Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 15194
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
brahmā ha vā idam agra āsīt // (1) Par.?
brahman
n.s.m.
root
ha
indecl.
vai
indecl.
idam
n.s.n.
agra
l.s.n.
as.
3. sg., Impf.
padārthavivṛttiḥ // (2) Par.?
∞ vivṛtti.
n.s.f.
root
tasya tejo raso 'tyaricyata / (3.1) Par.?
tad
g.s.m.
tejas
n.s.n.
rasa
n.s.m.
atiric
3. sg., Impf. pass.
root
sa brahmā samabhavat // (3.2) Par.?
tad
n.s.m.
brahman
n.s.m.
sambhū.
3. sg., Impf.
root
sa tūṣṇīṃ manasādhyāyat / (4.1) Par.?
tad
n.s.m.
manas
i.s.n.
∞ dhyā.
3. sg., Impf.
root
tasya yan mana āsīt sa prajāpatir abhavat // (4.2) Par.?
tad
g.s.m.
yad
n.s.n.
manas
n.s.n.
as,
3. sg., Impf.
tad
n.s.m.
bhū.
3. sg., Impf.
root
tasmāt prājāpatyāṃ manasā juhvati / (5.1) Par.?
tasmāt
indecl.
manas
i.s.n.
hu.
3. pl., Pre. ind.
root
mano hi prajāpatiḥ // (5.2) Par.?
manas
n.s.n.
root
hi
indecl.
prajāpati.
n.s.m.
tasya dyauḥ śira āsīd uro 'ntarikṣaṃ madhyaṃ samudraḥ pṛthivī pādau // (6) Par.?
tad
g.s.m.
div
n.s.m.
root
śiras
n.s.n.
as,
3. sg., Impf.
uras
n.s.n.
madhya
n.s.n.
samudra,
n.s.m.
pṛthivī
n.s.f.
pāda.
n.d.m.
sa vā idaṃ viśvaṃ bhūtam asṛjata / (7.1) Par.?
tad
n.s.m.
vai
indecl.
idam
ac.s.n.
viśva
ac.s.n.
bhū
PPP, ac.s.n.
sṛj.
3. sg., Impf.
root
tasya sāmopajīvanaṃ prāyacchat // (7.2) Par.?
tad
g.s.m.
sāman
ac.s.n.
∞ upajīvana
ac.s.n.
prayam.
3. sg., Impf.
root
upajīvanīyo bhavati ya evaṃ veda // (8) Par.?
upajīv
Ger., n.s.m.
bhū,
3. sg., Pre. ind.
root
yad
n.s.m.
evam
indecl.
vid.
3. sg., Perf.
tad yo 'sau kruṣṭatama iva sāmnaḥ svaras taṃ devā upajīvanti // (9) Par.?
tad
ac.s.n.
yad
n.s.m.
adas
n.s.m.
iva
indecl.
sāman
g.s.n.
svara,
n.s.m.
tad
ac.s.m.
deva
n.p.m.
upajīv,
3. pl., Pre. ind.
root
→ manuṣya (10.1) [conj]
yo 'vareṣāṃ prathamas taṃ manuṣyāḥ yo dvitīyas taṃ gandharvāpsaraso yas tṛtīyas taṃ paśavo yaś caturthas taṃ pitaro ye cāṇḍeṣu śerate yaḥ pañcamas tam asurarakṣāṃsi yo 'ntyas tam oṣadhayo vanaspatayo yac cānyaj jagat / (10.1) Par.?
yad
n.s.m.
avara
g.p.m.
prathama,
n.s.m.
tad
ac.s.m.
manuṣya,
n.p.m.
← upajīv (9.0) [conj]
yad
n.s.m.
dvitīya,
n.s.m.
tad
ac.s.m.
∞ apsaras,
n.p.f.
yad
n.s.m.
tṛtīya,
n.s.m.
tad
ac.s.m.
paśu,
n.p.m.
yad
n.s.m.
caturtha,
n.s.m.
tad
ac.s.m.
pitṛ,
n.p.m.
yad
n.p.m.
ca
indecl.
∞ aṇḍa
l.p.n.
śī,
3. pl., Pre. ind.
yad
n.s.m.
pañcama,
n.s.m.
tad
ac.s.m.
asura
comp.
