṃ prayāṇe rathamāruhat // (29.2) Par.?
ugrasenasutaḥ kaṃsaḥ svasuḥ priyacikīrṣayā / (30.1) Par.?
raśmīnhayānāṃ jagrāha raukmai rathaśatairvṛtaḥ // (30.2) Par.?
catuḥśataṃ pāribarhaṃ gajānāṃ hemamālinām / (31.1) Par.?
aśvānāmayutaṃ sārdhaṃ rathānāṃ ca triṣaṭśatam // (31.2) Par.?
dāsīnāṃ sukumārīṇāṃ dve śate samalaṃkṛte / (32.1) Par.?
duhitre devakaḥ prādādyāne duhitṛvatsalaḥ // (32.2) Par.?
śaṅkhatūryamṛdaṅgāśca nedurdundubhayaḥ samam / (33.1) Par.?
prayāṇaprakrame tāta varavadhvoḥ sumaṅgalam // (33.2) Par.?
pathi pragrahiṇaṃ kaṃsamābhāṣyāhāśarīravāk / (34.1) Par.?
asyāstvāmaṣṭamo garbho hantā yāṃ vahase 'budha // (34.2) Par.?
ityuktaḥ sa khalaḥ pāpo bhojānāṃ kulapāṃsanaḥ / (35.1) Par.?
bhaginīṃ hantumārabdhaṃ khaḍgapāṇiḥ kace 'grahīt // (35.2) Par.?
taṃ jugupsitakarmāṇaṃ nṛśaṃsaṃ nirapatrapam / (36.1) Par.?
vasudevo mahābhāga uvāca parisāntvayan // (36.2) Par.?
śrīvasudeva uvāca / (37.1) Par.?
ślāghanīyaguṇaḥ śūrairbhavānbhojayaśaskaraḥ / (37.2) Par.?
sa kathaṃ bhaginīṃ hanyātstriyamudvāhaparvaṇi // (37.3) Par.?
mṛtyurjanmavatāṃ vīra dehena saha jāyate / (38.1) Par.?
adya vābdaśatānte vā mṛtyurvai prāṇināṃ dhruvaḥ // (38.2) Par.?
dehe pañcatvamāpanne dehī karmānugo 'vaśaḥ / (39.1) Par.?
dehāntaramanuprāpya prāktanaṃ tyajate vapuḥ // (39.2) Par.?
vrajaṃstiṣṭhanpadaikena yathaivaikena gacchati / (40.1) Par.?
yathā tṛṇajalaukaivaṃ dehī karmagatiṃ gataḥ // (40.2) Par.?
svapne yathā paśyati dehamīdṛśaṃ manorathenābhiniviṣṭacetanaḥ / (41.1) Par.?
dṛṣṭaśrutābhyāṃ manasānucintayanprapadyate tatkimapi hyapasmṛtiḥ // (41.2) Par.?
yato yato dhāvati daivacoditaṃ mano vikārātmakamāpa pañcasu / (42.1) Par.?
guṇeṣu māyārociteṣu dehyasau prapadyamānaḥ saha tena jāyate // (42.2) Par.?
jyotiryathaivodakapārthiveṣvadaḥ samīravegānugataṃ vibhāvyate / (43.1) Par.?
evaṃ svamāyāraciteṣvasau pumān guṇeṣu rāgānugato vimuhyati // (43.2) Par.?
tasmānna kasyaciddrohamācaretsa tathāvidhaḥ / (44.1) Par.?
ātmanaḥ kṣemamanvicchan drogdhurvai parato bhayam // (44.2) Par.?
eṣā tavānujā bālā kṛpaṇā putrikopamā / (45.1) Par.?
hantuṃ nārhasi kalyāṇīmimāṃ tvaṃ dīnavatsalaḥ // (45.2) Par.?
śrīśuka uvāca / (46.1) Par.?
evaṃ sa sāmabhirbhedairbodhyamāno 'pi dāruṇaḥ / (46.2) Par.?
na nyavartata kauravya puruṣādānanuvrataḥ // (46.3) Par.?
nirbandhaṃ tasya taṃ jñātvā vicintyānakadundubhiḥ / (47.1) Par.?
prāptaṃ kālaṃ prativyoḍhumidaṃ tatrānvapadyata // (47.2) Par.?
mṛtyurbuddhimatāpohyo yāvadbuddhibalodayam / (48.1) Par.?
yadyasau na nivarteta nāparādho 'sti dehinaḥ // (48.2) Par.?
pradāya mṛtyave putrānmocaye kṛpaṇāmimām / (49.1) Par.?
