UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 5465
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
ata ūrdhvaṃ pravakṣyāmi ariṣṭāni nibodhata / (1.2)
Par.?
yena jñānaviśeṣeṇa mṛtyuṃ paśyanti yoginaḥ // (1.3)
Par.?
arundhatīṃ dhruvaṃ caiva somachāyāṃ mahāpatham / (2.1)
Par.?
yo na paśyenna jīvetsa naraḥ saṃvatsarātparam // (2.2)
Par.?
ariśmavantam ādityaṃ raśmivantaṃ ca pāvakam / (3.1)
Par.?
yaḥ paśyati na jīvedvai māsādekādaśātparam // (3.2)
Par.?
vamenmūtraṃ purīṣaṃ ca suvarṇaṃ rajataṃ tathā / (4.1)
Par.?
pratyakṣamathavā svapne daśamāsānna jīvati // (4.2)
Par.?
rukmavarṇaṃ drumaṃ paśyedgandharvanagarāṇi ca / (5.1)
Par.?
paśyet pretapiśācāṃś ca navamāsān sa jīvati // (5.2)
Par.?
akasmācca bhavetsthūlo hyakasmācca kṛśo bhavet / (6.1)
Par.?
prakṛteś ca nivarteta cāṣṭau māsāṃś ca jīvati // (6.2)
Par.?
agrataḥ pṛṣṭhato vāpi khaṇḍaṃ yasya padaṃ bhavet / (7.1)
Par.?
pāṃsuke kardame vāpi saptamāsānsa jīvati // (7.2)
Par.?
kākaḥ kapoto gṛdhro vā nilīyedyasya mūrdhani / (8.1)
Par.?
kravyādo vā khago yasya ṣaṇmāsān nātivartate // (8.2)
Par.?
gacched vāyasapaṅktībhiḥ pāṃsuvarṣeṇa vā punaḥ / (9.1)
Par.?
svacchāyāṃ vikṛtāṃ paśyeccatuḥpañca sa jīvati // (9.2)
Par.?
anabhre vidyutaṃ paśyeddakṣiṇāṃ diśamāsthitām / (10.1)
Par.?
udake dhanur aindraṃ vā trīṇi dvau vā sa jīvati // (10.2)
Par.?
apsu vā yadi vādarśe yo hyātmānaṃ na paśyati / (11.1)
Par.?
aśiraskaṃ tathā paśyen māsād ūrdhvaṃ na jīvati // (11.2)
Par.?
śavagandhi bhavedgātraṃ vasāgandhamathāpi vā / (12.1)
Par.?
mṛtyurhyupāgatastasya ardhamāsānna jīvati // (12.2)
Par.?
yasya vai snātamātrasya hṛdayaṃ pariśuṣyati / (13.1)
Par.?
dhūmaṃ vā mastakātpaśyeddaśāhānna sa jīvati // (13.2)
Par.?
saṃbhinno māruto yasya marmasthānāni kṛntati / (14.1)
Par.?
adbhiḥ spṛṣṭo na hṛṣyeta tasya mṛtyurupasthitaḥ // (14.2)
Par.?
ṛkṣavānarayuktena rathenāśāṃ ca dakṣiṇām / (15.1)
Par.?
gāyannṛtyan vrajet svapne vidyānmṛtyurupasthitaḥ // (15.2)
Par.?
kṛṣṇāṃbaradharā śyāmā gāyantī vāpyathāṅganā / (16.1)
Par.?
yaṃ nayeddakṣiṇāmāśāṃ svapne so'pi na jīvati // (16.2)
Par.?
chidraṃ vā svasya kaṇṭhasya svapne yo vīkṣate naraḥ / (17.1)
Par.?
nagnaṃ vā śramaṇaṃ dṛṣṭvā vidyānmṛtyumupasthitam // (17.2)
Par.?