∞ rakṣas,
n.p.n.
yad
n.s.m.
antya,
n.s.m.
tad
ac.s.m.
oṣadhi
n.p.f.
vanaspati,
n.p.m.
yad
n.s.n.
ca
indecl.
∞ anya
n.s.n.
jagat.
n.s.n.
tasmād āhuḥ sāmaivānnam iti / (10.2) Par.?
tasmāt
indecl.
ah,
3. pl., Perf.
root
sāman
n.s.n.
∞ eva
indecl.
∞ anna
n.s.n.
iti.
indecl.
sāma hy eṣām upajīvanaṃ prāyacchet // (10.3) Par.?
sāman
ac.s.n.
hi
indecl.
idam
g.p.n.
upajīvana
ac.s.n.
prāyam.
3. sg., Pre. opt.
root
upajīvanīyo bhavati ya evaṃ veda // (11) Par.?
upajīv
Ger., n.s.m.
bhū,
3. sg., Pre. ind.
root
yad
n.s.m.
evam
indecl.
vid.
3. sg., Perf.
tasya ha vā etasya sāmna ṛg evāsthīni svaro māṃsāni stobhā lomāni // (12) Par.?
tad
g.s.n.
ha
indecl.
vai
indecl.
etad
g.s.n.
sāman
g.s.n.
ṛc
n.s.f.
eva
indecl.
∞ asthi,
n.p.n.
root
svara
n.s.m.
māṃsa,
n.p.n.
stobha
n.p.m.
loman.
n.p.n.
yo ha vai sāmnaḥ svaṃ yaḥ suvarṇaṃ veda svaṃ ca ha vai sāmnaḥ suvarṇaṃ ca bhavati svaro vāva sāmnaḥ svaṃ tad eva suvarṇam // (13) Par.?
yad
n.s.m.
ha
indecl.
vai
indecl.
sāman
g.s.n.
sva,
ac.s.n.
yad
n.s.m.
suvarṇa
ac.s.n.
vid,
3. sg., Perf.
sva
n.s.n.
ca
indecl.
ha
indecl.
vai
indecl.
sāman
g.s.n.
suvarṇa
n.s.n.
ca
indecl.
bhū.
3. sg., Pre. ind.
root
svara
n.s.m.
vāva
indecl.
sāman
g.s.n.
sva.
n.s.n.
root
tad
n.s.n.
eva
indecl.
suvarṇa.
n.s.n.
root
yo ha vai sāmnaḥ pratiṣṭhāṃ veda prati ha tiṣṭhaty asmiṃś ca loke 'muṣmiṃś ca / (14.1) Par.?
yad
n.s.m.
ha
indecl.
vai
indecl.
sāman
g.s.n.
vid,
3. sg., Perf.
prati
indecl.
ha
indecl.
sthā
3. sg., Pre. ind.
root
idam
l.s.m.
ca
indecl.
loka
l.s.m.
adas
l.s.m.
ca.
indecl.
vāg vāva sāmnaḥ pratiṣṭhā / (14.2) Par.?
vāc
n.s.f.
vāva
indecl.
sāman
g.s.n.
pratiṣṭhā.
n.s.f.
root
yad etad vāg ity ṛg eva sā / (14.3) Par.?
yad
n.s.n.
etad
n.s.n.
vāc
n.s.f.
iti,
indecl.
ṛc
n.s.f.
root
eva
indecl.
tad.
n.s.f.
ṛci sāma pratiṣṭhitam // (14.4) Par.?
ṛc
l.s.f.
sāman
n.s.n.
pratiṣṭhā.
PPP, n.s.n.
root
sa yadā gāyatraṃ bṛhatyāṃ gāyati bārhataṃ jagatyām jāgataṃ triṣṭubhi samatāṃ cāpadyate / (15.1) Par.?
tad
n.s.m.
yadā
indecl.
gāyatra
ac.s.n.
bṛhatī
l.s.f.
,
3. sg., Pre. ind.
bārhata
ac.s.n.
jagatī,
l.s.f.
jāgata
ac.s.n.
sama
comp.
∞ 
ac.s.f.
ca
indecl.
∞ āpad.
3. sg., Pre. ind.
root
tasmād etat sāmety āha / (15.2) Par.?
tasmāt,
indecl.
etad
n.s.n.
sāman
n.s.n.