sutā me yadi jāyeranmṛtyurvā na mriyeta cet // (49.2) Par.?
viparyayo vā kiṃ na syādgatirdhāturduratyayā / (50.1) Par.?
upasthito nivarteta nivṛttaḥ punarāpatet // (50.2) Par.?
agneryathā dāruviyogayogayoradṛṣṭato 'nyanna nimittamasti / (51.1) Par.?
evaṃ hi jantorapi durvibhāvyaḥ śarīrasaṃyogaviyogahetuḥ // (51.2) Par.?
evaṃ vimṛśya taṃ pāpaṃ yāvadātmanidarśanam / (52.1) Par.?
pūjayāmāsa vai śaurirbahumānapuraḥsaram // (52.2) Par.?
prasannavadanāmbhojo nṛśaṃsaṃ nirapatrapam / (53.1) Par.?
manasā dūyamānena vihasannidamabravīt // (53.2) Par.?
śrīvasudeva uvāca / (54.1) Par.?
na hyasyāste bhayaṃ saumya yadvai sāhāśarīravāk / (54.2) Par.?
putrānsamarpayiṣye 'syā yataste bhayamutthitam // (54.3) Par.?
śrīśuka uvāca / (55.1) Par.?
svasurvadhānnivavṛte kaṃsastadvākyasāravit / (55.2) Par.?
vasudevo 'pi taṃ prītaḥ praśasya prāviśadgṛham // (55.3) Par.?
atha kāla upāvṛtte devakī sarvadevatā / (56.1) Par.?
putrānprasuṣuve cāṣṭau kanyāṃ caivānuvatsaram // (56.2) Par.?
kīrtimantaṃ prathamajaṃ kaṃsāyānakadundubhiḥ / (57.1) Par.?
arpayāmāsa kṛcchreṇa so 'nṛtādativihvalaḥ // (57.2) Par.?
kiṃ duḥsahaṃ nu sādhūnāṃ viduṣāṃ kimapekṣitam / (58.1) Par.?
kimakāryaṃ kadaryāṇāṃ dustyajaṃ kiṃ dhṛtātmanām // (58.2) Par.?
dṛṣṭvā samatvaṃ tacchaureḥ satye caiva vyavasthitim / (59.1) Par.?
kaṃsastuṣṭamanā rājanprahasannidamabravīt // (59.2) Par.?
pratiyātu kumāro 'yaṃ na hyasmādasti me bhayam / (60.1) Par.?
aṣṭamādyuvayorgarbhānmṛtyurme vihitaḥ kila // (60.2) Par.?
tatheti sutamādāya yayāvānakadundubhiḥ / (61.1) Par.?
nābhyanandata tadvākyamasato 'vijitātmanaḥ // (61.2) Par.?
nandādyā ye vraje gopā yāścāmīṣāṃ ca yoṣitaḥ / (62.1) Par.?
vṛṣṇayo vasudevādyā devakyādyā yadustriyaḥ // (62.2) Par.?
sarve vai devatāprāyā ubhayorapi bhārata / (63.1) Par.?
jñātayo bandhusuhṛdo ye ca kaṃsamanuvratāḥ // (63.2) Par.?
etatkaṃsāya bhagavāñchaśaṃsābhyetya nāradaḥ / (64.1) Par.?
bhūmerbhārāyamāṇānāṃ daityānāṃ ca vadhodyamam // (64.2) Par.?
ṛṣervinirgame kaṃso yadūnmatvā surāniti / (65.1) Par.?
devakyā garbhasambhūtaṃ viṣṇuṃ ca svavadhaṃ prati // (65.2) Par.?
devakīṃ vasudevaṃ ca nigṛhya nigaḍairgṛhe / (66.1) Par.?
jātaṃ jātamahanputraṃ tayorajanaśaṅkayā // (66.2) Par.?
mātaraṃ pitaraṃ bhrātṝnsarvāṃśca suhṛdastathā / (67.1) Par.?
ghnanti hyasutṛpo lubdhā rājānaḥ prāyaśo bhuvi // (67.2) Par.?
ātmānamiha saṃjātaṃ jānanprāgviṣṇunā hatam / (68.1) Par.?
mahāsuraṃ kālanemiṃ yadubhiḥ sa vyarudhyata // (68.2) Par.?
ugrasenaṃ ca pitaraṃ yadubhojāndhakādhipam / (69.1) Par.?
svayaṃ nigṛhya bubhuje śūrasenānmahābalaḥ // (69.2) Par.?
Duration=0.25719404220581 secs.