ā mastakatalādyas tu nimajjetpaṅkasāgare / (18.1)
Par.?
dṛṣṭvā tu tādṛśaṃ svapnaṃ sadya eva na jīvati // (18.2)
Par.?
bhasmāṅgārāṃś ca keśāṃś ca nadīṃ śuṣkāṃ bhujaṅgamān / (19.1)
Par.?
paśyedyo daśarātraṃ tu na sa jīvati tādṛśaḥ // (19.2)
Par.?
kṛṣṇaiś ca vikaṭaiścaiva puruṣairudyatāyudhaiḥ / (20.1)
Par.?
pāṣāṇaistāḍyate svapne yaḥ sadyo na sa jīvati // (20.2)
Par.?
sūryodaye pratyuṣasi pratyakṣaṃ yasya vai śivāḥ / (21.1)
Par.?
krośantyabhimukhaṃ pretya sa gatāyurbhavennaraḥ // (21.2)
Par.?
yasya vā snātamātrasya hṛdayaṃ pīḍyate bhṛśam / (22.1)
Par.?
jāyate dantaharṣaś ca taṃ gatāyuṣamādiśet // (22.2)
Par.?
bhūyobhūyastrasedyastu rātrau vā yadi vā divā / (23.1)
Par.?
dīpagandhaṃ ca nāghrāti vidyānmṛtyum upasthitam // (23.2)
Par.?
rātrau cendradhanuḥ paśyeddivā nakṣatramaṇḍalam / (24.1)
Par.?
paranetreṣu cātmānaṃ na paśyenna sa jīvati // (24.2)
Par.?
netramekaṃ sravedyasya karṇau sthānācca bhraśyataḥ / (25.1)
Par.?
vakrā ca nāsā bhavati vijñeyo gatajīvitaḥ // (25.2)
Par.?
yasya kṛṣṇā kharā jihvā padmābhāsaṃ ca vai mukham / (26.1)
Par.?
gaṇḍe vā piṇḍikārakte tasya mṛtyurupasthitaḥ // (26.2)
Par.?
muktakeśo hasaṃścaiva gāyannṛtyaṃś ca yo naraḥ / (27.1)
Par.?
yāmyāmabhimukhaṃ gacchettadantaṃ tasya jīvitam // (27.2)
Par.?
yasya śvetaghanābhāsā śvetasarṣapasaṃnibhā / (28.1)
Par.?
śvetā ca mūrtirhyasakṛttasya mṛtyurupasthitaḥ // (28.2)
Par.?
uṣṭrā vā rāsabhā vābhiyuktāḥ svapne rathe śubhāḥ / (29.1)
Par.?
yasya so'pi na jīvettu dakṣiṇābhimukho gataḥ // (29.2)
Par.?
dve vātha parame 'riṣṭe ekībhūtaḥ paraṃ bhavet / (30.1)
Par.?
ghoṣaṃ na śṛṇuyātkarṇe jyotir netre na paśyati // (30.2)
Par.?
śvabhre yo nipatetsvapne dvāraṃ cāpi pidhīyate / (31.1)
Par.?
na cottiṣṭhati yaḥ śvabhrāttadantaṃ tasya jīvitam // (31.2)
Par.?
ūrdhvā ca dṛṣṭirna ca sampratiṣṭhā raktā punaḥ samparivartamānā / (32.1)
Par.?
mukhasya śoṣaḥ suṣirā ca nābhiratyuṣṇamūtro viṣamastha eva // (32.2) Par.?
divā vā yadi vā rātrau pratyakṣaṃ yo nihanyate / (33.1)
Par.?
hantāraṃ na ca paśyecca sa gatāyurna jīvati // (33.2)
Par.?
agnipraveśaṃ kurute svapnānte yastu mānavaḥ / (34.1)
Par.?
smṛtiṃ nopalabheccāpi tadantaṃ tasya jīvitam // (34.2)
Par.?
yastu prāvaraṇaṃ śuklaṃ svakaṃ paśyati mānavaḥ / (35.1)
Par.?
kṛṣṇaṃ raktamapi svapne tasya mṛtyurupasthitaḥ // (35.2)
Par.?
preparation for death
ariṣṭe sūcite dehe tasminkāla upasthite / (36.1)
Par.?
tyaktvā khedaṃ viṣādaṃ ca upekṣed buddhimān naraḥ // (36.2)
Par.?
prācīṃ vā yadi vodīcīṃ diśaṃ niṣkramya vai śuciḥ / (37.1)
Par.?
same 'tisthāvare deśe vivikte jantuvarjite // (37.2)
Par.?
udaṅmukhaḥ prāṅmukho vā svasthaś cācānta eva ca / (38.1)
Par.?