∞ iti,
indecl.
ah.
3. sg., Perf.
root
samā u ha vā asmiṃś chandāṃsi sāmyād iti tat sāmnaḥ sāmatvam // (15.3) Par.?
sama
n.p.n.
root
u
indecl.
ha
indecl.
vai
indecl.
idam
l.s.m.
chandas
n.p.n.
sāmya
ab.s.n.
iti.
indecl.
tad
n.s.n.
sāman
g.s.n.
sāman
comp.
∞ tva.
n.s.n.
root
kruṣṭaḥ prājāpatyo brāhmo vā vaiśvadevo vādityānāṃ prathamaḥ sādhyānāṃ dvitīyo 'gnes tṛtīyo vāyoś caturthaḥ saumo mandro mitrāvaruṇayor atisvāryaḥ // (16) Par.?
te devāḥ prajāpatim upādhāvan / (17.1) Par.?
tad
n.p.m.
deva
n.p.m.
prajāpati
ac.s.m.
upadhāv.
3. pl., Impf.
root
te 'bruvan kathaṃ nu vayaṃ svargaṃ lokam iyāmeti / (17.2) Par.?
tad
n.p.m.
brū,
3. pl., Impf.
root
katham
indecl.
nu
indecl.
mad
n.p.a.
svarga
ac.s.m.
loka
ac.s.m.
i
1. pl., Pre. opt.
∞ iti.
indecl.
tebhya etān yajñakratūn prāyacchad etaiḥ lokam eṣyatheti / (17.3) Par.?
tad
d.p.m.
etad
ac.p.m.
yajña
comp.
∞ kratu
ac.p.m.
prayam.
3. sg., Impf.
root
etad
i.p.m.
loka
ac.s.m.
i
2. pl., Fut.
∞ iti.
indecl.
taiḥ svargaṃ lokam āyan // (17.4) Par.?
tad
i.p.m.
svarga
ac.s.m.
loka
ac.s.m.
i.
3. pl., Impf.
root
svargaṃ lokam eti ya evaṃ veda // (18) Par.?
svarga
ac.s.m.
loka
ac.s.m.
i,
3. sg., Pre. ind.
root
yad
n.s.m.
evam
indecl.
vid.
3. sg., Perf.
teṣām ahīyantājāḥ pṛśnayo vaikhānasā vasurociṣo ye cāpūtā ye ca kāmepsvas te 'bruvan kathaṃ nu vayaṃ svargaṃ lokam iyāmeti tebhya etat svādhyāyādhyayanaṃ prāyacchat tapaś caitābhyāṃ svargaṃ lokam eṣyatheti / (19.1) Par.?
tad
g.p.n.

3. pl., Impf. pass.
root
∞ aja
n.p.m.
pṛśni
n.p.m.
vasurocis,
n.p.m.
yad
n.p.m.
ca
indecl.
∞ a
indecl.
∞ ,
PPP, n.p.m.
yad
n.p.m.
ca
indecl.
kāma
comp.
∞ īpsu.
n.p.f.
tad
n.p.m.
brū,
3. pl., Impf.
root
katham
indecl.
nu
indecl.
mad
n.p.a.
svarga
ac.s.m.
loka
ac.s.m.
i
1. pl., Pre. opt.
∞ iti.
indecl.
tad
d.p.m.
etad
ac.s.n.
∞ adhyayana
ac.s.n.
prayam
3. sg., Impf.
root
tapas
ac.s.n.
ca
indecl.
∞ etad
i.d.n.
svarga
ac.s.m.
loka
ac.s.m.
i
2. pl., Fut.
∞ iti.
indecl.
tābhyāṃ svargaṃ lokam āyan // (19.2) Par.?
tad
i.d.n.
svarga
ac.s.m.
loka
ac.s.m.
i.
3. pl., Impf.
root
svargaṃ lokam eti ya evaṃ veda ya evaṃ veda // (20) Par.?
svarga
ac.s.m.
loka
ac.s.m.
i,
3. sg., Pre. ind.
root
yad
n.s.m.
evam
indecl.
vid,
3. sg., Perf.
yad
n.s.m.
evam
indecl.
vid.
3. sg., Perf.
Duration=0.059128999710083 secs.