svastikenopaviṣṭastu namaskṛtvā maheśvaram // (38.2)
Par.?
samakāyaśirogrīvo dhārayan nāvalokayet / (39.1)
Par.?
yathā dīpo nivātastho neṅgate sopamā smṛtā // (39.2)
Par.?
prāgudakpravaṇe deśe tathā yuñjīta śāstravit / (40.1)
Par.?
kāmaṃ vitarkaṃ prītiṃ ca sukhaduḥkhe ubhe tathā // (40.2)
Par.?
nigṛhya manasā sarvaṃ śuklaṃ dhyānam anusmaret / (41.1)
Par.?
ghrāṇe ca rasane nityaṃ cakṣuṣī sparśane tathā // (41.2)
Par.?
śrotre manasi buddhau ca tatra vakṣasi dhārayet / (42.1)
Par.?
kālakarmāṇi vijñāya samūheṣveva nityaśaḥ // (42.2)
Par.?
dvādaśādhyātmamityevaṃ yogadhāraṇamucyate / (43.1)
Par.?
śatamardhaśataṃ vāpi dhāraṇāṃ mūrdhni dhārayet // (43.2)
Par.?
khinnasya dhāraṇāyogādvāyurūrdhvaṃ pravartate / (44.1)
Par.?
tataścāpūrayed deham oṅkāreṇa samanvitaḥ // (44.2)
Par.?
tathauṃkāramayo yogī akṣare tvakṣarī bhavet / (45.1)
Par.?
oṃkāra
ata ūrdhvaṃ pravakṣyāmi oṅkāraprāptilakṣaṇam // (45.2)
Par.?
eṣa trimātro vijñeyo vyañjanaṃ cātra ceśvaraḥ / (46.1)
Par.?
prathamā
vidyutī mātrā dvitīyā tāmasī smṛtā // (46.2)
Par.?
tṛtīyāṃ nirguṇāṃ caiva mātrāmakṣaragāminīm / (47.1)
Par.?
gāndhārī caiva vijñeyā gāndhārasvarasaṃbhavā // (47.2)
Par.?
pipīlikāgatisparśā prayuktā mūrdhni lakṣyate / (48.1)
Par.?
yathā prayukta oṅkāraḥ pratiniryāti mūrdhani // (48.2)
Par.?
tathauṃkāramayo yogī tvakṣarī tvakṣarī bhavet / (49.1)
Par.?
praṇavo dhanuḥ śaro hyātmā brahmalakṣaṇamucyate // (49.2)
Par.?
apramattena veddhavyaṃ śaravat tanmayo bhavet / (50.1)
Par.?
omityekākṣaraṃ hyetadguhāyāṃ nihitaṃ padam // (50.2)
Par.?
omityetattrayo lokāstrayo vedāstrayo 'gnayaḥ / (51.1)
Par.?
viṣṇukramāstrayastvete ṛksāmāni yajūṃṣi ca // (51.2)
Par.?
mātrā cārdhaṃ ca tisrastu vijñeyāḥ paramārthataḥ / (52.1)
Par.?
tatprayuktastu yo yogī tasya sālokyamāpnuyāt // (52.2)
Par.?
akāro hyakṣaro jñeya ukāraḥ sahitaḥ smṛtaḥ / (53.1)
Par.?
makārasahitauṃkāras trimātra iti saṃjñitaḥ // (53.2)
Par.?
akāras tveṣa bhūrloka ukāro bhuva ucyate / (54.1)
Par.?
savyañjano makārastu svarloka iti gīyate // (54.2)
Par.?
oṅkārastu trayo lokāḥ śirastasya triviṣṭapam / (55.1)
Par.?
bhuvanāṅgaṃ ca tatsarvaṃ brāhmaṃ tatpadamucyate // (55.2)
Par.?
mātrāpādo rudraloko hyamātraṃ tu śivaṃ padam / (56.1)
Par.?
evaṃ jñānaviśeṣeṇa tatpadaṃ samupāsyate // (56.2)
Par.?
tasmāddhyānaratirnityamamātraṃ hi tadakṣaram / (57.1)
Par.?
upāsyaṃ hi prayatnena śāśvataṃ sukhamicchatā // (57.2)
Par.?
hrasvā tu prathamā mātrā tato dīrghā tvanantaram / (58.1)
Par.?
tataḥ plutavatī caiva tṛtīyā copadiśyate // (58.2)
Par.?
etāstu mātrā vijñeyā yathāvadanupūrvaśaḥ / (59.1)
Par.?
yāvadeva tu śakyante dhāryante tāvadeva hi // (59.2)
Par.?
indriyāṇi mano buddhiṃ dhyāyannātmani yaḥ sadā / (60.1)
Par.?
ardhaṃ tanmātram api cec chṛṇu yat phalamāpnuyāt // (60.2)
Par.?
māse māse 'śvamedhena yo yajeta śataṃ samāḥ / (61.1)
Par.?
tena yatprāpyate puṇyaṃ mātrayā tadavāpnuyāt // (61.2)
Par.?
na tathā tapasogreṇa na yajñairbhūridakṣiṇaiḥ / (62.1)
Par.?
yatphalaṃ prāpyate samyaṅmātrayā tadavāpnuyāt // (62.2)
Par.?
tatra caiṣā tu yā mātrā plutā nāmopadiśyate / (63.1)
Par.?
eṣā eva bhavetkāryā gṛhasthānāṃ tu yoginām // (63.2)
Par.?
eṣāṃ caiva viśeṣeṇa aiśvarye hyaṣṭalakṣaṇe / (64.1)
Par.?
aṇimādye tu vijñeyā tasmādyuñjīta tāṃ dvijāḥ // (64.2)
Par.?
evaṃ hi yogasaṃyuktaḥ śucir dānto jitendriyaḥ / (65.1)
Par.?
ātmānaṃ vidyate yastu sa sarvaṃ vindate dvijāḥ // (65.2)
Par.?
tasmātpāśupatairyogairātmānaṃ cintayedbudhaḥ / (66.1)
Par.?
ātmānaṃ jānate ye tu śucayaste na saṃśayaḥ // (66.2)
Par.?
ṛco yajūṃṣi sāmāni vedopaniṣadas tathā / (67.1)
Par.?
yogajñānādavāpnoti brāhmaṇo 'dhyātmacintakaḥ // (67.2)
Par.?
sarvadevamayo bhūtvā abhūtaḥ sa tu jāyate / (68.1)
Par.?
yonisaṃkramaṇaṃ tyaktvā yāti vai śāśvataṃ padam // (68.2)
Par.?
yathā vṛkṣāt phalaṃ pakvaṃ pavanena samīritam / (69.1)
Par.?
namaskāreṇa rudrasya tathā pāpaṃ praṇaśyati // (69.2)
Par.?
yatra rudranamaskāraḥ sarvakarmaphalo dhruvaḥ / (70.1)
Par.?
anyadevanamaskārānna tatphalamavāpnuyāt // (70.2)
Par.?
tasmāttriḥpravaṇaṃ yogī upāsīta maheśvaram / (71.1)
Par.?
daśavistārakaṃ brahma tathā ca brahmavistaraiḥ // (71.2)
Par.?
evaṃ dhyānasamāyuktaḥ svadehaṃ yaḥ parityajet / (72.1)
Par.?
sa yāti śivasāyujyaṃ samuddhṛtya kulatrayam // (72.2)
Par.?
athavāriṣṭamālokya maraṇe samupasthite / (73.1)
Par.?
avimukteśvaraṃ gatvā vārāṇasyāṃ tu śodhanam // (73.2)
Par.?
yena kenāpi vā dehaṃ saṃtyajen mucyate naraḥ / (74.1)
Par.?
śrīparvate vā viprendrāḥ saṃtyajetsvatanuṃ naraḥ // (74.2)
Par.?
sa yāti śivasāyujyaṃ nātra kāryā vicāraṇā / (75.1)
Par.?
avimuktaṃ paraṃ kṣetraṃ jantūnāṃ muktidaṃ sadā // (75.2)
Par.?
seveta satataṃ dhīmān viśeṣānmaraṇāntike // (76.1)
Par.?
iti śrīliṅgamahāpurāṇe pūrvabhāge ariṣṭakathanaṃ nāma ekanavatitamo 'dhyāyaḥ // (77.1)
Par.?
Duration=0.31454300880432 secs.